Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới lung lay: Người dân hạn chế chi tiêu, đến uống bia cũng phải 'cân nhắc'
Việc doanh nghiệp cắt giảm chi tiêu cho hoạt động giải trí là một trong nhiều dấu hiệu cho thấy sức mua giảm, đẩy nền kinh tế Trung Quốc vào vòng xoáy giảm phát.
Khi nhiều quán bar và hộp đêm ở Trung Quốc đóng cửa, các hãng bia lớn phải thay đổi cách kinh doanh.
Jason Huang đã hơn một năm không còn dẫn khách hàng đến các quán karaoke yêu thích của mình ở Thượng Hải. Trước đây, anh thường vừa bàn chuyện công việc, vừa uống bia thâu đêm, nhưng giờ mọi thứ đã khác.
“Nhân viên kinh doanh vẫn cần giữ mối quan hệ với khách hàng. Nhưng khi kinh doanh khó khăn, lợi nhuận giảm, việc tiếp khách giờ chỉ gói gọn trong một bữa tối đơn giản”, Huang, 42 tuổi, quản lý tại một công ty phụ tùng ô tô, chia sẻ.
Việc doanh nghiệp cắt giảm chi tiêu cho hoạt động giải trí là một trong nhiều dấu hiệu cho thấy sức mua giảm, đẩy nền kinh tế Trung Quốc vào vòng xoáy giảm phát. Nhiều quán bar sang trọng, hộp đêm và nhà hàng cao cấp ở Thượng Hải cùng các thành phố lớn khác phải đóng cửa do tâm lý tiêu dùng chưa thể hồi phục sau đại dịch.
Các hãng bia lớn vốn phụ thuộc vào quán bar, hộp đêm để bán bia cao cấp – sản phẩm mang lại lợi nhuận cao. Vì vậy, khi đời sống về đêm suy giảm, họ chịu ảnh hưởng nặng nề.
Giống như ở Mỹ và châu Âu, người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng chú trọng đến sức khỏe, uống ít hơn, chọn bia giá phải chăng hơn và dành nhiều thời gian ở nhà để tiết kiệm. Xu hướng này đang buộc các hãng bia phải thay đổi chiến lược kinh doanh.
Thị trường bia cao cấp lao dốc
Carlsberg, Heineken, Tsingtao và Budweiser APAC đã tập trung vào phân khúc bia cao cấp từ lâu, đặc biệt sau khi tổng sản lượng tiêu thụ bia tại Trung Quốc đạt đỉnh vào năm 2013. Chiến lược “cao cấp hóa” cho phép họ bán bia với giá lên tới 18 nhân dân tệ (hơn 60.000 đồng mỗi chai), trong khi các thương hiệu bình dân như Snow và Harbin chỉ có giá khoảng 4 nhân dân tệ (14.000 đồng).
Tuy nhiên, xu hướng này đang thay đổi. CEO sắp mãn nhiệm của Budweiser APAC, Jan Craps, vừa tuyên bố rằng công ty sẽ giảm tập trung vào phân khúc siêu cao cấp và chuyển sang dòng bia có giá thấp hơn, khoảng 8-10 nhân dân tệ (28.000-35.000 đồng).
Tân CEO Yanjun Cheng sẽ phải đối mặt với một thị trường Trung Quốc đầy khó khăn, khi sản lượng tiêu thụ bia của Budweiser APAC giảm 11,8% trong năm ngoái và công ty báo lỗ 16 triệu USD trong quý IV.
Không chỉ Budweiser APAC, các hãng bia khác cũng chịu ảnh hưởng. China Resources Beer, nhà phân phối Heineken tại Trung Quốc, ghi nhận tốc độ tăng trưởng của phân khúc bia cao cấp giảm mạnh, từ 18,9% vào năm 2023 xuống chỉ còn một con số trong năm 2024.
Trong chín tháng đầu năm ngoái, doanh thu từ bia cao cấp của Chongqing Brewery, công ty con của Carlsberg, giảm 1% so với cùng kỳ năm trước. Tsingtao cũng báo cáo doanh số sụt giảm ở phân khúc trung và cao cấp trong nửa đầu năm 2024, trái ngược với mức tăng 15% của cùng kỳ năm trước.
Chính phủ thúc đẩy tiêu dùng nhưng khó hồi phục
Trước tình trạng tiêu dùng suy giảm, Chính phủ Trung Quốc đã triển khai nhiều biện pháp kích cầu như phát phiếu mua sắm và chương trình đổi mới đồ gia dụng.
Trong tháng này, chính quyền công bố kế hoạch đặc biệt nhằm hỗ trợ kinh tế ban đêm, bao gồm cải thiện hạ tầng giao thông. Dù có một số tín hiệu tích cực, thị trường bất động sản ảm đạm đã làm giảm giá trị tài sản của các hộ gia đình, khiến đà phục hồi tiêu dùng vẫn còn mong manh.
Không chỉ ngành bia gặp khó khăn, các doanh nghiệp tiêu dùng khác như chuỗi đồ ăn nhanh và hãng nước đóng chai cũng phải giảm giá để thu hút khách. Tuy nhiên, các hãng bia vẫn tránh lao vào "cuộc đua giảm giá". Một phần vì thói quen uống bia tại nhà đã trở nên phổ biến từ thời gian phong tỏa do Covid-19. Dù tiêu thụ ít hơn, giới trẻ Trung Quốc vẫn sẵn sàng chi tiền cho bia chất lượng cao.
Các hãng bia lớn đang nắm bắt xu hướng này bằng cách đẩy mạnh kênh bán hàng tận nhà. China Resources Beer gần đây đã hợp tác với nền tảng giao hàng Waimai để mở rộng mạng lưới phân phối.
Wang Bo, một người làm trong ngành du lịch tại Nội Mông, cho biết anh đã hạn chế các buổi nhậu với bạn bè tại nhà hàng. Tuy nhiên, khi xem phim ở nhà, anh vẫn sẵn sàng bỏ ra 8-12 nhân dân tệ để mua các loại bia tầm trung như Tsingtao và Heineken, thay vì chọn những thương hiệu rẻ nhất. “Uống một mình thì đâu cần uống nhiều”, Wang chia sẻ.
Xu hướng cao cấp hóa vẫn còn dư địa
Dù thị trường bia cao cấp đang chững lại, nhiều chuyên gia cho rằng xu hướng này vẫn có tiềm năng phát triển lâu dài nhờ sự mở rộng của tầng lớp trung lưu tại Trung Quốc. Một số chuyên gia cho rằng các hãng bia sẽ tiếp tục tập trung vào phân khúc bia từ trung đến cao cấp trong thời gian tới.
Bia cao cấp đang ngày càng phổ biến tại Trung Quốc: Tỷ lệ bia cao cấp trong tổng giá trị bán hàng đã tăng từ 25% vào năm 2015 lên 37% vào năm 2023. Budweiser, Carlsberg và Heineken kiểm soát gần 50% thị phần, trong khi Tsingtao chỉ nắm một phần nhỏ.
Marta Zhang, chuyên gia phân tích thị trường thực phẩm và đồ uống tại Mintel Trung Quốc, cho biết xu hướng "uống ít nhưng chọn loại ngon" ngày càng phổ biến trong giới tiêu dùng nước này.
Jason Huang cũng không ngoại lệ. Những buổi tiệc tùng thâu đêm ở quán karaoke giờ chỉ còn là ký ức. Giờ đây, anh chọn một bữa tối đơn giản tại nhà, nhấm nháp một lon Hoegaarden giá 7 nhân dân tệ.
