Lộ phương án nâng đời sân bay 60 năm tuổi tại tỉnh đông dân nhất Việt Nam

Mới đây, Ủy ban Nhân dân (UBND) tỉnh Thanh Hóa đã có Công văn số 2739/UBND-CNXDKHCN gửi Bộ Xây dựng về Đề án Xã hội hóa đầu tư, khai thác Cảng hàng không Thọ Xuân để bộ này xem xét, trình cấp có thẩm quyền cho ý kiến, phê duyệt làm cơ sở triển khai thực hiện các bước tiếp theo.

Theo đó, trong Công văn số 2739/UBND-CNXDKHCN, ông Mai Xuân Liêm - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết các nội dung sửa đổi, cập nhật Đề án do tư vấn tiến hành hiện đã được Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa thống nhất cao tại cuộc họp diễn ra vào tháng 12/2024.

Trước đó, thời điểm cuối tháng 12/2022, UBND tỉnh Thanh Hóa đã báo cáo Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ xây dựng) về Đề án Xã hội hóa đầu tư, khai thác Cảng hàng không Thọ Xuân cũng như phương án kêu gọi đầu tư khai thác kết cấu hạ tầng sân bay này theo phương thức PPP.

>> Có gì bên trong xưởng bia cao nhất Việt Nam: Có thể chứa hơn 1.200 khách, bia được làm hoàn toàn thủ công bởi nghệ nhân người Úc

Lãnh đạo UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết Đề án Xã hội hóa đầu tư, khai thác Cảng hàng không Thọ Xuân mới đây đã được sửa đổi cơ bản để giữ nguyên theo nội dung của Đề án đã báo cáo Bộ GTVT vào tháng 12/2022.

Mặc dù vậy, để nâng cao tính hiệu quả về tài chính cũng như giải quyết vấn đề về thời gian hoạt động của dự án, có thể sẽ vượt quá thời hạn theo quy định là 50 năm do chỉ sử dụng vốn của nhà đầu tư; Đề án này được sửa đổi theo hướng có sử dụng vốn nhà nước để giải phóng mặt bằng, thực hiện đầu tư xây dựng đường cất hạ cánh số 2 cũng như hệ thống đường lăn.

Vì có sự thay đổi này mà UBND tỉnh Thanh Hóa đề xuất phân chia các hạng mục nâng cấp, cải tạo Cảng hàng không Thọ Xuân thành các dự án thành phần tương ứng với nguồn đầu tư.

Hiện nay, Cảng hàng không Thọ Xuân là sân bay lưỡng dụng quân sự và dân sự, nằm trên địa bàn huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa; cách TP. Thanh Hóa về phía Tây 35km.

Cảng hàng không Thọ Xuân được đưa vào khai thác dân dụng từ năm 2013 do ACV đầu tư, khai thác. Sau khi đưa vào khai thác đến nay, Cảng hàng không Thọ Xuân luôn duy trì tốc độ phát triển. Không chỉ đóng vai trò góp phần hoàn thiện mạng lưới hệ thống cảng hàng không toàn quốc, Cảng hàng không Thọ Xuân còn đóng vai trò là cảng hàng không dự bị tốt nhất cho Cảng hàng không quốc tế Nội Bài trong những điều kiện thời tiết xấu và tình huống đột xuất.

Theo Quy hoạch Tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch Cảng hàng không Thọ Xuân thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, đến năm 2030, Cảng hàng không Thọ Xuân sẽ được phát triển thành cảng hàng không quốc tế, đạt tiêu chuẩn cấp 4E, với công suất thiết kế 5 triệu lượt hành khách/năm.

Sau gần 10 năm kể từ khi đưa vào khai thác, Cảng hàng không Thọ Xuân ghi nhận tốc độ tăng trưởng hành khách liên tục ở mức cao, vượt bình quân tăng trưởng chung của cả nước. Hiện tại, cảng đang khai thác 8 đường bay nội địa thường lệ, kết nối Thanh Hóa với TP. HCM, Khánh Hòa, Đà Nẵng, Cần Thơ, Buôn Ma Thuột, Đà Lạt, Phú Quốc và Côn Đảo. Ngoài ra, cảng đã tiếp nhận các chuyến bay quốc tế không thường lệ, đánh dấu bước tiến quan trọng trong lộ trình nâng cấp lên cảng hàng không quốc tế.

Đại diện Cục Hàng không Việt Nam nhận định: "Trong 2-3 năm trở lại đây, sản lượng hành khách thông qua Cảng hàng không Thọ Xuân đã vượt xa công suất thiết kế của Nhà ga T1 (1,2 triệu lượt hành khách/năm). Do đó, việc đầu tư mở rộng theo quy mô quy hoạch là cấp thiết, nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ, an toàn hàng không và đón đầu nhu cầu đi lại bằng đường hàng không tại Thanh Hóa, vốn được dự báo sẽ tăng nhanh trong thời gian tới".

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất đối với phương án xã hội hoá đầu tư, khai thác Cảng hàng không Thọ Xuân hiện nay là cơ chế chuyển nhượng tài sản của ACV cho nhà đầu tư PPP, nhằm đảm bảo nguyên tắc "một cảng hàng không, một nhà khai thác".

Vừa qua, việc đầu tư, nâng cấp Cảng hàng không Thọ Xuân chủ yếu được thực hiện bằng nguồn vốn của doanh nghiệp nhà nước, với tổng giá trị 1.244 tỷ đồng. Trong đó, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đã đầu tư khoảng 508,7 tỷ đồng để mở rộng nhà ga hành khách, lắp đặt hệ thống đèn đêm, hệ thống hạ cánh bằng thiết bị...

Theo UBND tỉnh Thanh Hóa, hiện chưa có quy định cụ thể về việc chuyển nhượng tài sản của doanh nghiệp có vốn nhà nước mà không thông qua hình thức đấu giá. Do đó, để có thể chuyển nhượng tài sản của ACV cho nhà đầu tư PPP, cần tiến hành đánh giá các điều kiện nhượng bán tài sản nhằm đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật.

Trong trường hợp không đáp ứng đủ điều kiện theo quy định hiện hành, UBND tỉnh Thanh Hóa đề xuất cơ chế đặc thù, cho phép bán chỉ định tài sản cố định của ACV tại Cảng hàng không Thọ Xuân cho nhà đầu tư PPP. Ngoài ra, nếu thực hiện đấu giá tài sản, nhà đầu tư PPP có thể trúng hoặc không trúng đấu giá, dẫn đến rủi ro trong quá trình chuyển nhượng. Đây không chỉ là vướng mắc riêng tại Cảng hàng không Thọ Xuân, mà còn là bài toán chung đối với nhiều cảng hàng không khác do ACV quản lý, đang có kế hoạch nâng cấp, mở rộng theo phương thức PPP, như Phú Quốc, Côn Đảo và Chu Lai.

Để tháo gỡ khó khăn này, lãnh đạo UBND tỉnh Thanh Hóa kiến nghị: "Cần đề xuất Quốc hội ban hành nghị quyết đặc thù, cho phép chuyển nhượng tài sản của ACV tại các cảng hàng không theo hình thức bán chỉ định cho nhà đầu tư PPP. Sau khi hoàn tất chuyển nhượng, nhà đầu tư PPP sẽ trực tiếp quản lý và khai thác tài sản nhằm đảm bảo hiệu quả vận hành".