Đề xuất chi hơn 580.000 tỷ đồng hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo

Sáng 25/11, tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết Chương trình được đề xuất triển khai trong 10 năm, từ 2026 đến 2035, gồm hai giai đoạn 2026-2030 và 2031-2035.

Mục tiêu tổng quát là chuẩn hóa và hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục đào tạo, tạo chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng; mở rộng cơ hội học tập cho toàn dân; bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục và quyền học tập suốt đời; đáp ứng tốt hơn nhu cầu nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao.

Đến năm 2030, Chương trình đặt mục tiêu từng bước chuẩn hóa hệ thống giáo dục mầm non và phổ thông, tập trung nguồn lực để kiên cố hóa 100% trường, lớp học và bảo đảm cơ sở vật chất, thiết bị đạt chuẩn.

Chương trình dự kiến đầu tư trọng điểm cho 18 trường cao đẳng nghề, từng bước hình thành 6 trung tâm quốc gia và 12 trung tâm vùng đào tạo nhân lực kỹ năng nghề cao trong các lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ và các ngành phục vụ các chương trình, dự án chiến lược quốc gia. Khoảng 30 trường cao đẳng nghề được định hướng đầu tư đào tạo các ngành nghề trọng điểm, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vùng và địa phương.

Đối với giáo dục đại học, Chương trình hướng tới hiện đại hóa hạ tầng kỹ thuật và mở rộng không gian phát triển nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ sở đào tạo. Mục tiêu đến năm 2030 có khoảng 8 cơ sở giáo dục đại học công lập trọng điểm lọt nhóm 200 đại học hàng đầu châu Á và tối thiểu 1 cơ sở vào nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới, đồng thời đầu tư hiện đại hóa toàn diện khoảng 30 cơ sở giáo dục đại học công lập.

Chương trình cũng đặt mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý và người học; thúc đẩy chuyển đổi số; phát triển toàn diện người học đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế. Lộ trình xác định “từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong hệ thống giáo dục quốc dân”.

Đến năm 2035, Chương trình phấn đấu bảo đảm 100% cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông đạt chuẩn về cơ sở vật chất; đầu tư khoảng 60 trường cao đẳng nghề chất lượng cao; tiếp tục đầu tư hướng tới hoàn thành 100% cơ sở giáo dục đại học công lập trong quy hoạch đạt chuẩn.

Tổng nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2026-2035 là khoảng 580.133 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách trung ương chiếm 60,2%, ngân sách địa phương chiếm 19,9% và phần còn lại từ các nguồn vốn hợp pháp khác.

Thẩm tra hồ sơ của Chính phủ, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội thống nhất với sự cần thiết đầu tư Chương trình. Ủy ban tán thành mục tiêu chung tập trung vào hiện đại hóa hệ thống giáo dục quốc dân và bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Đối với mục tiêu cụ thể, Ủy ban đề nghị nghiên cứu kỹ tính khả thi của chỉ tiêu 30% vào năm 2030 và 100% vào năm 2035 đối với cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông thực hiện đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai. Về cơ sở vật chất, Ủy ban cho rằng mục tiêu cần xác định theo tiêu chí đủ phòng học kiên cố hóa và đạt chuẩn theo quy định của Bộ, đồng thời bảo đảm đầy đủ thiết bị dạy học tối thiểu.

Về nguồn lực, Ủy ban đề nghị vốn ngân sách trung ương cần đầu tư trọng tâm, trọng điểm, bám sát mục tiêu và khả năng giải ngân. Đối với ngân sách địa phương, cần làm rõ căn cứ xác định tỷ lệ và cơ cấu vốn đối ứng, đồng thời khuyến khích địa phương có nguồn thu cao chủ động bố trí đầu tư cho giáo dục. Với các nguồn vốn hợp pháp khác, Ủy ban yêu cầu làm rõ căn cứ xác định và tính khả thi trong huy động, nhằm giảm áp lực cho ngân sách Nhà nước.