Cuộc đời của bà trở thành một truyền thuyết, là biểu tượng của sự hy sinh cao cả và tình yêu quê hương đất nước.
Người mẹ vĩ đại
Nguyễn Thị Thứ (1904 – 2010) được Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam trao tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Bà sinh tại xóm Rừng, thôn Thanh Quýt, xã Điện Thắng Trung, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.
Bà có 12 người con trai nhưng 9 người đã phải hy sinh trên chiến trường. Con đầu và cũng là con gái duy nhất - bà Lê Thị Trị là thương binh, cũng được trao tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng khi có chồng và 2 con gái là liệt sĩ. Như vậy gia đình mẹ Thứ có 12 liệt sĩ.
Hình ảnh mẹ Thứ bên mâm cơm đợi con
Nhiều người dân xã Điện Thắng Trung vẫn nhớ từng chi tiết về gia đình Mẹ. Mặc dù cuộc sống tần tảo nuôi con và cháu khôn lớn khi chồng con liên tục ra chiến trường không hề dễ dàng, Mẹ Thứ và gia đình vẫn kiên trì bám trụ tại xóm làng, vừa sản xuất, vừa đào hầm nuôi giấu cán bộ, du kích đánh giặc giữ làng.
Vườn nhà Mẹ có 5 căn hầm bí mật. Quanh vườn có nhiều cây xanh và cỏ, nuôi nhiều bò để ngụy trang. Suốt 30 năm, bà luôn để ngọn đèn sáng bên bàn thờ làm ám hiệu an toàn cho cán bộ, du kích đi về hoạt động. Lúc an toàn, mẹ Thứ và các con mở hé cửa hầm để mọi người dễ thở và khi có động thì lại giả vờ trông coi bò để chỉnh sửa, ngụy trang lại miệng hầm.
Hàng trăm cán bộ, bộ đội, du kích được gia đình mẹ Thứ chở che, chăm sóc. Mẹ hiền từ, nhiệt tình, thương anh em bộ đội giải phóng như con của mình. Mỗi dịp ghé về thăm, Mẹ dặn dò từng li, từng tí, lo lắng cho những người lính cụ Hồ như thể con ruột của mình.
Nỗi đau khôn xiết
Thế nhưng, không có nỗi đau nào có thể đong đếm được khi 9 người con trai, 2 cháu ngoại và 1 con rể của Mẹ Thứ tiếp chân nhau ra trận rồi lần lượt hy sinh trong hai cuộc kháng chiến khốc liệt của dân tộc. Nấm mồ này cỏ chưa kịp lên xanh, mẹ lại phải đắp thêm nấm mồ khác. Mỗi lần nghe tin một người con hi sinh, Mẹ cắn răng khóc thầm nhưng vẫn tiếp tục động viên những người con khác lên đường. Các anh rời nhà ra đi, nhiều đêm dài sau đó mẹ trằn trọc, thức trắng âu lo.
Hiếm có bà mẹ nào gánh chịu nhiều khổ đau như Mẹ Nguyễn Thị Thứ. Bao lần tiễn chồng, đưa con đi là ngần ấy lần vời vợi chồng con biền biệt không về. Vẫn biết sự khốc liệt của chiến tranh, ngày đi không biết ngày về, nhưng Mẹ vẫn nuốt nước mắt vào lòng để tiễn con lên đường vào nơi bom đạn. Có lẽ tình yêu tổ quốc, nỗi khát khao độc lập tự do dân tộc đã vượt lên nỗi đau mất con của một người mẹ vĩ đại.
Tượng đài Bà Mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Thứ
Mẹ Nguyễn Thị Thứ đã được Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Quốc hội Việt Nam trao tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng vào năm 1994. Trân trọng với những gì các bà mẹ đã cống hiến cho tổ quốc, cho Nhân dân trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, Đảng và Nhà nước đã thống nhất xây dựng tượng đài Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, lấy nguyên mẫu Mẹ Nguyễn Thị Thứ. Công trình đã được khởi công vào ngày 27/7/2009, tại Núi Cấm (thuộc thôn Phú Thạnh, xã Tam Phú, Tam Kỳ, Quảng Nam).
Cuộc đời Mẹ đã trở thành huyền thoại, tượng đài của lòng yêu nước, đức hy sinh và là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà điêu khắc, các nhạc sĩ, nhà văn, nhà thơ, nghệ sĩ nhiếp ảnh, nhà báo trong cả nước khai thác, sáng tạo nhiều tác phẩm hùng tráng.
