Hòn đảo lớn nhất thế giới đang dịch chuyển

Theo trang Phys.org ngày 14/10, đảo Greenland đang trải qua những biến động địa chất phức tạp gồm bị xoắn, nén và kéo giãn dưới tác động kết hợp của kiến tạo mảng và chuyển động trong lớp đá nền. Nguyên nhân chính đến từ sự tan chảy ngày càng mạnh của các khối băng khổng lồ trên bề mặt, khiến áp lực đè lên phần đá bên dưới giảm đi đáng kể.

Nghiên cứu mới của Đại học Công nghệ Đan Mạch (DTU) tiết lộ rằng trong suốt hai thập kỷ qua, toàn bộ đảo Greenland đã dịch chuyển dần về phía tây bắc với tốc độ khoảng 2cm mỗi năm. Sự dịch chuyển này không chỉ làm đảo “chuyển mình” trên bản đồ Trái Đất mà còn khiến nó vừa giãn nở vừa co hẹp theo phương ngang, một số khu vực mở rộng hơn, trong khi những nơi khác lại bị thu nhỏ.

Tiến sĩ Danjal Longfors Berg, nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại Khoa Vũ trụ của DTU, cho biết tổng thể diện tích của Greenland đang giảm nhẹ. Ông nhấn mạnh rằng đây là lần đầu tiên các chuyển động theo phương ngang của hòn đảo được mô tả chi tiết đến vậy.

Nhóm của Berg đã xây dựng mô hình mô phỏng quá trình dịch chuyển của đảo trong suốt 26.000 năm qua, đồng thời sử dụng dữ liệu đo đạc chính xác trong 20 năm gần đây. Các dữ liệu này được thu thập từ 58 trạm GNSS (hệ thống định vị toàn cầu) bố trí khắp Greenland, giúp các nhà khoa học theo dõi chính xác sự thay đổi vị trí, độ cao của nền đá cũng như mức độ co giãn của toàn bộ hòn đảo.

Công trình nghiên cứu mang đến cái nhìn sâu sắc về cách Bắc Cực phản ứng trước tác động ngày càng mạnh của biến đổi khí hậu. Theo Berg, việc hiểu rõ chuyển động của các khối đất không chỉ giúp các nhà địa chất giải mã quá khứ và hiện tại của hành tinh, mà còn có ý nghĩa thiết thực trong công tác khảo sát, đo đạc và định vị. Ông cho biết, ngay cả những điểm mốc được xem là “cố định” trên đảo Greenland cũng đang âm thầm dịch chuyển từng chút một theo thời gian.

Theo tạp chí Newsweek, Greenland là hòn đảo lớn nhất thế giới với diện tích khoảng 2,18 triệu km². Đây là lãnh thổ tự trị thuộc Vương quốc Đan Mạch, là nơi sinh sống của hơn 50.000 người.

Đảo được bao quanh bởi Đại Tây Dương ở phía đông nam, biển Greenland ở phía đông, Bắc Băng Dương ở phía bắc và vịnh Baffin ở phía tây. Lớp băng khổng lồ phủ lên phần lớn diện tích đảo, khoảng 1,75 triệu km², với thể tích ước tính lên tới 2,85 triệu km³. Khối lượng khổng lồ này tạo nên một lưu vực trũng sâu hơn 300m nằm dưới mực nước biển, minh chứng cho sức nặng đáng kinh ngạc của “chiếc áo băng” phủ kín Greenland.

Theo: Phys.org, Newsweek, Ifl Science