Đề xuất 'cấm' ĐBQH phát biểu công kích cá nhân, dùng ngôn ngữ mỉa mai khi phát biểu tại nghị trường

Không phát biểu công kích cá nhân

Chiều 28/5, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều trong nội quy kỳ họp Quốc hội, được ban hành kèm theo Nghị quyết 71 năm 2022.

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) nêu vấn đề liên quan đến chuẩn mực nghị trường và hành vi ứng xử của đại biểu. Ông nhấn mạnh rằng nghị trường là nơi thể hiện tiếng nói của nhân dân, là không gian trang nghiêm của thể chế, đồng thời là biểu tượng của tinh thần thượng tôn pháp luật, đối thoại dân chủ và trí tuệ lập pháp quốc gia.

Tuy vậy, theo đại biểu Bình, thực tiễn cho thấy nội quy kỳ họp hiện nay vẫn chưa bao quát đầy đủ các quy định về ứng xử tại nghị trường, bao gồm cả về trang phục, hình ảnh cá nhân và những hành vi cần cấm hoặc khuyến khích. Ông cho rằng: “Khoảng trống này không chỉ ảnh hưởng đến hình ảnh cá nhân của từng đại biểu mà còn có thể làm giảm sút sự nghiêm cẩn, tôn nghiêm của cơ quan công quyền nhà nước trước nhân dân và bạn bè quốc tế”.

Từ đó, ông đề xuất cần bổ sung danh mục các hành vi bị nghiêm cấm tại nghị trường. Cụ thể, không được sử dụng trang phục hoặc phụ kiện có gắn logo doanh nghiệp, khẩu hiệu thương mại hay biểu tượng cá nhân dễ gây hiểu nhầm về lợi ích đại diện; không được ghi hình, ghi âm hoặc phát trực tiếp các phiên họp khi chưa có sự cho phép của chủ tọa và Văn phòng Quốc hội; không được tùy tiện rời khỏi hội trường trong thời gian họp nếu không có lý do chính đáng, đặc biệt khi đang diễn ra thảo luận hoặc biểu quyết.

Đại biểu Thạch Phước Bình. Ảnh: Quốc hội

Bên cạnh đó, đại biểu Bình cũng đề nghị nghiêm cấm các hành vi phát biểu mang tính công kích cá nhân, sử dụng ngôn ngữ mỉa mai, xúc phạm hoặc xuyên tạc nội dung đã được thảo luận; gây rối trật tự hoặc làm nhiễu loạn thông tin; sử dụng thời lượng phát biểu không đúng trọng tâm nghị sự hoặc lặp lại những nội dung đã được trình bày nhiều lần.

Ông nhấn mạnh rằng các nội dung nêu trên cần được lồng ghép đồng bộ với các quy định tại Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Phòng, chống tham nhũng và Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí nhằm đảm bảo tính thống nhất và chặt chẽ trong quản lý hoạt động nghị trường.

Cùng với những điều cấm, đại biểu cũng cho rằng cần khuyến khích đại biểu phát biểu ngắn gọn, có dẫn chứng cụ thể, thể hiện tư duy độc lập, tinh thần phản biện và xây dựng; khuyến khích tranh luận trên cơ sở thông tin chính xác, giữ thái độ ôn hòa, văn hóa trong tranh luận, không ngắt lời, không công kích cá nhân. Việc sử dụng ngôn ngữ phổ thông chuẩn mực cũng được nhấn mạnh, tránh biệt ngữ, từ ngữ kích động có thể gây tranh cãi xã hội hoặc tạo ấn tượng sai lệch về nội dung đang được thảo luận.

Đặc biệt, ông đề xuất trong các phiên họp quan trọng như lễ khai mạc, bế mạc, lễ tuyên thệ, các phiên có sự tham dự của khách quốc tế hoặc các dịp tiếp xúc chính thức, đại biểu nên mặc lễ phục, trang phục dân tộc hoặc trang phục truyền thống để thể hiện sự trang trọng, tôn nghiêm. Ông cho biết mô hình này đã được tham khảo và áp dụng tại các nghị viện của Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada và một số quốc gia châu Âu.

Không nên cầm giấy đọc những nội dung không do mình soạn

Cũng trong khuôn khổ buổi thảo luận, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) đề cập đến quy định liên quan đến “người được mời tham dự kỳ họp Quốc hội, dự thính tại phiên họp Quốc hội”, trong đó, công dân được phép dự thính các phiên họp công khai. Ông cho rằng đây là nội dung đã được nhắc tới từ lâu, và nay được cụ thể hóa trong dự thảo nghị quyết. Đại biểu bày tỏ mong muốn Quốc hội sớm tổ chức triển khai hiệu quả nội dung này.

Về thời lượng dành cho các hoạt động tại nghị trường, ông Trí kiến nghị giữ nguyên như quy định hiện hành thời gian phát biểu là 7 phút, trường hợp có nhiều đại biểu đăng ký thì rút còn 5 phút; tranh luận 3 phút, nếu đông người thì giới hạn 2 phút; đặt câu hỏi chất vấn không quá 1 phút và phần trả lời tối đa là 3 phút.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí. Ảnh: Quốc hội

Đại biểu cũng chia sẻ quan điểm về việc đọc bài phát biểu tại Quốc hội. Ông cho rằng, đại biểu cầm giấy đọc những nội dung không do mình soạn là “rất không nên", nhất là khi được người khác nhờ phát biểu hộ, dễ dẫn tới sự trùng lặp hoặc sai sót. Tuy nhiên, việc chuẩn bị kỹ lưỡng một bài phát biểu đúng trọng tâm, có sự cân nhắc ngôn từ và tuân thủ thời gian cho phép, rồi cầm giấy đọc là hoàn toàn phù hợp và cần thiết.

Theo ông Trí, nên khuyến khích đại biểu phát biểu mà không cần cầm giấy, vì điều đó thể hiện sự làm chủ cảm xúc và tôn trọng thời gian phát biểu. Ông cũng bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với những đại biểu có thể thực hiện được điều này. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh, trước mỗi lần phát biểu, các đại biểu đều cần chuẩn bị kỹ. Việc đọc lại nội dung đã chuẩn bị một cách sâu sắc, đúng thời lượng, là biểu hiện của sự tôn trọng không chỉ với bản thân người phát biểu mà còn với Quốc hội và cử tri. Do vậy, dù lựa chọn hình thức nào, đọc hay không đọc giấy – điều quan trọng là chất lượng nội dung và tinh thần trách nhiệm trong từng lời nói.

>> Bộ trưởng Y tế nêu giải pháp cho nguy cơ người Việt 'chưa giàu đã già'