Điểm danh loạt đại gia nộp khắc phục hàng nghìn tỷ mong được giảm án

Trong các đại án kinh tế lớn tại Việt Nam thời gian qua, một điểm chung nổi bật là các bị cáo – dù bị cáo buộc chiếm đoạt hàng nghìn tỷ đồng – đều tìm cách khắc phục hậu quả bằng cách nộp lại số tiền thiệt hại trước hoặc trong quá trình xét xử. Việc khắc phục này không chỉ nhằm giảm nhẹ hình phạt mà còn thể hiện sự thay đổi thái độ của những “đại gia” từng nắm giữ quyền lực và tài sản lớn trên thị trường.

Vợ chồng Trịnh Văn Quyết và hơn 2.470 tỷ đồng nộp lại

Ngày 5/6/2025, luật sư của ông Trịnh Văn Quyết – cựu Chủ tịch Tập đoàn FLC – cho biết vợ ông là bà Lê Thị Ngọc Diệp vừa nộp thêm 1.400 tỷ đồng khắc phục hậu quả, nâng tổng số tiền gia đình ông Quyết đã nộp lên 2.472 tỷ đồng. Số tiền này thậm chí vượt nghĩa vụ dân sự được yêu cầu trong bản án sơ thẩm (2.470 tỷ đồng).

Động thái này diễn ra 12 ngày trước phiên phúc thẩm, nơi ông Quyết cùng hai em gái là Trịnh Thị Minh Huế và Trịnh Thị Thúy Nga kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt. Trước đó, bản án sơ thẩm tuyên ông Quyết 21 năm tù, hai em gái lần lượt nhận mức án 14 năm và 8 năm tù với các tội danh "Thao túng thị trường chứng khoán" và "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Tại phiên sơ thẩm, ông Quyết không phủ nhận hành vi phạm tội nhưng nhiều lần bày tỏ mong muốn được khắc phục hậu quả. Ông cho biết toàn bộ tài sản cá nhân tích lũy suốt 20 năm trị giá khoảng 5.000 tỷ đồng, nhưng đang bị phong tỏa để phục vụ điều tra. Trong đó có 215 triệu cổ phiếu FLC, hơn 218 triệu cổ phần tại FLCHomes, hàng loạt bất động sản lớn và khoản tiền 500 tỷ đồng còn lại từ thương vụ bán hãng hàng không Bamboo Airways.

Bà Lê Thị Ngọc Diệp cũng thừa nhận toàn bộ tài sản bị phong tỏa là tài sản chung của hai vợ chồng. Bà từng nằm trong nhóm 10 người phụ nữ giàu nhất sàn chứng khoán Việt Nam, sở hữu tới 26,7 triệu cổ phiếu ROS của CTCP Xây dựng FLC Faros với giá trị ước tính khoảng 3.400 tỷ đồng vào năm 2017. Tuy nhiên, đến năm 2019, bà đã bán toàn bộ số cổ phiếu này khi giá trị chỉ còn khoảng 830 tỷ đồng.

Vụ án ông Quyết là một trong những đại án chứng khoán lớn nhất tại Việt Nam, với hơn 30.000 nhà đầu tư bị thiệt hại và số tiền chiếm đoạt lên tới 3.620 tỷ đồng. Dù đã nộp đủ tiền khắc phục, việc giảm án sẽ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như nhân thân, thái độ khai báo, mức độ vi phạm…

Ông Trịnh Văn Quyết tại toà.

>> Nộp 2.472 tỷ đồng khắc phục hậu quả cho chồng, vợ ông Trịnh Văn Quyết từng giàu thế nào?

Tân Hoàng Minh – khắc phục toàn bộ 8.600 tỷ đồng, trở lại đường đua bất động sản

Một trong những vụ án thu hút sự chú ý lớn của dư luận là vụ trái phiếu liên quan đến Tập đoàn Tân Hoàng Minh. Ông Đỗ Anh Dũng – Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc – bị cáo buộc gian lận trong phát hành trái phiếu, chiếm đoạt hơn 8.600 tỷ đồng của 6.630 nhà đầu tư cá nhân.

Tuy nhiên, ngay trong giai đoạn điều tra, ông Dũng và tập đoàn đã chủ động nộp lại toàn bộ số tiền thiệt hại. Đây là một trong những yếu tố quan trọng giúp các bị cáo trong vụ án, bao gồm cả ông Dũng, được tòa án áp dụng mức án nhẹ hơn khung hình phạt.

