Gia đình Việt Nam có cả 3 mẹ con đều là NSND: Mẹ là danh cầm vĩ đại từng được trao Huân chương Lao động hạng Nhất, con được phong tặng NSND khi mới 26 tuổi
Đây là một gia đình giàu truyền thống nghệ thuật và có nhiều cống hiến to lớn đối với nghệ thuật nước nhà.
Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) là danh hiệu cao nhất mà Nhà nước trao tặng cho các nghệ sĩ có nhiều cống hiến trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật. Tại Việt Nam, có một gia đình đặc biệt có tới 3 mẹ con cùng được trao tặng danh hiệu cao quý này, đó là gia đình cố NSND Thái Thị Liên.
NSND Thái Thị Liên - Bậc thầy có những nghệ sĩ thành danh
Sinh ngày 4/8/1918 trong một gia đình trí thức tại Sài Gòn nên ngay từ nhỏ, bà Thái Thị Liên đã sớm bộc lộ niềm đam mê với đàn piano. Cha của bà, kỹ sư Thái Văn Lân, là một trong những kỹ sư điện đầu tiên của Việt Nam tốt nghiệp tại Pháp. Bà còn có anh trai là luật sư Thái Văn Lung, một nhà cách mạng đã hy sinh năm 1946, tên ông hiện được đặt cho một con đường ở trung tâm TP.HCM. Chị gái của bà, Thái Thị Lang, là nữ nhạc sĩ đầu tiên của Việt Nam, đồng thời cũng là nghệ sĩ piano Việt Nam đầu tiên tốt nghiệp Nhạc viện Paris và từng lưu diễn khắp thế giới.
Bà là một trong bảy thành viên sáng lập Trường Âm nhạc Việt Nam, nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, và đảm nhiệm giảng dạy bộ môn piano trong suốt 20 năm. Bà không chỉ là người thầy của nhiều nghệ sĩ thành danh mà còn là người truyền đam mê âm nhạc cho hai con của mình, NSND Trần Thu Hà và NSND Đặng Thái Sơn.
Năm 1946, bà Thái Thị Liên sang Pháp du học và kết hôn với nhà cách mạng Trần Ngọc Danh. Sau khi trở về nước, bà cùng chồng hoạt động tại chiến khu Việt Bắc và có hai người con là Trần Thu Hà và Trần Thanh Bình.
Hình ảnh NS Thái Thị Liên cùng 2 con. Ảnh: Internet
Sau khi chồng mất, bà kết hôn với nhạc sĩ, nhà thơ Đặng Đình Hưng và sinh ra NSND Đặng Thái Sơn. Trong suốt những năm tháng kháng chiến và thời bao cấp, bà đã vượt qua muôn vàn khó khăn để một mình nuôi dạy 4 người con, bao gồm một con riêng của chồng, tất cả đều trở thành những trí thức và nghệ sĩ tiêu biểu.
Với những cống hiến to lớn trong sự nghiệp giáo dục âm nhạc, bà được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân, đồng thời nhận Huân chương Lao động hạng Ba (1982) và hạng Nhất (1998).
Cố NSND Thái Thị Liên và cái con khi còn sinh thời. Ảnh: FBNV
GS.NSND Trần Bạch Thu Hà - Giáo sư piano đầu ngành
GS. NSND Trần Bạch Thu Hà sinh năm 1949, là con gái đầu của NSND, Nhà giáo nhân dân Thái Thị Liên và nhà cách mạng Trần Ngọc Danh. Năm 1969, bà được chọn du học chuyên ngành âm nhạc tại Kiev. Sau khi trở về Việt Nam và công tác trong 8 năm, bà tiếp tục sang Liên Xô vào năm 1984 để làm nghiên cứu sinh và đã nhận bằng Tiến sĩ Âm nhạc tại Nhạc viện Tchaikovski, Moskva.
GS. NSND Trần Bạch Thu Hà là con gái đầu của NSND, Nhà giáo nhân dân Thái Thị Liên và nhà cách mạng Trần Ngọc Danh. Ảnh: internet
Từ khi tốt nghiệp, GS. NSND Trần Thu Hà đã có những đóng góp quan trọng cho nền âm nhạc Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực piano qua ba vai trò: đào tạo, biểu diễn và quản lý. Nhiều học trò của bà đã trở thành những nghệ sĩ nổi tiếng, như Nguyễn Hoàng Phương (giải Nhất cuộc thi tài năng trẻ dương cầm quốc tế năm 1999 tại Nhật Bản), Trần Thái Linh (giải Nhất đồng đội cuộc thi hòa tấu kèn - piano châu Á tại Thái Lan năm 2005), và Lưu Hồng Quang (Giải Đặc biệt cuộc thi piano mang tên Chopin châu Á năm 2006). Bà cũng từng giữ vị trí Giám đốc Nhạc viện Hà Nội và là Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa XI.
NS Đặng Thái Sơn - Người được phong tặng NSND trẻ nhất Việt Nam
Nghệ sĩ dương cầm Đặng Thái Sơn được xem là "huyền thoại âm nhạc" của Việt Nam. Ông là con trai của nghệ sĩ piano Thái Thị Liên và nhà thơ, nhạc sĩ Đặng Đình Hưng. Năm 1980, Đặng Thái Sơn đã làm nên lịch sử khi trở thành người đầu tiên và duy nhất của Việt Nam giành giải nhất tại cuộc thi piano quốc tế Frédéric Chopin lần thứ 10, một trong những cuộc thi âm nhạc danh giá nhất thế giới.
NSND Đặng Thái Sơn chụp ảnh cùng mẹ là NSND Thái Thị Liên. Ảnh: Internet
Bắt đầu học piano với mẹ từ khi 4 tuổi, đến năm 7 tuổi, ông theo học tại Nhạc viện Hà Nội. Năm 1976, ông được nhận vào Nhạc viện Quốc gia Tchaikovsky ở Moskva, nơi ông được đào tạo dưới sự hướng dẫn của nhiều giáo sư hàng đầu. Trong thời gian học tại đây, Đặng Thái Sơn đã đạt nhiều thành tích xuất sắc, đáng chú ý nhất là giải nhất tại cuộc thi piano quốc tế Frédéric Chopin. Ông trở thành nghệ sĩ châu Á đầu tiên đoạt giải thưởng này, ghi dấu ấn đậm nét của Việt Nam trên trường âm nhạc quốc tế.
Giải thưởng Chopin đã đưa ông lên đỉnh cao sự nghiệp, giúp tên tuổi ông vang danh toàn cầu. Đặng Thái Sơn đã biểu diễn tại hầu hết các phòng hòa nhạc danh tiếng như New York, Boston, London, Paris, Munich, Amsterdam, Sydney, Tokyo, và hợp tác thu âm với nhiều hãng thu âm lớn trên thế giới.
Dù thành công rực rỡ, ông vẫn trở lại Moskva để hoàn tất việc học và tốt nghiệp vào năm 1983. Sau đó, ông nhận lời mời giảng dạy tại Nhạc viện Kunitachi ở Tokyo, Nhật Bản.
Năm 1984, Đặng Thái Sơn được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) khi chỉ mới 26 tuổi, trở thành nghệ sĩ trẻ nhất Việt Nam nhận được vinh dự này. Năm 1991, ông định cư tại Canada và giảng dạy tại Đại học Montreal. Ông cũng là giám khảo của nhiều cuộc thi âm nhạc uy tín trên thế giới và là người châu Á đầu tiên tham gia ban giám khảo cuộc thi Concours Chopin năm 2005.
