Dấu hỏi lớn về siêu dự án trị giá 500 tỷ USD của ông Trump
Ngay cả những tập đoàn quốc phòng tham gia xây dựng cũng mù mờ chi tiết về dự án, khi Chính phủ hạn chế thông tin và né tránh nhắc tên dự án tại sự kiện công khai.
Các tập đoàn quốc phòng tham gia dự án “Golden Dome for America” (Vòm Vàng cho nước Mỹ) của Tổng thống Donald Trump đều biết mục tiêu của công trình này: bảo vệ nước Mỹ khỏi tên lửa và các mối đe dọa trên không. Họ cũng biết dự án mang lại hợp đồng trị giá hàng chục tỷ USD.
Điều họ không biết là cụ thể mình sẽ phải làm gì. Tại một sự kiện tuần trước, ngay cả các quan chức Chính phủ – những người nắm thông tin – cũng không được phép nhắc tới tên dự án.
Tại Hội nghị thường niên lần thứ 28 về Phòng thủ Không gian và Tên lửa ở Huntsville (Alabama), những người tham dự đã sớm nhận thấy dấu hiệu cho thấy chủ đề mà mọi người đều quan tâm có thể sẽ khó thảo luận.
Ban tổ chức đã rút khỏi chương trình một phiên thảo luận về “Golden Dome”, với lý do “thông tin sẽ được Chính phủ công bố”. Nhiều nhà thầu lớn như Lockheed Martin, RTX và Northrop Grumman đã chuẩn bị những trang web trình bày chi tiết và slide trình chiếu thu hút cho hội nghị để thể hiện cách họ có thể đóng góp vào mạng lưới phòng thủ tên lửa và trên không toàn quốc mà ông Trump vẽ ra.
Các lãnh đạo doanh nghiệp đồng loạt nhấn mạnh: đây là dự án tham vọng, tiềm năng sinh lợi lớn, mở ra cơ hội hợp tác rộng rãi – kể cả cho các start-up và doanh nghiệp quốc phòng phi truyền thống. Nhưng họ vẫn chưa thể hỏi Chính phủ về chi tiết dự án.
“Trong 6 tháng qua, tôi bước vào rất nhiều phòng họp và nói rằng mình không thể trả lời câu hỏi về ‘chuyện đó’, và chưa bao giờ nhận được câu hỏi nào - ngoài câu hỏi về chuyện đó”, Trung tướng Không quân Heath Collins – Giám đốc Cơ quan Phòng thủ Tên lửa – nói đùa khi kết thúc bài phát biểu.
Theo ông Trump, “Golden Dome” sẽ kết hợp các hệ thống hiện có, đẩy nhanh phát triển công nghệ tiên tiến và bổ sung các thành phần mới như tên lửa đánh chặn bố trí trên không gian.
Ông tuyên bố dự án sẽ hoàn tất trước khi kết thúc nhiệm kỳ và tiêu tốn 175 tỷ USD. Văn phòng Ngân sách Quốc hội ước tính con số này thực tế lên tới 542 tỷ USD.
Tướng Michael Guetlein của Lực lượng Không gian – người đứng đầu dự án – dự kiến công bố kiến trúc hệ thống vào giữa tháng 9.
Riki Ellison, Chủ tịch Liên minh Vận động Phòng thủ Tên lửa, nhận định bên lề hội nghị: “Không thể bàn công khai về một sắc lệnh đã được công bố rộng rãi, về việc xây dựng dự án trị giá 175 tỷ USD trong 3 năm. Điều đó chỉ khiến tiến độ chậm lại và tạo thêm áp lực phải khởi động”.
Không ai trong giới công nghiệp hay học thuật biết lý do hạn chế thông tin. Bộ Quốc phòng từ chối tiết lộ thêm, chỉ cho biết đang thu thập dữ liệu để hỗ trợ dự án.
Dù vậy, không phải quan chức nào tại hội nghị cũng né tránh “từ khóa” cấm. Đại diện NASA – vốn không bị ràng buộc bởi quy định của Lầu Năm Góc – công khai nói về nghiên cứu có thể hỗ trợ dự án, từ công nghệ đẩy tiên tiến tới khoa học vật liệu.
Các doanh nghiệp kỳ vọng sẽ sớm biết thêm thông tin. “Việc hạn chế dường như đã được nới lỏng phần nào và có lẽ sẽ được gỡ bỏ thêm khi tiến trình tiếp tục”, Milton Carroll của Peraton – công ty muốn giúp các hệ thống “Golden Dome” kết nối liền mạch – cho hay.
Ông Collins của MDA cũng tỏ ra lạc quan, nói với giới chức quốc phòng, nhà thầu và học giả rằng đây là cơ hội đặc biệt. Ông bình luận: “Đây chỉ là một khoảnh khắc thoáng qua. Lịch sử cho thấy nó sẽ không kéo dài mãi và chúng ta cần tạo ra thay đổi lớn ngay bây giờ”.