Cụ thể, trong bản án sơ thẩm tuyên ngày 27/3/2024, ông Dũng nhận mức án 8 năm tù. Sau đó, tại phiên phúc thẩm, ông tiếp tục được giảm xuống còn 7 năm tù nhờ có thêm tình tiết giảm nhẹ: tuổi cao, bệnh lý nền và nhiều cống hiến cho xã hội.

Đặc biệt, trong đợt đặc xá dịp 30/4/2025, ông Đỗ Anh Dũng là một trong những cái tên được Chủ tịch nước ký quyết định đặc xá, cùng hơn 8.000 phạm nhân khác trên toàn quốc.

Ngay sau đặc xá, ông Đỗ Anh Dũng nhanh chóng xuất hiện trở lại trên thương trường. Ngày 3/6/2025, ông có mặt tại buổi làm việc với Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng – ông Trần Hồng Thái – để trình bày đề xuất tái khởi động Dự án Khu đô thị thông minh tại xã Xuân Thọ, TP Đà Lạt.

Tại buổi làm việc, đại diện Tân Hoàng Minh kiến nghị tỉnh cho phép tập đoàn được tiếp tục nghiên cứu và lập quy hoạch chi tiết dự án. Theo đề xuất, đây sẽ là một khu đô thị ứng dụng công nghệ cao, kết hợp không gian sinh thái, khu du lịch và phim trường – hướng đến mô hình phát triển biểu tượng tại phía Đông thành phố Đà Lạt.

Dự án này thực tế từng được UBND tỉnh Lâm Đồng chấp thuận cho nghiên cứu từ năm 2021, với quy mô khoảng 4.320 ha, nhưng sau đó bị tạm dừng vì các biến động pháp lý và nội bộ doanh nghiệp.

Hiện tại, phía Tân Hoàng Minh khẳng định đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng hơn về thiết kế, pháp lý và định hướng phát triển bền vững, đồng thời cam kết tuân thủ nghiêm túc các quy định về quy hoạch, bảo vệ môi trường và quản lý rừng.

Lãnh đạo TP Đà Lạt và đại diện các sở, ngành đều ghi nhận thiện chí của doanh nghiệp nhưng đề nghị phải cập nhật các quy hoạch mới nhất, đặc biệt là Quy hoạch 704 của TP Đà Lạt, nhằm đảm bảo tính khả thi và phù hợp với định hướng chung của tỉnh.

Kết luận buổi làm việc, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng đánh giá cao nỗ lực của Tân Hoàng Minh trong việc xây dựng lại uy tín và khẳng định tỉnh ủng hộ doanh nghiệp quay lại khảo sát, nghiên cứu đầu tư tại khu vực này – với điều kiện mọi quy trình đều phải tuân thủ nghiêm ngặt pháp luật và định hướng phát triển bền vững.

Ông Đỗ Anh Dũng, Chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh, và ông Trần Hồng Thái, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng.

>> Nghị quyết 68: Khi chính sách mở đường cho doanh nhân 'đứng dậy'

Trương Mỹ Lan và hơn 8.600 tỷ đồng khắc phục – hướng đến 228.000 tỷ đồng

Trong đại án Vạn Thịnh Phát – vụ án kinh tế lớn nhất lịch sử Việt Nam với số tiền thất thoát lên tới hơn 700.000 tỷ đồng – bà Trương Mỹ Lan là nhân vật trung tâm. Ban đầu bị tuyên án tử hình tại phiên sơ thẩm, bà Lan được giảm xuống 30 năm tù ở phiên phúc thẩm do có nhiều tình tiết giảm nhẹ và tiềm năng khắc phục hậu quả.

Cụ thể, đến thời điểm trước phiên phúc thẩm, Cục Thi hành án đã thu hồi được hơn 8.600 tỷ đồng từ giai đoạn một của vụ án. Ngoài ra, các cơ quan tố tụng đánh giá còn khả năng thu hồi tiếp khoảng 15.000 tỷ đồng trong thời gian tới từ tài sản đã kê biên.

Tuy bà Lan chưa trực tiếp nộp tiền, nhưng tòa án ghi nhận thái độ hợp tác của bị cáo và khối tài sản khổng lồ đang bị phong tỏa. HĐXX cho biết nếu bà Lan khắc phục được 3/4 số tiền tham ô (ước tính 228.000 tỷ đồng trong tổng 304.000 tỷ đồng), sẽ được xem xét chuyển án tử hình thành tù chung thân.

