FPT: Từ căn phòng đi mượn với 1 chiếc máy tính duy nhất đến tham vọng dẫn đầu 'cách mạng AI' ở Việt Nam

Cách đây bốn thập kỷ, ông Trương Gia Bình thành lập một công ty công nghệ với chỉ một chiếc máy tính, đặt trong căn phòng do Đại tướng Võ Nguyên Giáp (là cha vợ ông) cho mượn.

Ngày nay, FPT Corp. đã trở thành tập đoàn công nghệ niêm yết lớn nhất Việt Nam, đóng vai trò then chốt trong tham vọng của chính phủ nhằm phát triển ngành công nghệ có thể cạnh tranh với các cường quốc trong khu vực, trong nỗ lực đưa đất nước vượt khỏi vai trò lắp ráp sản phẩm cho các thương hiệu toàn cầu như Nike hay Apple.

FPT đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Công ty đang phục vụ hơn 130 khách hàng thuộc danh sách Fortune Global 500, bao gồm Airbus, Halliburton và Ford. Đồng thời, FPT đang hợp tác với Nvidia để xây dựng trung tâm dữ liệu AI tại Việt Nam và Nhật Bản, đồng thời mở rộng sang lĩnh vực thiết kế chip bán dẫn.

Tuy nhiên, hành trình phía trước vẫn còn nhiều thách thức. FPT phải cạnh tranh với các tập đoàn công nghệ giàu kinh nghiệm từ Ấn Độ và Malaysia, đồng thời thích ứng với bối cảnh thuế quan mới do chính quyền Tổng thống Donald Trump khởi xướng.

“Chúng tôi làm việc ngày đêm", ông Trương Gia Bình chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với chương trình Latitude của Haslinda Amin. Ông bày tỏ niềm tin rằng FPT có thể duy trì tốc độ tăng trưởng doanh thu trung bình khoảng 20% mỗi năm trong dài hạn.

Phát triển ngành công nghệ tiên tiến được xem là “con đường thoát khỏi vị thế trung tâm kinh tế giá rẻ” của Việt Nam, theo ông Lam Nguyen, Giám đốc điều hành IDC khu vực Đông Dương. Chính phủ Việt Nam coi FPT là hình mẫu doanh nghiệp dẫn đầu trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế, từ sản xuất truyền thống sang các ngành công nghiệp công nghệ cao, đặc biệt là các sản phẩm liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI) – lĩnh vực mà Bain & Company dự báo sẽ đạt quy mô toàn cầu khoảng 990 tỷ USD vào năm 2027.

Dù không trực tiếp chịu tác động từ các chính sách thuế mới của Mỹ, FPT vẫn có thể đối mặt với ảnh hưởng gián tiếp. “Nhiều khách hàng toàn cầu của chúng tôi bị ảnh hưởng bởi các mức thuế này”, công ty cho biết trong một tuyên bố gửi qua email.

Trước những bất ổn kinh tế toàn cầu, FPT đang có các bước chuẩn bị nhằm điều chỉnh kế hoạch kinh doanh để tiếp tục theo đuổi mục tiêu tăng trưởng doanh thu 20% trong năm nay – một mục tiêu được đánh giá là đầy thách thức. Theo DNSE Securities, dẫn lời Tổng Giám đốc FPT Nguyễn Văn Khoa tại cuộc họp cổ đông tháng 4, công ty đang tiến hành cắt giảm 30% chi phí mà không ảnh hưởng đến các hoạt động kinh doanh cốt lõi.

Con đường chông gai phía trước

Năm 2024, doanh thu của FPT đạt 62,85 nghìn tỷ đồng (tương đương 2,4 tỷ USD), tăng 19% so với năm trước, chủ yếu nhờ đóng góp từ đơn vị FPT Software. Tập đoàn đã mở rộng chuyên môn sang nhiều lĩnh vực như giải pháp công nghệ cho xe tự lái và robot công nghiệp, nhằm đa dạng hóa sản phẩm và duy trì tăng trưởng.

