Loại quả trồng khắp Việt Nam bứt phá, xuất khẩu vượt xoài và thanh long, nuôi tham vọng 4 tỷ USD

Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), hiện chuối là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực sang Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu. Tại Nhật Bản, lượng chuối nhập khẩu từ Việt Nam năm 2024 đạt 33.000 tấn, cao gấp 14 lần so với năm 2019. Riêng tháng 7/2025, lượng hàng xuất sang khu vực Tokyo tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ. Dù thị phần mới chỉ ở mức 3,3%, tốc độ tăng trưởng này cho thấy chuối Việt đang dần thách thức vị thế vốn lâu nay do Philippines nắm giữ.

Các chuyên gia nhận định, lợi thế lớn nhất của chuối Việt Nam nằm ở thuế quan thấp nhờ Hiệp định CPTPP, cùng chi phí logistics cạnh tranh do vị trí địa lý gần các thị trường nhập khẩu. Bên cạnh đó, dịch bệnh Panama khiến sản lượng chuối Philippines sụt giảm cũng vô tình tạo cơ hội để Việt Nam chen chân vào những thị trường lâu năm của nước này.

Chuối là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực sang Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu. Ảnh minh họa

Đáng chú ý, chất lượng và mẫu mã chuối Việt trong những năm gần đây đã được cải thiện rõ rệt. Các doanh nghiệp đã đáp ứng được các tiêu chí khắt khe về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, giúp chuối Việt Nam dần được người tiêu dùng quốc tế tin tưởng.

Trung Quốc hiện là thị trường lớn nhất của chuối Việt. Năm 2024, Việt Nam xuất sang nước này hơn 625.000 tấn, trị giá 261 triệu USD. Trong khi Philippines ghi nhận mức giảm mạnh, chuối Việt lại tăng trưởng cả về sản lượng và giá trị. Điểm đáng chú ý là giá nhập khẩu chuối Việt chỉ ở mức trung bình 418 USD/tấn, thấp hơn nhiều so với Ecuador hay Campuchia, nhờ đó gia tăng tính cạnh tranh.

Tại Hàn Quốc, tính đến giữa năm 2025, chuối đã vượt lên dẫn đầu các loại trái cây xuất khẩu từ Việt Nam, đạt kim ngạch 25,4 triệu USD, cao hơn xoài hay thanh long. Điều này cho thấy dư địa thị trường vẫn còn rất lớn nếu doanh nghiệp tận dụng tốt lợi thế.

Chuối Việt hiện đang chinh phục mục tiêu 4 tỷ USD. Ảnh minh họa

Không chỉ mang lại nguồn ngoại tệ, chuối còn đang là “trụ cột” trong tăng trưởng doanh thu của nhiều doanh nghiệp. Hoàng Anh Gia Lai cho biết riêng quý II/2025, chuối mang về gần 2.000 tỷ đồng, chiếm hơn 85% doanh thu, tăng 78% so với cùng kỳ. Thậm chí, tập đoàn ANA của Nhật Bản đã ký hợp đồng bao tiêu 1.500 ha chuối của doanh nghiệp này tại Lào, cho thấy sức hấp dẫn của sản phẩm.

Tuy vậy, ở cấp độ nông dân, câu chuyện vẫn chưa hoàn toàn tích cực. Giá thu mua tại vườn chưa thực sự cao, khiến người trồng chuối chưa được hưởng lợi xứng đáng. Ngoài ra, sự phụ thuộc quá lớn vào thị trường Trung Quốc cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro khi thị trường này biến động.

Giới chuyên gia cho rằng để chuối Việt Nam chinh phục mục tiêu 4 tỷ USD, cần giải quyết ba thách thức: đảm bảo chất lượng ổn định, đa dạng hóa thị trường và nâng cao giá trị gia tăng. Hiện phần lớn chuối xuất khẩu vẫn ở dạng quả tươi, trong khi các sản phẩm chế biến như chuối sấy, bột chuối hay rượu chuối chỉ chiếm tỉ trọng nhỏ.

Để thay đổi, ngành hàng cần thêm chính sách ưu tiên phát triển công nghiệp chế biến, hỗ trợ vốn và công nghệ cho doanh nghiệp. Đồng thời, việc tận dụng phụ phẩm từ cây chuối cũng là hướng đi mới nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế và phát triển bền vững.