Cuộc khủng hoảng trên biển Đỏ đe dọa chuỗi cung ứng toàn cầu

Tàu chở hàng qua biển Đỏ gặp khó khăn

Khoảng 15% lưu lượng vận tải biển toàn cầu đi qua kênh đào Suez - nối Địa Trung Hải với biển Đỏ và là tuyến vận tải ngắn nhất giữa châu Âu với châu Á.

Những tuần gần đây, lực lượng Houthi ở Yemen đã gia tăng tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV) vào nhiều tàu chở hàng ở biển Đỏ. Động thái này nhằm gây áp lực lên Israel trong cuộc chiến chống lại Hamas ở Gaza.

Trước tình hình này, Mỹ thông báo lập liên minh 10 nước, bao gồm Mỹ, Anh, Bahrain, Canada, Pháp, Italy, Hà Lan, Na Uy, Seychelles và Tây Ban Nha, mở chiến dịch mang tên Người bảo vệ Thịnh vượng.

Nhóm này sẽ tiến hành tuần tra chung tại phía Nam biển Đỏ và vịnh Aden nhằm bảo vệ hoạt động vận tải thương mại đường biển trước làn sóng tấn công của nhóm vũ trang Houthi tại Yemen.

Tình hình chiến sự bất ổn trên biển Đỏ

>> Chiến tranh Israel-Hamas làm thay đổi góc nhìn của người Ả Rập

Hiện chưa rõ những nước tham gia liên minh có sẵn sàng làm điều tàu chiến Mỹ đã tiến hành trong những ngày gần đây, gồm bắn hạ tên lửa của Houthi và hỗ trợ các tàu thương mại bị tấn công.

Đáp lại, đại diện Houthi tuyên bố họ đủ sức đối đầu với mọi liên minh do Mỹ thành lập tại biển Đỏ. Nhóm này thời gian qua đe dọa tấn công mọi tàu chở hàng hướng đến Israel trong động thái ủng hộ người Palestine kể từ xung đột giữa Israel và nhóm vũ trang Hamas nổ ra vào đầu tháng 10. Đã có hơn 10 tàu bị Houthi tấn công cho đến giờ, trong đó có 2 tàu hôm 18-12.

Chuỗi cung ứng toàn cầu bị tác động

Ngày 18/12, tập đoàn dầu mỏ BP của Anh đã trở thành hãng vận tải mới nhất đình chỉ hoạt động qua biển Đỏ, trong khi hãng vận tải Đài Loan Evergreen thông báo ngay lập tức dừng các chuyến hàng vận chuyển hàng hóa của Israel.

Frontline, một trong những công ty tàu chở dầu lớn nhất thế giới, cũng công bố kế hoạch thay đổi đường di chuyển. Công ty này sẽ chỉ chấp nhận các hợp đồng mới có thể đi vòng qua Mũi Hảo Vọng của Nam Phi. Cung đường đó kéo dài nhiều ngày hơn, cũng như tiêu tốn nhiều nhiên liệu hơn.

Tình hình leo thang ở biển Đỏ đã buộc các công ty bảo hiểm phải tăng đáng kể chi phí bảo hiểm đối với các tàu thương mại. Thậm chí những tàu có lộ trình qua biển Đỏ còn bị từ chối cung cấp dich vụ bảo hiểm.

Công ty vận tải Mediterranean liên doanh giữa Italy - Thụy Sĩ, CMA CGM của Pháp, Hapag-Lloyd của Đức, Euronav của Bỉ và A.P Moller-Maersk của Đan Mạch đều thông báo ngừng hoạt động trên biển Đỏ cho đến khi có thông báo mới.

Chuyên gia Torbjorn Soltvedt tại công ty phân tích Verisk Maplecroft nói với AFP rằng những vụ tấn công của Houthi đã trở thành một cuộc khủng hoảng an ninh hàng hải, gây tác động kinh tế và thương mại trong và ngoài khu vực.

MSC, Maersk, Hapag Lloyd, CMA CGM, Yang Ming Marine Transport và Evergreen đều thông báo sẽ chuyển hướng tất cả lịch trình ngay lập tức để đảm bảo an toàn cho thuyền viên và tàu hàng.

Theo Reuters, chuyên gia Albert Jan Swart của Công ty ABN Amro ước tính số công ty có động thái trên hiện "kiểm soát gần một nửa thị trường vận tải container toàn cầu".

Ông Lars Barstad, Giám đốc điều hành Frontline, nhận định với Reuters rằng việc tàu thuyền phải đổi hướng đi vòng qua châu Phi khiến thời gian vận chuyển hàng hóa lâu hơn, đe dọa khiến giá cả gia tăng.

Chi tiết hơn, ông Rico Luman, nhà phân tích tại Công ty Dịch vụ tài chính ING (Hà Lan), cho biết tàu container hàng hóa sẽ tốn thêm ít nhất 1 tuần nếu tránh đi qua biển Đỏ.

Ông Marco Forgione, Tổng Giám đốc Viện Xuất khẩu và Thương mại quốc tế (Anh), cho rằng tình trạng xáo trộn nói trên có thể ảnh hưởng đến hoạt động cung ứng hàng hóa tiêu dùng trước dịp Tết Nguyên đán 2024, khiến giá cả tăng.

Theo đài CNBC, một số chuyên gia còn chỉ ra việc chở container trống về châu Á cũng bị trì hoãn, khiến chuỗi cung ứng gặp thêm sức ép.

>> Vận tải biển tăng trưởng trở lại