CEO AFA Capital: Nhắc đến sàn vàng là gợi lại 'bóng ma CFD' từng cuốn bay tiền của nhà đầu tư
Cụm từ “sàn vàng” dễ gợi nhớ mô hình CFD đầy rủi ro từng khiến nhiều nhà đầu tư thiệt hại nặng nề. CEO AFA Capital cho rằng Việt Nam cần xây dựng Sở giao dịch vàng vật chất quốc gia – mô hình giao dịch thật, chuẩn hóa và minh bạch để ổn định thị trường vàng.
Tại Tọa đàm “Sàn giao dịch vàng: Minh bạch thị trường và ổn định kinh tế vĩ mô” sáng 18/11, ông Nguyễn Minh Tuấn – CEO AFA Capital, nhà sáng lập nền tảng tài chính TOPI, cho rằng thảo luận về "sàn vàng" sẽ dễ khiến dư luận liên tưởng tới mô hình CFD (giao dịch chênh lệch giá) từng gây thiệt hại nặng nề cho nhà đầu tư cách đây một thập kỷ.
“Điều Việt Nam cần không phải là một sàn vàng theo nghĩa cũ, mà là một Sở giao dịch vàng vật chất quốc gia – mô hình dựa trên giao dịch thật, có vàng thật, chuẩn hóa và minh bạch theo chuẩn quốc tế,” ông nhấn mạnh.
Theo ông Tuấn, mấu chốt đầu tiên cần làm rõ là mô hình mới không phải CFD. Nếu như CFD là giao dịch trên giấy, chỉ đặt cược vào chênh lệch giá, không có bất kỳ lượng vàng vật chất nào đứng sau, thì Sở giao dịch vàng vật chất phải trả lời minh bạch 4 câu hỏi: Ai là người mua – bán? Tiền thanh toán có thực không, hay chỉ là ghi sổ? Người mua có được nhận vàng vật chất hay buộc phải ký gửi? Khi bán lại, có phải giao vàng thật hay chỉ là chuyển khoản nội bộ? Đây là những tiêu chuẩn tối thiểu để thị trường vàng tách bạch khỏi rủi ro “trò chơi tài chính” từng khiến hàng nghìn người mất tiền trong giai đoạn 2010–2012.
Để xây dựng mô hình chuẩn, ông Tuấn cho rằng Việt Nam không cần sáng tạo lại bánh xe, mà có thể học tập 2 mô hình đã vận hành thành công:
Sàn vàng Thượng Hải: Hoạt động hoàn toàn trên vàng vật chất, có trung tâm giao – nhận, quy chuẩn chất lượng vàng quốc gia, hệ thống thành viên gồm ngân hàng, nhà chế tác, doanh nghiệp kim hoàn lớn. Các giao dịch đều có thanh toán thật, vàng thật.
Hiệp hội Thị trường Vàng thỏi London: Bộ tiêu chuẩn uy tín nhất thế giới, thiết lập quy định về lô chuẩn, chất lượng vàng, chuỗi cung ứng minh bạch và hệ thống kho ký gửi. Nhà đầu tư cá nhân không giao dịch trực tiếp, chỉ các tổ chức hóa mới được quyền cân đối trạng thái trên thị trường.
“Việt Nam muốn minh bạch hóa thị trường thì phải có khung tiêu chuẩn tương tự: Quy chuẩn vàng quốc gia, trung tâm giao nhận, hệ thống ký gửi, cơ chế giám sát dòng tiền, dòng hàng,” ông Tuấn nhận định. Khi đó, mọi giao dịch đều để lại dấu vết, tránh tình trạng đầu cơ, làm giá hay ‘hút máu’ nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Ông Tuấn nhấn mạnh một điểm quan trọng: Thị trường vàng không phải là một khối thống nhất, mà gồm nhiều cấu phần. Hiện nay, Nghị định 24/2012 siết chặt quá mức chức năng hàng hóa của vàng miếng, dẫn đến hệ quả người dân chuyển sang mua vàng trang sức để tích trữ, làm méo mó thị trường, gây khó khăn cho doanh nghiệp chế tác vì nguyên liệu khan hiếm.
Do đó, lộ trình hình thành Sở giao dịch vàng vật chất quốc gia phải bắt đầu từ vàng nguyên liệu. “Khi nguồn cung đầu vào được giải quyết, doanh nghiệp chế tác sẽ có oxy để phát triển. Sau đó thị trường mới có thể mở rộng sang giao dịch vàng miếng, tài sản đầu tư phổ biến của người dân,” ông phân tích.
Theo đề xuất của ông Tuấn, Sở giao dịch vàng vật chất quốc gia phải hoạt động theo chuẩn mực giống LBMA: Chỉ tổ chức đủ tiêu chuẩn mới được giao dịch trực tiếp; Cá nhân giao dịch thông qua các thành viên (như ngân hàng, công ty kinh doanh vàng được cấp phép); Không để nhà đầu tư nhỏ lẻ tự vào sàn mua bán như giai đoạn CFD trước đây.
"Cách tổ chức này giúp thị trường tránh được cảnh đầu cơ đẩy giá, tránh những cú biến động phi lý khiến vàng trong nước luôn chênh lệch hàng triệu đồng so với thế giới", ông Tuấn nhận định.
