Na Uy lo ngại ông Trump 'trả đũa' nếu không được trao giải Nobel Hòa bình

Khi thời khắc công bố giải Nobel Hòa bình năm nay chỉ còn tính bằng giờ, giới chính trị gia Na Uy đang chuẩn bị tinh thần cho những hậu quả tiềm tàng đối với quan hệ Mỹ - Na Uy nếu giải thưởng không được trao cho ông Trump.

Ủy ban Nobel Na Uy hôm 9/10 cho biết họ đã đưa ra quyết định về người sẽ nhận giải Nobel Hòa bình 2025 từ đầu tuần, trước khi Israel và Hamas đạt được thỏa thuận ngừng bắn theo kế hoạch do Tổng thống Mỹ đề xuất cho Gaza.

Xét về thời điểm ra quyết định và thành phần ủy ban gồm 5 thành viên độc lập, giới chuyên gia và quan sát viên ở Na Uy đều nhận định khả năng ông Trump được trao giải là rất thấp - khiến dư luận nước này lo ngại phản ứng của Tổng thống khi bị công khai “phớt lờ”.

Bà Kirsti Bergstø, lãnh đạo đảng Cánh tả Xã hội chủ nghĩa của Na Uy kiêm người phát ngôn đối ngoại, cảnh báo Oslo cần “chuẩn bị cho mọi tình huống”.

Bergstø nhấn mạnh Ủy ban Nobel là một cơ quan độc lập và Chính phủ Na Uy không có vai trò gì trong việc lựa chọn người đoạt giải.

“Nhưng tôi không chắc ông Trump hiểu điều đó. Chúng ta cần chuẩn bị cho bất cứ phản ứng nào từ ông ấy”, bà nói thêm.

Ông Trump từ lâu vẫn khẳng định mình xứng đáng nhận giải Nobel Hòa bình - vinh dự từng thuộc về người tiền nhiệm Barack Obama năm 2009 nhờ “những nỗ lực phi thường nhằm củng cố ngoại giao quốc tế và hợp tác giữa các dân tộc”.

Tháng 7 vừa qua, ông Trump được cho là đã gọi cho Jens Stoltenberg, Bộ trưởng Tài chính Na Uy và cựu Tổng thư ký NATO, để hỏi về giải Nobel. Tại Liên Hợp Quốc tháng trước, ông tuyên bố sai sự thật rằng mình đã chấm dứt 7 “cuộc chiến vô tận”, đồng thời nói với các nhà lãnh đạo thế giới: “Ai cũng nói tôi nên được trao giải Nobel Hòa bình”.

Arild Hermstad, lãnh đạo đảng Xanh Na Uy, khẳng định tính độc lập của Ủy ban Nobel chính là yếu tố làm nên uy tín của giải thưởng:

Ông nhấn mạnh: “Giải thưởng Hòa bình được trao cho sự cống hiến bền bỉ, chứ không phải vì những cơn giận dữ trên mạng xã hội hay sự hăm dọa. Việc ông Trump ủng hộ thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas là điều đáng ghi nhận - bất kỳ bước đi nào hướng tới chấm dứt đau khổ ở Gaza đều được hoan nghênh. Nhưng một đóng góp muộn màng không thể xóa đi nhiều năm dung túng cho bạo lực và chia rẽ”.

Nhà bình luận Harald Stanghelle cho rằng nếu ông Trump muốn “trả đũa”, điều đó có thể thể hiện qua thuế quan, yêu cầu tăng đóng góp cho NATO hoặc thậm chí tuyên bố coi Na Uy là “kẻ thù”.

“Ông ấy quá khó đoán. Tôi không muốn dùng từ ‘sợ hãi’, nhưng có cảm giác đây có thể là một tình huống rất khó lường. Giải thích cho ông Trump hay cho nhiều quốc gia khác rằng ủy ban này hoàn toàn độc lập là điều không dễ, vì họ không coi trọng loại hình độc lập như vậy”, Stanghelle bình luận.

Ông nhận định nếu ông Trump thực sự giành giải, đó sẽ là “bất ngờ lớn nhất trong lịch sử giải Nobel Hòa bình”.

Trong khi đó, bà Nina Græger, Giám đốc Viện Nghiên cứu Hòa bình Oslo (PRIO), cho biết: “Ông Trump xứng đáng được ghi nhận vì nỗ lực chấm dứt chiến sự ở Gaza, nhưng còn quá sớm để biết liệu kế hoạch hòa bình có được thực thi và mang lại nền hòa bình bền vững hay không”.

“Việc ông ấy rút khỏi các thể chế quốc tế, từng đề nghị mua Greenland của Đan Mạch - một đồng minh NATO, và những vi phạm đối với các quyền dân chủ cơ bản trong nước, rõ ràng không phù hợp với tinh thần di chúc của Nobel”, bà nói thêm.

Theo The Guardian