Quốc gia BRICS choáng váng với đòn thuế 100% của ông Trump, cổ phiếu lao dốc không phanh

Làn sóng lo ngại đang lan rộng trong ngành dược phẩm Ấn Độ sau những tuyên bố mới nhất về thuế quan từ Tổng thống Mỹ Donald Trump. Mối đe dọa áp thuế lên đến 100% không chỉ khiến giới đầu tư bất an mà còn đặt các nhà hoạch định chính sách vào thế khó.

Cổ phiếu các công ty dược phẩm lớn của Ấn Độ đã ghi nhận mức giảm đáng kể, phản ánh sự lo lắng về tương lai của một trong những ngành xuất khẩu then chốt của quốc gia Nam Á.

Tuy nhiên, đằng sau những căng thẳng công khai, bức tranh có vẻ không hoàn toàn u ám. Các nguồn tin cho biết, một thỏa thuận tạm thời về thương mại kỹ thuật số và những cuộc đàm phán kín đang âm thầm diễn ra giữa hai bên. Những nỗ lực ngoại giao này đang mang đến tia hy vọng cho thị trường và các nhà sản xuất tại hai nền dân chủ đông dân nhất thế giới.

"Có vẻ như các bên đều nhận ra rằng Mỹ cần phải hạ thấp giọng điệu," ông Vivek Mishra, Phó Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Chiến lược tại tổ chức nghiên cứu Observer Research Foundation, nhận định khi đánh giá về tình hình hiện tại.

Ông Mishra cũng không ngần ngại bình luận về phong cách ngoại giao khó đoán của Tổng thống Trump: "Với ông ấy, không ai có thể biết trước được điều gì sẽ xảy ra - lúc thì tỏ ra thân thiện ôn hòa, lúc lại cứng rắn gay gắt”.

Thông báo của ông Trump vào cuối tháng 9 về việc áp thuế 100% đối với các loại dược phẩm có nhãn hiệu và được cấp bằng sáng chế nhập khẩu đã như một cơn địa chấn, làm rung chuyển toàn bộ thị trường Ấn Độ và gây ra làn sóng bán tháo mạnh cổ phiếu ngành dược phẩm.

Mặc dù phần lớn hàng xuất khẩu của Ấn Độ sang Mỹ là thuốc generic (cùng hoạt chất, hàm lượng, dạng bào chế, đường dùng, công dụng, và hiệu quả điều trị tương đương với thuốc biệt dược gốc) chứ không phải thuốc gốc được cấp bằng sáng chế, nhưng sự mơ hồ trong tuyên bố của ông Trump đã khiến giới đầu tư hoang mang. Họ lo ngại không biết liệu thuốc generic - mảng kinh doanh chủ lực của các công ty dược Ấn Độ - có sớm trở thành mục tiêu tiếp theo hay không.

Mối lo từ sự phụ thuộc quá lớn

"Là một nhà đầu tư, tôi sẽ rất thận trọng về vấn đề này. Đây chắc chắn là một điểm gây áp lực mà ông ấy có thể sử dụng để chống lại Ấn Độ," chuyên gia Mishra cảnh báo, phản ánh đúng tâm trạng lo lắng đang lan tỏa trong một ngành công nghiệp phụ thuộc vào thị trường Mỹ tới gần 40% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Trước đó, cho đến gần đây, ngành dược phẩm Ấn Độ vẫn may mắn được "miễn nhiễm" khỏi quyết định áp thuế 50% đối với hàng hóa Ấn Độ mà ông Trump công bố vào tháng 8 vừa qua. Động thái thuế quan đó được cho là nhằm trả đũa các rào cản thương mại từ phía Ấn Độ và phản ứng với việc New Delhi tiếp tục mua dầu từ Nga bất chấp các lệnh trừng phạt phương Tây.

Theo số liệu từ Capital Economics, công ty dự báo tài chính có trụ sở tại Anh, thuốc generic chiếm khoảng 90% lượng tiêu thụ dược phẩm tại Mỹ về khối lượng, nhưng chỉ đóng góp khoảng 1/10 giá trị thị trường. Con số này cho thấy sự chênh lệch lớn giữa số lượng và giá trị của phân khúc thuốc này.

Giáo sư Biswajit Dhar, chuyên gia kinh tế và quy hoạch tại Hội đồng Phát triển Xã hội New Delhi, phân tích rằng việc nhắm mục tiêu vào các sản phẩm "có thương hiệu hoặc được cấp bằng sáng chế" như ông Trump đã tuyên bố có thể không ảnh hưởng trực tiếp đến phần lớn mặt hàng xuất khẩu của Ấn Độ. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng ranh giới giữa các loại thuốc không phải lúc nào cũng rõ ràng.

Theo ông Dhar, nhiều công ty dược phẩm Ấn Độ đang kinh doanh "thuốc generic có thương hiệu" - một phân khúc nằm ở vùng "xám" giữa thuốc generic thông thường và thuốc có bằng sáng chế. Điều này khiến các doanh nghiệp phải đối mặt với rủi ro pháp lý đáng kể nếu chính sách thuế quan được áp dụng một cách mở rộng.

