Lộ diện top 5 quốc gia thống trị ngành đóng tàu thế giới, Việt Nam được gọi tên

Ngành công nghiệp đóng tàu thế giới - trụ cột của thương mại và logistics hàng hải - luôn là đấu trường cạnh tranh khốc liệt. Bước sang năm 2025, một số quốc gia được dự báo sẽ tiếp tục củng cố vị thế dẫn đầu.

Sự thống trị này đến từ những tiến bộ công nghệ, chính sách hỗ trợ từ Chính phủ, nhu cầu gia tăng về tàu thân thiện môi trường, cơ sở hạ tầng cảng biển hiện đại và hoạt động vận hành hiệu quả.

Năm 2024, thị trường đóng tàu toàn cầu đạt giá trị 150,42 tỷ USD và dự kiến tăng lên 155,58 tỷ USD vào năm 2025.

Tăng trưởng ngành được thúc đẩy bởi khối lượng thương mại hàng hải ngày càng tăng, kéo theo nhu cầu đối với các loại tàu hiện đại, tiết kiệm nhiên liệu, bền vững và tích hợp hệ thống vận hành hiệu quả.

Riêng khu vực châu Á – Thái Bình Dương chiếm ít nhất 85% hoạt động đóng tàu toàn cầu, trong đó Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản là những trụ cột chính.

Top 5 quốc gia dẫn đầu năm 2025:

Trung Quốc

Trung Quốc đã vươn lên trở thành quốc gia đóng tàu lớn nhất thế giới và được kỳ vọng sẽ tiếp tục giữ vững, thậm chí mở rộng vị thế trong năm 2025 và các năm tới.

Lợi thế của Trung Quốc đến từ lực lượng lao động đông và tay nghề cao, chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ, đầu tư lớn vào R&D, mở rộng công suất nhà máy và các chương trình công nghiệp chiến lược.

Năm 2024, các nhà đóng tàu của Trung Quốc đã nhận được đơn đặt hàng với tổng trọng tải bù là 46,45 triệu CGT, chiếm 70% thị phần toàn cầu. Được biết, khoảng 34% số tàu đang vận hành trên thế giới được sản xuất tại Trung Quốc; hơn 57% số tàu đang trong quá trình chế tạo cũng nằm tại các xưởng đóng tàu của nước này.

Theo thống kê của UNCTAD (Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển), trong suốt giai đoạn 2014 – 2024, Trung Quốc liên tục đứng đầu thế giới về sản lượng đóng tàu, ngoại trừ năm 2016 khi Hàn Quốc tạm thời vượt lên dẫn trước.

Lịch đặt chỗ tại các nhà máy của Trung Quốc cũng đã kín đến cuối năm 2028. Các tập đoàn lớn tại nước này bao gồm China State Shipbuilding Corporation (CSSC), New Times Shipbuilding, Yangzijiang Shipbuilding Group.

Trung Quốc không chỉ gia tăng sản lượng mà còn tập trung vào đổi mới công nghệ, phát triển tàu tự hành, tàu xanh, vật liệu mới và số hóa quy trình đóng tàu. Dù đối mặt với tác động từ thuế quan của Mỹ, năng lực sản xuất vượt trội giúp Trung Quốc tiếp tục nắm thế thượng phong.

Hàn Quốc

Hàn Quốc nổi tiếng với các dòng tàu có giá trị cao và công nghệ tiên tiến. Các nhà đóng tàu Hàn Quốc đã giành được đơn đặt hàng trị giá 10,98 triệu CGT vào năm 2024, chiếm khoảng 17% thị phần toàn cầu.

Hàn Quốc dẫn đầu về đóng tàu chở LNG, tàu chở dầu thô siêu lớn (VLCC) và tàu container cỡ lớn; hiện mở rộng sang tàu chở ammonia và LPG. Nước này đang tăng tốc đầu tư vào trí tuệ nhân tạo cho tàu biển, công nghệ LNG thế hệ mới...

Các doanh nghiệp nổi bật: HD Korea Shipbuilding & Offshore Engineering, Hanwha Ocean, Samsung Heavy Industries. Dù cạnh tranh quyết liệt với Trung Quốc và thiếu hụt lao động, chiến lược tập trung vào đơn hàng giá trị cao và công nghệ xanh giúp Hàn Quốc duy trì vị thế.

Nhật Bản

Từng là cường quốc đóng tàu từ thập niên 1960–1980, Nhật Bản hiện xếp thứ 3 thế giới. Nước này có đơn đặt hàng đóng tàu đạt 8,38 triệu CGT vào năm 2024, chiếm 13% thị trường toàn cầu.

Nhật Bản hiện chuyển hướng sang đóng tàu chuyên dụng, tàu thân thiện môi trường, ứng dụng công nghệ tiên tiến và tự động hóa. Chính phủ đặt mục tiêu tăng gấp đôi năng lực đóng tàu và nâng thị phần đơn hàng mới lên 20% vào năm 2030.

Nhật Bản đang nghiên cứu xây dựng xưởng đóng tàu quốc gia và xúc tiến sáp nhập các doanh nghiệp tư nhân như Imabari Shipbuilding và Japan Marine United (JMU). Tuy gặp thách thức về già hóa lao động, quốc gia này tập trung vào tàu giá trị cao, như tàu chở ô tô chạy LNG.

Philippines

Với vị trí chiến lược và đường bờ biển dài, Philippines có lợi thế lớn trong đóng mới và sửa chữa tàu. Năm 2023, Philippines được UNCTAD ghi nhận là 1 trong 5 quốc gia đóng tàu hàng đầu, với sản lượng 805.938 GT. Năm 2024, số tàu đóng mới tăng 4%, đạt 506 tàu nội địa.

Philippines chủ yếu đóng tàu chở hàng rời, tàu container, tàu chở dầu, đồng thời gia tăng sản xuất tàu cá, tàu chở khách và tàu kéo. Nhờ chi phí lao động thấp và vị trí thuận lợi, nước này dự kiến tập trung vào tàu cỡ nhỏ và trung bình trong năm 2025.

Chính phủ đang đẩy mạnh chính sách thu hút các tập đoàn quốc tế mở nhà máy tại Philippines, tạo động lực tăng trưởng và việc làm.

Việt Nam

Theo Marine Insight, ngành đóng tàu Việt Nam phát triển nhanh, hướng tới cả thị trường nội địa và xuất khẩu. Chính phủ đã khuyến khích ngành bằng cách đưa ra các ưu đãi về thuế và trợ cấp.

Với công suất đóng mới khoảng 3,5 triệu tấn tàu hàng mỗi năm, Việt Nam được đánh giá là thu hút đầu tư từ châu Âu và Hàn Quốc.

Năm 2024, ngành tiếp tục tăng trưởng với nhiều đơn hàng tàu chuyên dụng, đồng thời định hướng tương lai sẽ là tập trung đóng tàu chở hàng tổng hợp, tàu container, tàu LPG và tàu dịch vụ.

Tham khảo Marine Insight