Ông Trump đòi loại một quốc gia khỏi NATO, chuyện gì đây?
Trong phát biểu mới nhất tại Nhà Trắng, ông Trump chỉ trích Tây Ban Nha là “kẻ tụt hậu” trong khối NATO và cho rằng nước này “không có lý do gì” để không tăng chi tiêu quốc phòng.
Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây bóng gió rằng Tây Ban Nha có thể bị loại khỏi Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), tiếp tục chỉ trích quốc gia này là “kẻ chi tiêu kém” trong khối.
“Các vị phải gọi cho họ và hỏi xem vì sao lại tụt hậu như vậy”, ông Trump nói trong cuộc gặp với Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb hôm 9/10 tại Phòng Bầu dục. “Tây Ban Nha đang phát triển tốt, nhờ nhiều điều chúng ta đã làm. Họ không có lý do gì để không tăng chi tiêu cả. Nhưng cũng được thôi”.
Ông nói thêm: “Thật lòng mà nói, có lẽ nên loại họ khỏi NATO”.
Tây Ban Nha từng khiến ông Trump nổi giận khi bác bỏ lời kêu gọi của Mỹ tại hội nghị thượng đỉnh NATO hồi tháng 6 về việc nâng chi tiêu quốc phòng lên mức 5% GDP - trở thành quốc gia duy nhất trong khối phản đối mục tiêu mới này. Khi đó, vị Tổng thống cũng ám chỉ kế hoạch tăng gấp đôi thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Tây Ban Nha bán vào Mỹ.
Về phía Tây Ban Nha, Thủ tướng Pedro Sanchez cho biết việc tuân thủ ngưỡng chi tiêu mới sẽ khiến nước này phải tăng thêm hàng trăm triệu euro cho quốc phòng, đồng nghĩa với việc cắt giảm ngân sách y tế và giáo dục.
Vào ngày 9/10, văn phòng của ông đã ra thông cáo phản bác phát biểu của ông Trump: “Tây Ban Nha là thành viên đầy đủ quyền của NATO và luôn cam kết với liên minh này. Chúng tôi hoàn thành các mục tiêu giống như Mỹ”.
Được biết ông Trump nhiều lần đe dọa rút Mỹ khỏi NATO vì bất mãn với mức chi tiêu quốc phòng của các nước thành viên. Tuy nhiên, trong những tháng gần đây, ông có phần mềm mỏng hơn khi một số quốc gia ủng hộ mục tiêu chi 5% GDP mà ông đề xuất.
Từng có những lời kêu gọi trục xuất thành viên khỏi NATO - như trường hợp Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng thủ tên lửa của Nga - song hiệp ước hiện không có cơ chế đình chỉ hay loại bỏ quốc gia nào.
Một số học giả cho rằng một thành viên có thể bị trục xuất nếu Hội đồng Bắc Đại Tây Dương - cơ quan ra quyết định chính của khối - xác định nước đó vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ hiệp ước.
Và dù ông Trump đưa ra lời gợi ý, việc trục xuất một thành viên được cho là gần như bất khả thi. Mọi quyết định lớn đều cần sự đồng thuận của toàn bộ 32 nước thành viên, dù một quốc gia có thể tự nguyện rút lui nếu chịu sức ép từ liên minh.
Thêm vào đó, vị trí địa lý của Tây Ban Nha có ý nghĩa chiến lược trong hệ thống phòng thủ của NATO, với 2 căn cứ quân sự trọng yếu là nơi đồn trú của lực lượng Mỹ.