Tháng 4 vừa qua, hai tập đoàn Sumitomo Corp. và SBI Holdings Inc. thông báo sẽ mua lại 20% cổ phần trong một đơn vị của FPT, với mục tiêu thúc đẩy ứng dụng trí tuệ nhân tạo tại thị trường Nhật Bản.

HR Binod, cựu Phó Chủ tịch điều hành của Infosys Ltd. và hiện là thành viên độc lập trong Hội đồng quản trị FPT, nhận định rằng sự trỗi dậy của FPT “rất giống với hành trình tăng trưởng của một số tập đoàn công nghệ hàng đầu Ấn Độ”.

Tuy nhiên, FPT đang phải đối mặt với nhiều thách thức ngày càng gia tăng, từ áp lực cạnh tranh toàn cầu đến những thay đổi về thuế quan do Mỹ áp dụng.

“Trên sân nhà, bạn rất mạnh", ông Louis Nguyen, Giám đốc điều hành của Saigon Asset Management – công ty cổ phần tư nhân từng nắm giữ cổ phần tại FPT – nhận xét. “Nhưng khi bước ra đấu trường toàn cầu, bạn phải cạnh tranh với những gã khổng lồ".

Theo ông Lam Nguyen từ IDC Đông Dương, trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị và các rào cản thương mại ngày càng gia tăng, FPT có thể cần một thế hệ lãnh đạo kế nhiệm với kinh nghiệm quốc tế để điều hướng giai đoạn phát triển tiếp theo.

Tuy nhiên, những nỗ lực đầu tiên của FPT dấn thân ra thị trường quốc tế không mấy suôn sẻ. Bà Chu Thị Thanh Hà, Chủ tịch FPT Software, cho biết các chuyến đi đầu tiên của công ty đến Thung lũng Silicon và Bangalore vào cuối thập niên 1990 đều thất bại, đánh dấu một “khoảnh khắc sống còn” trong hành trình phát triển.

Bước ngoặt đến vào năm 2000, khi FPT Software ký được hợp đồng với Nippon Telegraph & Telephone Corp. tại Nhật Bản. Từ đó, thị trường này trở thành một trong những trụ cột tăng trưởng quan trọng của công ty. Hiện FPT có khoảng 4.500 nhân viên tại Nhật Bản và dự kiến sẽ nâng con số này lên 5.000 trong năm nay. Doanh thu từ thị trường Nhật được kỳ vọng sẽ đạt 1 tỷ USD vào năm 2027, tăng gấp đôi so với mức 500 triệu USD năm 2024.

Trong nước, chính phủ đặt kỳ vọng lớn vào FPT trong chiến lược phát triển ngành công nghệ cao. Mục tiêu đến năm 2030 là sở hữu ba trung tâm AI và ít nhất 100 công ty thiết kế chip, hướng tới ngành công nghiệp bán dẫn với doanh thu hàng năm vượt 100 tỷ USD vào năm 2050.

Để hiện thực hóa tham vọng đó, FPT đang tập trung đào tạo nhân lực công nghệ từ gốc. Những người đồng sáng lập công ty từng tự học công nghệ bằng tài liệu mua từ Hồng Kông trong thời kỳ Việt Nam bị Mỹ cấm vận. Ngày nay, FPT cho biết họ đã đào tạo hàng nghìn kỹ sư công nghệ thông qua năm trường đại học do tập đoàn điều hành. Bên cạnh đó, công ty cũng đã thành lập 16 cơ sở giáo dục từ bậc tiểu học đến trung học, nơi học sinh bắt đầu làm quen với ngôn ngữ lập trình từ lớp Một.

“Đây chính là Việt Nam mới,” ông Trương Gia Bình tuyên bố, như một lời khẳng định cho khát vọng chuyển mình của quốc gia – từ nền kinh tế gia công sang trung tâm công nghệ cao trong khu vực.

Tham khảo BNN

>> AI cướp việc: Thực tế thị trường lao động Mỹ đang cho thấy điều ngược lại, vì sao?