Loại quả tỷ đô bất ngờ lật đổ sầu riêng, soán ngôi 'vua trái cây Việt'

Theo số liệu mới nhất từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam, chỉ trong hai tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thanh long đã đạt giá trị 93,8 triệu USD, chiếm 14,3% tổng kim ngạch xuất khẩu ngành rau quả. Với thành tích này, thanh long bất ngờ vượt qua các đối thủ mạnh như chuối (71,5 triệu USD) và sầu riêng (21,4 triệu USD) để trở thành loại trái cây xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Sự trở lại ngoạn mục này được đánh giá là dấu hiệu tích cực sau giai đoạn dài chứng kiến thanh long dần suy giảm về doanh thu. Từng mang lại gần 1,3 tỷ USD trong năm 2018, thanh long sau đó đã dần đánh mất vị thế, đặc biệt sau cú bứt phá ngoạn mục của sầu riêng trong các năm 2022–2024.

Điều bất ngờ là sự trỗi dậy của thanh long lại xuất hiện trong bối cảnh xuất khẩu sầu riêng – loại trái cây từng giữ ngôi vương – lao dốc mạnh. Cụ thể, trong tháng 2/2025, sầu riêng chỉ mang về 21,4 triệu USD, giảm đến 69% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, thanh long đạt 35 triệu USD, chiếm gần 14% thị phần xuất khẩu rau quả tháng này.

Chỉ trong hai tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thanh long đã đạt giá trị 93,8 triệu USD. Ảnh minh họa

>> Loại quả người Việt ăn thường xuyên, tưởng lành mạnh nhưng lại là 'bom vi nhựa'

Nguyên nhân chính dẫn đến đà giảm của sầu riêng là những rào cản kỹ thuật mới từ thị trường Trung Quốc – nơi tiêu thụ đến 95% sản lượng sầu riêng của Việt Nam. Từ đầu năm 2025, Trung Quốc yêu cầu tất cả lô hàng nhập khẩu phải có kết quả phân tích dư lượng Cadimi và chất vàng O tại các phòng thí nghiệm được công nhận. Quy trình kiểm tra này làm chậm thời gian thông quan, kéo theo ảnh hưởng tiêu cực đến tốc độ tiêu thụ.

Không chỉ tại Trung Quốc, thị trường Liên minh châu Âu (EU) cũng tăng tần suất kiểm tra sầu riêng từ 10% lên 20%, do phát hiện nhiều lô vi phạm quy định về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Những yếu tố này khiến ngành sầu riêng rơi vào tình thế khó khăn, vô tình tạo ra “khoảng trống” cho thanh long trở lại.

Thanh long Việt được đánh giá cao trên thị trường quốc tế. Ảnh minh họa

>> Bất ngờ loại quả bình dân ở Việt Nam, 'đắt xắt ra miếng' tại nước ngoài: Vừa là món ăn, vừa là 'vị thuốc quý' ít người biết

Theo ông Đặng Phúc Nguyên – Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam – giá thanh long ruột trắng tại vựa hiện dao động từ 30.000 đến 35.000 đồng/kg với loại I, loại II ở mức 28.000 đồng/kg, còn loại III khoảng 23.000–24.000 đồng/kg. Giá mua tăng cao cho thấy tín hiệu phục hồi tích cực của thị trường, đồng thời phản ánh sức cầu đang dần trở lại ổn định.

Thanh long Việt Nam hiện vẫn được đánh giá cao trên thị trường quốc tế, đặc biệt là tại Trung Quốc – nơi chiếm tới 90% lượng thanh long nhập khẩu. Ngoài ra, Mỹ cũng đang là thị trường quan trọng, tiêu thụ gần 10% tổng lượng xuất khẩu của loại trái cây này.

Đáng chú ý, ngày 11/4 vừa qua, Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam đã có buổi làm việc với Cơ quan Kiểm dịch động thực vật (APHIS) thuộc Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ. Tại đây, phía Việt Nam đề xuất được sử dụng phương pháp xử lý hơi nước nóng thay vì chiếu xạ để xuất khẩu thanh long, nhằm giảm chi phí cho doanh nghiệp và mở rộng cơ hội thâm nhập thị trường Mỹ.

>> Loại quả ở Quảng Ngãi đang được thương nhân Trung Quốc ‘ráo riết’ thu mua, giá nhảy múa: Nông dân trồng vẫn ‘dè chừng’