Còn nhiều bất cập trong quy định bồi thường đất của Luật Đất đai 2024

Theo Báo Lao Động, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có báo cáo đánh giá 1 năm thi hành Luật Đất đai 2024.

Theo báo cáo, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, Luật Đất đai đã có bổ sung quy định cụ thể hơn về các trường hợp thu hồi đất để phục vụ phát triển kinh tế xã hội nhưng quá trình này vẫn còn nhiều hạn chế.

Cụ thể, luật vẫn đang tồn tại sự phân biệt giữa các dự án sử dụng vốn đầu tư công và vốn tư nhân, gây thiếu bình đẳng trong việc tiếp cận đất đai giữa các bên. Đồng thời, luật chưa có quy định cụ thể về thu hồi đất phục vụ những dự án đòi hỏi vị trí đặc thù, đặc biệt là các dự án có vốn đầu tư nước ngoài thuộc diện ưu đãi, khuyến khích đầu tư.

Hiện nay, nhiều dự án như chỉnh trang, tái thiết đô thị đa mục tiêu, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế, dự án logistics… có quy mô lớn, đóng góp đáng kể vào ngân sách và tạo việc làm, nhưng lại chưa được quy định trong diện Nhà nước thu hồi đất. Điều này khiến quá trình triển khai gặp nhiều khó khăn.

Cũng theo Bộ, trong bối cảnh thế giới hiện nay, nhiều dự án xuất khẩu đã bị ảnh hưởng nhiều, trong khi đó các lĩnh vực như du lịch, dịch vụ, thương mại, văn hóa, thể thao lại cho thấy khả năng tạo thế tự chủ cho nền kinh tế.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, cần có chính sách khuyến khích phát triển các ngành này, trong đó bao gồm cơ chế tiếp cận đất đai thông qua Nhà nước thu hồi đất.

Mặc dù vậy, đối với các dự án không thuộc diện Nhà nước thu hồi, các nhà đầu tư phải tự thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nhưng thường dẫn đến việc bế tắc. Các trường hợp không đạt thỏa thuận với người dân sẽ khiến dự án bị treo, gây ảnh hưởng tới nguồn lực đất đai và chậm tiến độ đầu tư

Ngoài ra, việc thu hồi đất trên thực tế vẫn mất nhiều thời gian, chưa có cơ chế cụ thể và linh hoạt cho phép thực hiện thu hồi đất trước hoặc đồng thời với việc phê duyệt công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đối với dự án cấp bách, công trình trọng điểm quốc gia hoặc đối với các trường hợp người dân đồng thuận bàn giao mặt bằng trước khi hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; hoặc thu hồi đất trong trường hợp người dân tự nguyện bàn giao đất khi chưa nhận tiền bồi thường, chưa nhận nhà, đất tái định cư...

Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết thêm, theo quy định hiện hành, giá đất bồi thường là giá đất cụ thể, trong khi đó giá đất tái định cư được xác định theo bảng giá đất. Việc này làm cho người có đất thu hồi thường đòi hỏi giá đất bồi thường cao, gây khó khăn cho công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, phát sinh khiếu kiện, trong khi các phương pháp định giá đất cụ thể còn gặp nhiều khó khăn, chưa đảm bảo độ chính xác tuyệt đối, hoặc người có đất thu hồi yêu cầu được bồi thường bằng đất hoặc giao đất tái định cư để gia tăng lợi ích.

Điều này dẫn đến trong một số trường hợp không bảo đảm bình đẳng giữa việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người có đất thu hồi, đẩy chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tăng lên, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư, nhất là đầu tư công.

Qua đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường kiến nghị cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện các quy định về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Mục tiêu là rút ngắn thời gian thực hiện nhưng vẫn bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người có đất bị thu hồi và chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất, đồng thời tạo môi trường thuận lợi cho đầu tư và phát triển kinh tế - xã hội.