Hàng loạt quốc gia cấp tốc đưa vàng về nước, chuyện gì xảy ra?

Các Ngân hàng Trung ương trên thế giới đang có xu hướng mua thêm vàng trong năm nay và kỳ vọng sẽ giảm lượng dự trữ đồng USD trong vòng 5 năm tới, theo kết quả khảo sát mới nhất từ Hội đồng Vàng Thế giới (World Gold Council - WGC).

Những lo ngại ngày càng tăng về căng thẳng địa chính trị, nguy cơ bị trừng phạt và vị thế dài hạn của đồng USD đã thúc đẩy các Ngân hàng Trung ương toàn cầu đẩy mạnh mua vàng ở mức kỷ lục. Gần đây, vàng đã vượt qua đồng euro để trở thành tài sản dự trữ lớn thứ hai thế giới, chỉ sau đồng USD.

Giá vàng đã tăng khoảng 30% kể từ đầu năm và gấp đôi trong vòng hai năm qua, khi những bất ổn toàn cầu và biến động trên thị trường tài chính khiến nhà đầu tư tìm đến kim loại quý như một kênh trú ẩn an toàn.

Theo khảo sát thường niên của WGC, có tới 95% Ngân hàng Trung ương tham gia khảo sát cho biết họ kỳ vọng lượng vàng dự trữ toàn cầu sẽ tiếp tục tăng trong 12 tháng tới - mức cao nhất kể từ khi cuộc khảo sát này bắt đầu vào năm 2018.

Cùng lúc đó, khoảng 75% người tham gia khảo sát dự đoán rằng tỷ trọng nắm giữ đồng USD trong dự trữ ngoại hối của các Ngân hàng Trung ương sẽ giảm trong vòng 5 năm tới. Cuộc khảo sát thu thập ý kiến từ hơn 70 Ngân hàng Trung ương trên toàn cầu.

Ông Shaokai Fan, đại diện của WGC, nhận định tâm lý thị trường hiện đang rất mạnh mẽ và nhiều niềm tin cho rằng sẽ ngày càng có nhiều Ngân hàng Trung ương tăng mua vàng.

Tuy nhiên, một xu hướng mới đang xuất hiện khi một số Ngân hàng Trung ương lên kế hoạch tăng lượng vàng lưu trữ trong nước, thay vì cất giữ tại các trung tâm dự trữ truyền thống như London hay New York - vốn là hai kho vàng lớn nhất thế giới.

Nhiều quốc gia bắt đầu đưa vàng từ nước ngoài về nước do lo ngại rằng nếu xảy ra khủng hoảng hoặc bị trừng phạt quốc tế, họ có thể gặp khó khăn trong việc lấy lại số vàng đó. Tuy xu hướng này chưa phổ biến rộng rãi, nhưng đang ngày càng rõ ràng hơn.

Năm ngoái, Ấn Độ đã chuyển hơn 100 tấn vàng từ Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) về nước. Ngân hàng Trung ương Nigeria cũng thực hiện các động thái tương tự với một phần dự trữ vàng của mình. Khoảng 7% các Ngân hàng Trung ương tham gia khảo sát thì cho biết họ đang có kế hoạch tăng cường lưu trữ vàng trong nước - tỷ lệ cao nhất kể từ đại dịch Covid-19.

Gần đây, những phát ngôn thiếu ổn định từ chính quyền Mỹ cũng khiến một số quốc gia lo ngại về mức độ an toàn của lượng vàng gửi tại Mỹ, trong bối cảnh nguy cơ can thiệp chính trị ngày càng hiện hữu.

Tại Mỹ, Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York là đơn vị chịu trách nhiệm quản lý vàng gửi hộ của các Ngân hàng Trung ương nước ngoài. Tuy nhiên, vào tháng 2 vừa qua, Tổng thống Donald Trump đã công khai đặt nghi vấn liệu vàng tại Fort Knox - nơi cất giữ phần lớn dự trữ vàng quốc gia của Mỹ - có còn đầy đủ hay không. Phát ngôn này càng làm tăng thêm lo ngại về độ an toàn của việc gửi vàng ở nước ngoài.

Theo WGC, các Ngân hàng Trung ương đánh giá cao vàng bởi những ưu điểm như khả năng duy trì giá trị trong thời kỳ khủng hoảng, không có rủi ro vỡ nợ và vai trò là công cụ phòng ngừa lạm phát.

Làn sóng mua vàng của các Ngân hàng Trung ương đã tăng tốc từ năm 2022, sau khi xung đột Nga-Ukraine xảy ra cũng như Nga bị Mỹ cùng các đồng minh loại khỏi hệ thống thanh toán quốc tế. Điều đó đã khiến nhiều nền kinh tế mới nổi nhanh chóng tìm cách đa dạng hóa dự trữ ngoại hối, giảm phụ thuộc vào đồng USD.

“Một số diễn biến gần đây trên thị trường, như việc gia tăng hàng rào thuế quan, đã khiến vai trò trú ẩn an toàn của đồng USD bị đặt dấu hỏi. Ngược lại, vị thế của vàng lại được củng cố”, một lãnh đạo Ngân hàng Trung ương chia sẻ ẩn danh trong khảo sát. “Các nhà quản lý dự trữ đang xem vàng như một hàng rào chống lạm phát trong bối cảnh đầy biến động và xung đột như hiện nay”, người này cho hay.

Tuy vậy, vàng cũng có một số bất tiện khi dùng làm tài sản dự trữ, chẳng hạn như chi phí lưu trữ cao và việc vận chuyển không hề dễ dàng.

Tham khảo FT

>> Khám xét một ô tô khả nghi trên đường, thu giữ khẩn cấp hơn 4 cân vàng trị giá 12 tỷ đồng