Kim loại chiến lược tăng giá sốc 500%: Trung Quốc siết chặt, Mỹ khẩn cấp tìm nguồn thay thế

Bismuth, một kim loại hiếm được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp, từ sơn phủ đến quốc phòng, đã tăng giá mạnh mẽ kể từ đầu tháng 2, khi Bắc Kinh áp đặt hạn chế xuất khẩu để đáp trả chính sách thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Kim loại này nằm trong danh sách 5 nguyên liệu bị Trung Quốc kiểm soát xuất khẩu sau khi ông Trump áp thuế nhập khẩu 10% đối với hàng hóa Trung Quốc. Điều này khiến xuất khẩu bismuth từ Trung Quốc lao dốc trong tháng Hai, làm thắt chặt nguồn cung toàn cầu và đẩy giá tăng gần 500%.

Trung Quốc chiếm ưu thế trong sản xuất nhiều nguyên liệu chiến lược – một phần của cuộc cạnh tranh địa chính trị ngày càng căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh. Hôm thứ Năm, ông Trump đã viện dẫn quyền hạn khẩn cấp nhằm thúc đẩy sản xuất khoáng sản quan trọng tại Mỹ – tiếp nối các động thái trước đó của người tiền nhiệm Joe Biden.

Diễn biến giá bismuth trong 7 tuần qua cho thấy Bắc Kinh có thể làm xáo trộn dòng chảy nguyên liệu quan trọng đối với an ninh quốc gia. Trung Quốc sản xuất khoảng 80% lượng bismuth tinh luyện trên toàn cầu, trong khi Mỹ đã ngừng khai thác kim loại này từ năm 2013, theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS). Hiện tại, Mỹ nhập khoảng hơn 60% nhu cầu bismuth từ Trung Quốc.

Xuất khẩu bismuth của Trung Quốc đã giảm xuống chỉ còn 458 tấn trong tháng 2, chưa bằng một nửa mức trung bình hàng tháng của năm trước, theo dữ liệu từ Hải quan Trung Quốc.

Giá bismuth tham chiếu toàn cầu, được Fastmarkets theo dõi, đã tăng từ 6 USD/pound trước khi Bắc Kinh áp dụng kiểm soát xuất khẩu vào ngày 4/2, lên gần 35 USD/pound trong tuần này.

Về lâu dài, chiến lược kiểm soát xuất khẩu của Chủ tịch Tập Cận Bình có thể thúc đẩy các quốc gia tìm kiếm nguồn cung thay thế, làm giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.

“Là nhà cung cấp bismuth chính cho thế giới, Trung Quốc có thể đang ‘tự bắn vào chân mình’ khi các hạn chế xuất khẩu đẩy giá lên quá cao, buộc khách hàng phải tìm kiếm nguyên liệu thay thế” ông Robin Goad, CEO của Fortune Minerals, công ty có kế hoạch khai thác bismuth trong thập kỷ tới, nhận định. “Về lâu dài, điều này không có lợi cho thị trường”.

Bismuth được sử dụng trong nhiều lĩnh vực, từ sơn phủ ô tô đến dược phẩm và hợp kim nhiệt độ thấp. Gần đây, kim loại này đã gia nhập danh sách các nguyên liệu bị Bắc Kinh kiểm soát xuất khẩu, cùng với tungsten, molybdenum, indium và tellurium. Giá antimony – một kim loại bị kiểm soát trong đợt trước, đã tăng 300% so với cùng kỳ năm ngoái.

Căng thẳng Mỹ - Trung cũng khiến cổ phiếu của các nhà sản xuất khoáng sản quan trọng tại Trung Quốc sôi động hơn trong những tuần gần đây. Cổ phiếu của Zhuzhou Smelter Group, công ty sản xuất bismuth như một sản phẩm phụ từ quá trình tinh luyện chì và kẽm, đã tăng 24% trong tháng này, trong khi chỉ số thị trường chứng khoán Thượng Hải chỉ tăng chưa đến 2%.

Tại Mỹ, nguồn cung bismuth chủ yếu đến từ tái chế hợp kim, chiếm khoảng 3-10% tổng lượng tiêu thụ trong năm năm qua, theo USGS. Bismuth có thể được tìm thấy trong quặng chì, nhưng nhà máy luyện chì sơ cấp cuối cùng của Mỹ đã đóng cửa hơn một thập kỷ trước.

Giá bismuth nội địa Trung Quốc đã tăng gấp đôi kể từ khi hạn chế xuất khẩu có hiệu lực. Nhiều thương nhân đang giữ hàng thay vì bán ra thị trường, khiến giá tiếp tục bị đẩy lên cao hơn, theo nhận định của chuyên gia phân tích Chen Qiqi từ Mysteel Global.

>> Âm thầm gom mua số lượng lớn kim loại, Trung Quốc đang toan tính gì?