Đánh thuế đất bỏ hoang: Giải pháp cấp bách để lập lại kỷ cương thị trường bất động sản
Trong bối cảnh hàng nghìn ha đất vàng bị bỏ hoang, hàng loạt dự án “treo” kéo dài nhiều năm, việc nghiên cứu áp thuế nặng đối với đất và bất động sản không đưa vào sử dụng đang nổi lên như một giải pháp cấp bách.
Thực trạng đất bỏ hoang và nghịch lý nhà “ma”
Theo thống kê, cả nước hiện còn gần 3.000 dự án treo, dù đã xử lý hơn 1.000 dự án với tổng giá trị khoảng 1 triệu tỷ đồng. Nhiều khu đất, công trình đã xây dựng xong nhưng bị bỏ trống, gây lãng phí nghiêm trọng và làm nghẽn dòng vốn đầu tư. Nghịch lý càng trở nên trớ trêu khi ngay tại các đô thị lớn, nơi nhu cầu nhà ở rất cao, vẫn tồn tại tình trạng “biệt thự hoang”, “khu đô thị ma”.
Trong khi đó, hàng triệu người dân phải chật vật cả đời mới mơ tới một căn nhà. Sự bất công xã hội ngày càng rõ nét khi phần lớn nguồn cung rơi vào tay những người có tiềm lực tài chính, mua để tích trữ chờ thời.
Tại buổi tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ rõ bất cập nghiêm trọng trong quản lý đất đai. Ông nhấn mạnh, giá đất đang bị thổi lên “kinh khủng” trong khi hàng trăm nghìn ha đất bị bỏ hoang nhiều năm. Tổng Bí thư khẳng định cần áp thuế thật nặng đối với đất không đưa vào sử dụng, coi đây là biện pháp để chặn đầu cơ, đưa đất đai trở lại phục vụ phát triển, tránh thất thoát nguồn lực quốc gia.
Góc nhìn chuyên gia: Công cụ kinh tế chống đầu cơ
Đồng tình với quan điểm này, các chuyên gia cho rằng đánh thuế đất bỏ hoang là giải pháp tất yếu. Theo báo điện tử VOV.vn, TS. Trần Xuân Lượng - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đánh giá Thị trường BĐS Việt Nam cho rằng, đây là cảnh báo mạnh mẽ về sự lãng phí nguồn lực quốc gia. Ông chỉ ra gốc rễ nằm ở quản lý nhà nước lỏng lẻo, quy hoạch thiếu minh bạch, định giá sai lệch và giám sát buông lỏng.
Luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám đốc Công ty Luật TGS phân tích: “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân, Nhà nước trao quyền sử dụng nhưng đi kèm trách nhiệm khai thác. Nếu không có công cụ kinh tế đủ mạnh, tình trạng găm đất chờ giá sẽ còn trầm trọng”. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý việc triển khai không đơn giản do khó xác định thế nào là “đất bỏ hoang” nếu thiếu tiêu chí rõ ràng.
Luật sư Nguyễn Đức Hùng - Giám đốc Công ty Luật Thiện Duyên, bổ sung rằng việc đánh thuế cao với đất bỏ hoang, dự án chậm tiến độ hay nhà ở không sử dụng sẽ góp phần hạn chế đầu cơ, đồng thời tăng nguồn cung và nâng cao hiệu quả sử dụng đất.
Các chuyên gia cũng cảnh báo, để chính sách này thực sự hiệu quả, pháp luật cần định nghĩa cụ thể “đất bỏ hoang” và có khung thuế phù hợp với từng loại hình bất động sản. Đồng thời, cần phân biệt giữa trường hợp chậm triển khai do nguyên nhân khách quan với hành vi cố tình găm giữ, tránh phát sinh tranh chấp và khiếu kiện.
TS. Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch VARS cho rằng, thuế sẽ giúp hạn chế đầu cơ, khuyến khích chủ sở hữu đưa bất động sản vào khai thác thay vì bỏ trống. Nếu vẫn cố tình giữ, khoản thuế nộp vào ngân sách sẽ được sử dụng cho đầu tư công, xây dựng trường học, bệnh viện, hạ tầng.
GS. Đặng Hùng Võ - Nguyên Thứ trưởng Bộ TN&MT, cũng nhấn mạnh chủ trương này đã được Nghị quyết 18/2022 xác định rõ. Tuy nhiên, ông cho rằng trước mắt cần xử lý ngay các dự án, khu đô thị hoang hóa, song song với việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai để việc triển khai thuế minh bạch, khả thi.
Giới chuyên môn cho rằng, ngoài đánh thuế lũy tiến đối với đất bỏ hoang, Việt Nam cần khẩn trương xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai, minh bạch hóa giá giao dịch và siết chặt giám sát. Đây không chỉ là biện pháp chống đầu cơ mà còn là giải pháp để lập lại trật tự, đưa thị trường bất động sản trở về đúng giá trị thực, đảm bảo công bằng cho người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Tổng hợp
