Dự án nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam nhận 'lệnh nóng' từ Văn phòng Chính phủ

Theo Cổng thông tin Điện tử Chính phủ, Văn phòng Chính phủ mới đây đã ban hành Thông báo số 395/TB-VPCP, thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn tại cuộc họp nghe báo cáo về tình hình thực hiện dự án di dân tái định cư và giải phóng mặt bằng cho các dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận.

Theo nội dung của thông báo này, Phó Thủ tướng Chính Phủ đã yêu cầu Ủy ban Nhân dân (UBND) tỉnh Khánh Hòa - đơn vị được giao chủ trì công tác di dời bồi thường và tái định cư, phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành liên quan để huy động tối đa nguồn lực nhằm tháo gỡ các vướng mắc còn tồn đọng liên quan đến dự án.

Mục tiêu đặt ra cần phải hoàn tất bàn giao mặt bằng sạch cho chủ đầu tư trong năm 2025 đúng theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính Phủ, trong đó người dân sau khi di dời cần có nơi ở mới với điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn trước.

Liên quan đến chỉ đạo này, Phó Thủ tướng đã giao Bộ Công thương làm đầu mối phối hợp cùng Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) cùng các Bộ, ngành liên quan nhanh chóng xúc tiến ký kết các Hiệp định liên Chính phủ về dự án này.

Hạn mốc đặt ra trong tháng 8/2025 phải hoàn tất đàm phán Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và trong tháng 5/2026 phải hoàn tất đàm phán đối với Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2.

Ngoài ra, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng được giao rà soát và cập nhật các quy định an toàn mới nhất của IAEA, trong đó cần đặc biệt chú ý về yêu cầu khoảng cách an toàn với khu dân cư. Trong tháng 8/2025 buộc phải hoàn thành hạng mục này để làm căn cứ pháp lý cho địa phương triển khai những bước tiếp theo.

Đối với EVN và Petrovietnam, lãnh đạo Chính phủ yêu cầu nhanh chóng hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đối với 2 dự án nhà máy điện hạt nhân trong tháng 9/2025 (đối với nhà máy 1) và tháng 6/2026 (đối với nhà máy 2).

Trước đó, theo thông tin trên báo Tuổi Trẻ, ngày 24/7, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đã dẫn đầu đoàn công tác Trung ương kiểm tra thực địa và thăm hỏi đời sống người dân tại khu vực quy hoạch thực hiện Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 (xã Vĩnh Hải) và Ninh Thuận 2 (xã Phước Dinh), tỉnh Khánh Hòa.

UBND tỉnh Khánh Hòa cho biết, qua rà soát thực tế tại các địa phương, tổng diện tích đất thu hồi để thực hiện 2 dự án là hơn 1.130,4ha, với 1.153 hộ/5.229 nhân khẩu bị ảnh hưởng.

Trong số đó, tổng diện tích 2 nhà máy là 814,03ha, gồm nhà máy 1 là 409,53ha, và nhà máy 2 là 405,5ha.

Hai khu tái định cư nhà máy có tổng diện tích gần 120ha, khu dân cư chỉnh trang có diện tích 13,4ha, khu nghĩa trang hơn 22ha, khu trạm bơm 0,59ha và khu tái định canh 159,6ha.

Tính đến thời điểm hiện tại, tỉnh đã hoàn tất 100% kiểm kê đất đai, dân cư và mồ mả trong vùng dự án; đồng thời đã kiện toàn ban chỉ đạo dự án, đẩy mạnh việc tuyên truyền liên quan đến điện hạt nhân.

Địa phương cũng đã được Chính phủ phân bổ đợt đầu 3.260 tỷ đồng để thực hiện dự án di dân, tái định cư 2 dự án điện hạt nhân.

Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 được quy hoạch là hai nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam, đặt tại tỉnh Ninh Thuận cũ (nay là tỉnh Khánh Hòa), với tổng công suất kết hợp khoảng 4.000 MW.

Cả hai dự án chính thức được phê duyệt vào năm 2009 và Nhà nước giao cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) làm chủ đầu tư cùng các đối tác quốc tế (Nga và Nhật Bản) hỗ trợ thiết kế, tài trợ và triển khai.

Tuy nhiên, vào tháng 11/2016, Quốc hội Việt Nam quyết định tạm dừng hai dự án này, lý do bao gồm chi phí đầu tư tăng cao, các lo ngại về an toàn và hiệu quả kinh tế do Fukushima cản trở, khiến dự án rơi vào trạng thái "đình chỉ hoàn toàn".

Cuối năm 2024 và đầu năm 2025, Quốc hội và Chính phủ đã thông qua chủ trương nghiên cứu lại dự án, đồng thời giao EVN – PVN chuẩn bị khôi phục triển khai, với kỳ vọng hoàn thành vận hành các tổ máy đầu tiên vào khoảng cuối năm 2030 hoặc chậm nhất là năm 2031.

Giữa bối cảnh Việt Nam đang cần đa dạng hóa nguồn năng lượng, hướng đến việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và giảm phát thải, Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận - dự án điện hạt nhân đầu tiên tại Việt Nam được xác định là yếu tố then chốt nhằm giúp Khánh Hòa nhanh chóng trở thành trung tâm năng lượng quốc gia trong tương lai.

Sau khi hoàn thành và đi vào vận hành, dự án được xem là đòn bẩy rất lớn góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế tại địa phương, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động, giúp hình thành hệ sinh thái công nghiệp phụ trợ và dịch vụ đi kèm, góp phần nâng cao vị thế năng lượng quốc gia Việt Nam đối với thế giới.