Bức thư Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi học sinh cả nước trong ngày khai giảng năm học đầu tiên của nước Việt Nam độc lập

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm sâu sắc đến sự nghiệp trồng người. Trong tư tưởng của Người, công cuộc “trồng người” được coi là “đại sự quốc gia”, bởi chỉ khi xây dựng được thế hệ công dân có tri thức, đạo đức và lý tưởng, đất nước mới có thể phát triển hùng cường. Chính vì vậy, trong nhiều dịp khác nhau, Người đã viết thư gửi tới ngành giáo dục để căn dặn, động viên thầy và trò cùng nỗ lực học tập, rèn luyện, góp phần đưa dân tộc ta “sánh ngang cường quốc năm châu”.

Ngày 5/9/1945, chỉ 3 ngày sau khi đọc “Tuyên ngôn độc lập”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư gửi học sinh nhân dịp khai giảng năm học đầu tiên (1945-1946) của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Nội dung bức thư như sau:

"Các em học sinh,

Ngày hôm nay là ngày khai trường đầu tiên ở Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tôi đã tưởng tượng thấy trước mắt cái cảnh nhộn nhịp tưng bừng của ngày tựu trường ở khắp các nơi.

Các em hết thảy đều vui vẻ vì sau mấy tháng giời nghỉ học, sau bao nhiêu cuộc chuyển biến khác thường, các em lại được gặp thầy gặp bạn.

Nhưng sung sướng hơn nữa, từ giờ phút này giở đi các em bắt đầu được nhận một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam.

Trước đây cha anh các em, và mới năm ngoái cả các em nữa, đã phải chịu nhận một nền học vấn nô lệ, nghĩa là nó chỉ đào tạo nên những kẻ làm tay sai, làm tôi tớ cho một bọn thực dân người Pháp.

Ngày nay các em được cái may mắn hơn cha anh là được hấp thụ một nền giáo dục của một nước độc lập, một nền giáo dục nó sẽ đào tạo các em nên những người công dân hữu ích cho nước Việt Nam, một nền giáo dục làm phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em.

Các em được hưởng sự may mắn đó là nhờ sự hy sinh của biết bao nhiêu đồng bào các em. Vậy các em nghĩ sao? Các em phải làm thế nào để đền bù lại công lao của người khác đã không tiếc thân và tiếc của để chiếm lại nền độc lập cho nước nhà.

Các em hãy nghe lời tôi, lời của một người anh lớn lúc nào cũng ân cần mong mỏi cho các em được giỏi giang.

Trong năm học tới đây, các em hãy cố gắng, siêng năng học tập, ngoan ngoãn, nghe thầy, yêu bạn.

Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu.

Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em.

Đối riêng với các em lớn, tôi khuyên thêm một điều này: chúng ta đã đánh đuổi bọn thực dân, chúng ta đã giành được độc lập. Nhưng giặc Pháp còn lăm le quay lại. Chúng ỷ vào kẻ khác mạnh hơn mà gây sự với ta.

Tất nhiên chúng sẽ bị bại, vì tất cả quốc dân ta đoàn kết chặt chẽ và một lòng chiến đấu cho giang sơn Tổ quốc. Phải sẵn sàng mà chống quân giặc cướp nước, đấy là bổn phận của mỗi công dân.

Các em lớn chưa hẳn đến tuổi phải gánh công việc nặng nhọc ấy, nhưng các em cũng nên, ngoài giờ học ở trường, tham gia vào các Hội cứu quốc để tập luyện thêm cho quen với đời sống chiến sĩ và để giúp đỡ một vài việc nhẹ nhàng trong cuộc phòng thủ đất nước.

Tôi đã thành thực khuyên nhủ các em. Mong rằng những lời của tôi được các em luôn luôn ghi nhớ.

Ngày hôm nay, nhân buổi tựu trường của các em, tôi chỉ biết chúc các em một năm đầy vui vẻ và đầy kết quả tốt đẹp.

Chào các em thân yêu.

Hồ Chí Minh"

Năm nay, kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, lễ khai giảng năm học 2025-2026 sẽ được tổ chức theo hình thức đặc biệt khi gắn liền với sự kiện 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục, nay là Bộ GD&ĐT, đánh dấu hành trình phát triển bền bỉ của nền giáo dục Việt Nam. Đây là dịp hiếm hoi trong lịch sử giáo dục khi tất cả cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp, từ công lập đến ngoài công lập, đồng loạt tổ chức khai giảng cùng ngày với các bậc học mầm non, phổ thông. Sự kiện được kết hợp trực tiếp tại Hà Nội và kết nối trực tuyến tới toàn bộ cơ sở giáo dục trên cả nước.

Buổi lễ diễn ra từ 8h đến 9h30 sáng 5/9 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, được truyền hình trực tiếp và kết nối với toàn bộ hệ thống giáo dục từ mầm non, phổ thông, cao đẳng, đại học cho tới giáo dục nghề nghiệp. Bộ GD&ĐT yêu cầu các trường hoàn tất những hoạt động riêng trước 8h để toàn ngành đồng loạt tham gia lễ khai giảng chung.

Theo VOV đưa tin, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: Lễ khai giảng năm học 2025-2026 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt khi cả nước kỷ niệm 80 năm Quốc khánh; tiến hành công cuộc “sắp xếp lại giang sơn”; tổ chức Đại hội Đảng các cấp… Với ngành Giáo dục, đây cũng là dịp kỷ niệm 80 năm truyền thống. Không chỉ nhìn lại hành trình phát triển, mà còn để ý thức sâu sắc hơn về sứ mệnh, trọng trách kiến tạo con người, dựng xây đất nước, hội nhập trong kỷ nguyên mới.