Tờ Indian Express, một trong những ấn phẩm có ảnh hưởng lớn nhất Ấn Độ, đã lên tiếng trong bài xã luận ngày 30/9, nhận định rằng mức thuế quan mới "không khiến ai bất ngờ".

"Ông Trump vẫn kiên quyết với mục tiêu đưa ngành sản xuất trở lại Hoa Kỳ cũng như thu hẹp thâm hụt thương mại với tất cả các đối tác," tờ báo viết, đồng thời kêu gọi các nhà hoạch định chính sách Ấn Độ cần có những hành động quyết liệt.

Cụ thể, bài xã luận đề xuất Ấn Độ cần mở rộng sang các thị trường xuất khẩu mới, cải cách bộ máy hành chính để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, và "hoàn tất các thỏa thuận thương mại càng sớm càng tốt để hạn chế tối đa thiệt hại".

Mặc dù các cuộc đàm phán gần đây giữa Bộ trưởng Thương mại Ấn Độ Piyush Goyal tại Washington với Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer chưa đạt được bước đột phá nào về hiệp định toàn diện, các nhà phân tích vẫn ghi nhận những tiến triển đáng khích lệ.

Theo các nguồn tin, hai bên đã đạt được thỏa thuận quan trọng về việc không yêu cầu tiết lộ công nghệ độc quyền, chẳng hạn như mã nguồn phần mềm, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thương mại kỹ thuật số. Đây là một yêu cầu mà các tập đoàn viễn thông và điện tử lớn của Mỹ đã theo đuổi từ lâu.

"Đây là một dấu hiệu tích cực cho thấy các lĩnh vực mới đang được đưa ra bàn thảo luận," ông Mishra nhận xét. "Ấn Độ đang nỗ lực xác định những lĩnh vực mà họ có thể linh hoạt và sẵn sàng đưa ra một số nhượng bộ nhất định cho Mỹ để đổi lấy sự ổn định trong quan hệ thương mại”.

Sự phát triển này được kỳ vọng sẽ mở ra cánh cửa cho các tập đoàn công nghệ Hoa Kỳ như Cisco, Ciena và HPE - những công ty từ lâu đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với các yêu cầu về chứng nhận bảo mật và bản địa hóa dữ liệu của Ấn Độ. Washington coi những quy định này là rào cản phi thuế quan gây cản trở hoạt động kinh doanh của các công ty Mỹ.

Hoa Kỳ hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ, với kim ngạch thương mại song phương dự kiến đạt gần 132 tỷ USD trong năm tài chính này. Con số này chiếm khoảng 18% tổng kim ngạch xuất khẩu và 2,2% GDP của Ấn Độ. Trong cơ cấu xuất khẩu sang Mỹ, dược phẩm, điện thoại di động, đá quý, trang sức và hàng may mặc là những mặt hàng chủ lực.

Ông Mishra chia sẻ: "Theo quan điểm của Ấn Độ, cho đến gần đây, lập trường vẫn là các yêu cầu từ phía Mỹ hoàn toàn không thể chấp nhận được."

Ông dẫn chứng, việc mở cửa thị trường nông nghiệp Ấn Độ cho hàng nhập khẩu từ Hoa Kỳ gần như chắc chắn sẽ không được đưa ra bàn đàm phán. Đây là "lằn ranh đỏ" mà New Delhi từ lâu đã kiên quyết bảo vệ, xuất phát từ lo ngại về phản ứng dữ dội từ hàng triệu nông dân sản xuất quy mô nhỏ trong nước.

Tuy nhiên, Ấn Độ và Mỹ dường như đang từng bước tiến gần hơn tới một thỏa thuận thương mại, thông qua những nhượng bộ nhỏ và thận trọng từ cả hai phía.

Tiến sĩ Uday Chandra, nhà khoa học chính trị tại Đại học Georgetown ở Qatar, nhận định: "Dược phẩm và dịch vụ kỹ thuật số là hai trong số những lĩnh vực khó giải quyết nhất, ngang hàng với vấn đề xuất nhập khẩu nông sản. Việc giải quyết từng bước những vấn đề này cho phép cả hai bên tiếp cận một thỏa thuận thương mại toàn diện với sự tự tin hơn."

Ông Chandra dự báo một thỏa thuận thương mại có thể được ký kết vào cuối năm nay, giúp giảm bớt căng thẳng trên thị trường và tạo điều kiện cho các bên liên quan dần thích nghi với những thực tế kinh tế mới, bao gồm cả việc giá cả hàng hóa tại Mỹ có thể tăng cao.

"Người tiêu dùng Mỹ, chứ không phải các công ty hay người tiêu dùng Ấn Độ, sẽ là những người gánh chịu tổn thất cuối cùng từ chính sách thuế quan," ông Chandra phân tích. "Lợi ích của họ và lợi ích của chính phủ Mỹ có thể cần được cân nhắc và dung hòa một cách cẩn trọng”.

Tham khảo South China Morning Post (SMCP), CNN