Việc giảm án sâu nhất trong giai đoạn 1 thuộc về ông Dương Tấn Trước, CEO Công ty Tường Việt, người đã nộp lại 3.000 tỷ đồng. Ngoài ra, đại gia Nguyễn Cao Trí cũng được giảm 2 năm tù (còn 6 năm) sau khi nộp lại 1.000 tỷ đồng chiếm đoạt từ bà Lan.

Bà Trương Mỹ Lan tại tòa.

>> Tài sản thu hồi từ vụ Trương Mỹ Lan có thể xây dựng một nửa tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam

Vai trò của khắc phục hậu quả trong xét xử và đặc xá

Theo Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015, “người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả” là một trong những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Tuy nhiên, pháp luật không quy định cụ thể mức khắc phục bao nhiêu thì sẽ được giảm án. Trong thực tế, tòa án sẽ cân nhắc mức độ khắc phục thiệt hại, thái độ hợp tác, vai trò trong vụ án, nhân thân, các tình tiết khác như tuổi tác, bệnh tật, hoàn cảnh gia đình… để quyết định có giảm án hay không và giảm đến mức nào.

Việc thu hồi tài sản bất chính trong các vụ án tham nhũng, kinh tế lớn hiện được coi là nhiệm vụ ưu tiên của cơ quan tố tụng. Đây cũng là điều kiện bắt buộc nếu phạm nhân muốn được xem xét đặc xá.

Trong đợt đặc xá 30/4/2025, có nhiều nhân vật “nổi bật” được hưởng khoan hồng như ông Đỗ Anh Dũng (Tân Hoàng Minh), cựu Giám đốc Công an Hải Phòng Đỗ Hữu Ca, cựu Bí thư Hải Dương Phạm Xuân Thăng… Tất cả đều có điểm chung: đã nộp lại số tiền chiếm đoạt hoặc giúp thu hồi tài sản thất thoát.

Những con số như 2.472 tỷ đồng từ gia đình Trịnh Văn Quyết, 8.600 tỷ đồng từ Tân Hoàng Minh, hay khả năng thu hồi hàng chục nghìn tỷ đồng trong vụ Vạn Thịnh Phát cho thấy quy mô thiệt hại và sự nỗ lực khắc phục hậu quả trong các đại án kinh tế tại Việt Nam. Dù mức độ, thời điểm và hình thức khắc phục khác nhau, tất cả đều phản ánh một sự thay đổi rõ rệt trong chiến lược pháp lý của các bị cáo – chủ động “nộp lại” để hy vọng “được lại”.

Tuy nhiên, cần khẳng định rõ: khắc phục hậu quả không đương nhiên là “tấm vé” giảm án. Các cơ quan tố tụng đánh giá toàn diện về mức độ thiệt hại, thái độ khai báo, vai trò của bị cáo, nhân thân và mức độ hợp tác trong điều tra. Việc nộp tiền chỉ là một trong nhiều yếu tố cấu thành “tình tiết giảm nhẹ” theo pháp luật.

Đặc biệt, với các tội danh đặc biệt nghiêm trọng như tham ô tài sản, nhận hối lộ, pháp luật hiện hành đã có quy định rõ ràng về cơ chế “thoát án tử” thông qua khắc phục hậu quả. Theo Điều 40 Bộ luật Hình sự năm 2015, người bị kết án tử hình vì tham ô hoặc nhận hối lộ nếu sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản phạm tội và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng hoặc lập công lớn, thì không bị thi hành án tử hình.

Đây không chỉ là cơ hội pháp lý mà còn là thông điệp chính trị – rằng Nhà nước sẵn sàng khoan hồng, nhưng chỉ khi người phạm tội thực sự có ý thức chuộc lại sai lầm bằng hành động cụ thể và đáng kể.

Từ góc nhìn xã hội, việc thu hồi tài sản bất chính không chỉ góp phần giảm gánh nặng ngân sách mà còn thể hiện tính minh bạch và nghiêm minh của pháp luật. Đồng thời, nó cũng gửi đi thông điệp rằng: mọi hành vi xâm hại đến tài sản công, dù được che đậy dưới lớp vỏ doanh nhân, nhà đầu tư, quan chức hay doanh nghiệp lớn, đều phải trả giá – bằng cả tài sản, danh tiếng và tự do.

>> Agribank giảm giá sốc khoản nợ trăm tỷ của đại gia dược