Công trình lăng tẩm hoành tráng và độc đáo nhất triều Nguyễn: Toàn bộ khu vực gồm 42 ngọn đồi, núi lớn nhỏ, nằm cách xa Kinh thành Huế nhất

Lăng vua Gia Long, hay còn được biết đến với tên gọi Thiên Thọ Lăng, là một trong những công trình lăng tẩm hoành tráng và độc đáo nhất của triều Nguyễn. Được xây dựng trong khoảng thời gian sáu năm (1814-1820), lăng không chỉ là nơi an nghỉ của vua Gia Long - vị vua sáng lập triều Nguyễn, mà còn là một quần thể kiến trúc phức hợp bao gồm các lăng tẩm của hoàng quyến, hòa quyện với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ và yên bình.

Lăng vua Gia Long: Dấu ấn lịch sử và kiến trúc tuyệt mỹ giữa thiên nhiên Huế

Lăng tọa lạc tại vùng đất hoang sơ, thơ mộng thuộc thôn Định Môn, xã Hương Thọ, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. Bao quanh quần thể lăng là 42 ngọn núi và đồi lớn nhỏ, tạo nên một bức tranh sơn thủy hữu tình. Phía trước lăng, núi Đại Thiên Thọ đứng uy nghi như một bức bình phong khổng lồ, che chắn cho toàn bộ khu vực. Phía sau, bảy ngọn núi nhỏ hơn đóng vai trò làm hậu chẩm, tạo thế đất "tọa sơn hướng thủy" đầy vững chãi và linh thiêng. Trái phải mỗi bên 14 ngọn núi gọi là "Tả Thanh Long - Hữu Bạch Hổ".

Lăng Gia Long không chỉ nổi bật bởi sự hài hòa giữa thiên nhiên và kiến trúc mà còn là biểu tượng của nghệ thuật phong thủy trong xây dựng lăng tẩm thời Nguyễn. Mỗi ngọn núi, con suối hay tán cây trong quần thể đều được bố trí cẩn thận, mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện quyền uy và sự trường tồn của triều đại.

Trước đây, để đến được lăng vua Gia Long, du khách chỉ có thể di chuyển bằng đường thủy. Hành trình xuôi dòng sông Hương từ thành phố Huế đến lăng là một trải nghiệm thú vị, đưa du khách đi qua những danh thắng nổi tiếng như chùa Thiên Mụ, điện Hòn Chén... Không chỉ là một chuyến đi, đây còn là cơ hội để chiêm ngưỡng vẻ đẹp thơ mộng của dòng Hương Giang.

Ngày nay, với sự phát triển của hạ tầng giao thông, việc tiếp cận lăng Gia Long đã trở nên thuận tiện hơn nhiều. Du khách có thể lựa chọn hai con đường:

- Qua cầu phao bắc qua sông Tả Trạch: Đây là tuyến đường ngắn hơn, phù hợp cho những ai muốn tiết kiệm thời gian.

- Đi qua cầu Tuần, lăng Minh Mạng, và cầu Hữu Trạch: Lộ trình này đưa bạn qua những công trình lăng tẩm nổi tiếng khác của triều Nguyễn, mang đến một hành trình khám phá đầy thú vị và giàu giá trị lịch sử.

Con đường dẫn vào lăng Gia Long uốn lượn qua cánh rừng thông bạt ngàn, tạo nên một khung cảnh thiên nhiên xanh mướt bao quanh lăng mộ. Điểm đặc biệt của lăng là không sử dụng la thành để bao bọc như các lăng tẩm khác của triều Nguyễn; thay vào đó, chính rừng thông nơi đây đã trở thành ranh giới tự nhiên, hài hòa với tổng thể kiến trúc và cảnh quan.

Công trình “song táng” độc đáo bậc nhất

Vua Gia Long, vị vua khai quốc của triều Nguyễn - triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam, không chỉ được biết đến như một nhà quân sự kiệt xuất mà còn là hình mẫu của lòng chung thủy và tình nghĩa. Sinh năm 1762, vua Gia Long, tên húy là Nguyễn Phúc Ánh (thường gọi là Nguyễn Ánh), trị vì đất nước từ năm 1802 đến khi băng hà vào năm 1820. Bên cạnh sự nghiệp chính trị lẫy lừng, cuộc đời ông còn ghi dấu ấn sâu đậm bởi mối tình sắt son với Thừa Thiên Cao hoàng hậu - người bạn đời đồng hành cùng ông qua mọi thăng trầm lịch sử.

Thừa Thiên Cao hoàng hậu, tên thật là Tống Thị Lan, là ái nữ của Ngoại tả Chưởng dinh Tống Phước Khuông - một gia đình quyền quý thời bấy giờ. Bà nổi tiếng không chỉ bởi vẻ đẹp dịu dàng, đoan trang mà còn bởi sự tinh tế, lễ nghĩa, và tài năng trong việc quản lý gia đình.

Năm 18 tuổi, bà được tuyển vào cung và trở thành Nguyên phi của Nguyễn Ánh. Từ đó, bà luôn sát cánh bên chồng, cùng ông vượt qua những năm tháng đầy biến động khi đất nước chìm trong cảnh binh đao loạn lạc. Dù cuộc sống cung đình khắc nghiệt, bà vẫn giữ được sự ôn hòa, khéo léo, chu toàn cả gia đình lẫn công việc triều chính, khiến vua Gia Long vô cùng kính trọng và yêu thương.

Tình yêu và lòng chung thủy của vua Gia Long dành cho Thừa Thiên Cao hoàng hậu không chỉ được thể hiện trong cuộc sống thường ngày mà còn được minh chứng rõ nét qua những việc làm của ông sau khi bà qua đời.

Năm 1814, khi hoàng hậu băng hà, vua Gia Long vì quá thương tiếc đã ra lệnh xây dựng lăng mộ theo hình thức "hợp lăng" - một nét kiến trúc độc đáo bậc nhất thời bấy giờ - cũng chính là lăng Gia Long bây giờ. Đây là một hình thức "song táng", nơi lăng mộ của vua và hoàng hậu được đặt cạnh nhau, tượng trưng cho mong muốn được mãi mãi bên nhau, ngay cả khi đã qua đời.

Trong lịch sử phong kiến Việt Nam, Thiên Thọ Lăng cũng là công trình duy nhất thực hiện nghi lễ hợp táng, trở thành biểu tượng của tình nghĩa vợ chồng sắt son.

Tình yêu giữa vua Gia Long và Thừa Thiên Cao hoàng hậu đã để lại một di sản cảm xúc sâu đậm trong lòng hậu thế. Lăng Gia Long không chỉ là nơi an nghỉ của vua và hoàng hậu mà còn là biểu tượng của lòng chung thủy, một giá trị nhân văn vượt thời gian.

Ngày nay, lăng Gia Long là một điểm đến hấp dẫn cho du khách muốn tìm hiểu lịch sử triều Nguyễn và khám phá câu chuyện tình yêu cảm động bậc nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Giữa không gian yên bình và thơ mộng của núi rừng xứ Huế, câu chuyện tình của vua Gia Long và Thừa Thiên Cao hoàng hậu như một bản tình ca bất diệt, mãi vọng lại trong trái tim những ai tìm về nơi đây.

>> Diện mạo nguy nga của 2 công trình biểu tượng mới của Hải Phòng