Nghề gì còn sống trong kỷ nguyên AI? Cha đẻ trí tuệ nhân tạo chỉ đích danh

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây trên podcast Diary of a CEO ngày 16/6/2025, Geoffrey Hinton - người tiên phong trong lĩnh vực mạng nơ-ron nhân tạo, từng giữ vai trò chủ chốt tại Google - không ngần ngại tuyên bố rằng không sớm thì muộn, AI sẽ trở nên giỏi hơn con người trong hầu hết mọi lĩnh vực. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ đặc biệt khiến ông lo ngại về nguy cơ thất nghiệp hàng loạt, vốn đang hiện hữu và có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu xu hướng hiện tại tiếp tục.

Hinton chỉ ra đa phần các công việc trí thức phổ thông như trợ lý pháp lý, tư vấn khách hàng qua tổng đài… đang đứng trước nguy cơ bị AI thay thế từng bước. Ông nhấn mạnh rằng khi AI đạt tới mức có thể hỗ trợ con người như một “cộng sự siêu hiệu quả”, một cá nhân vốn làm công việc này có thể đảm nhiệm khối lượng công việc gấp 10 người. Việc này không chỉ tạo ra lợi ích về hiệu suất, mà còn dẫn tới tình trạng sa thải hàng loạt.

Những công việc trí óc phổ thông sẽ sớm bị AI thay thế. Ảnh minh họa

Nổi bật nhất trong loạt tư vấn của Hinton là nghề thợ sửa ống nước vốn không yêu cầu thao tác trí tuệ phức tạp và phần lớn là hoạt động vật lý. “Tôi nghĩ sẽ còn rất lâu nữa AI mới có thể thao tác vật lý tốt như con người. Vì vậy, chọn nghề thợ sửa ống nước là một nước đi khá chắc chắn”, ông nhận định. Quan điểm này xuất phát từ thực tế là dù AI có thể mô phỏng nhiều thao tác trí tuệ, nhưng kỹ năng vận hành công cụ, đánh giá hiện trường và xử lý linh hoạt vẫn là thế mạnh của con người.

Ngược lại, nghề thợ sửa ống nước cần thao tác vật lý và còn rất lâu mới bị AI thay thế. Ảnh minh họa

>> Ngành học luôn khát nhân lực, lương tới hơn 50 triệu/tháng: Cơ hội rộng mở cho người trẻ yêu khám phá

Theo Geoffrey Hinton, khi AI ngày càng chiếm lĩnh các công việc cơ bản, chìa khóa để con người giữ được vị trí là trở nên “giỏi một cách vượt trội.” Trong bối cảnh có thể làm việc cùng AI, nhân viên không chỉ phải tăng năng suất mà còn phải tạo ra giá trị đặc thù mà máy móc không thể dễ dàng thay thế. Nói cách khác, chỉ những cá nhân sở hữu kỹ năng chuyên sâu, tư duy sáng tạo và khả năng linh hoạt mới có thể biến AI thành đối tác thay vì đối thủ.

Không chỉ dừng lại ở đó, Hinton còn bày tỏ mối lo nỗi lo về hậu quả tâm lý và xã hội khi con người mất việc làm. Dù có thể áp dụng cơ chế hỗ trợ qua thu nhập cơ bản, ông cảnh báo vẫn còn nhiều hệ lụy sâu sắc: cảm giác mất phương hướng, thiếu động lực sống và ảnh hưởng đến tinh thần cộng đồng.

Dù cảnh báo về hàng loạt ngành nghề đối mặt sa thải, Hinton cũng chỉ ra lĩnh vực y tế có khả năng hạn chế rủi ro bởi nhu cầu chăm sóc sức khỏe là gần như vô hạn. Trong khi AI có thể hỗ trợ chẩn đoán, lập hồ sơ bệnh án, hay tư vấn chăm sóc từ xa, ngành y vẫn cần nhiều thao tác trực tiếp của con người: khám bệnh, phẫu thuật, chăm sóc tâm lý.

>> Ngành học đang thiếu nhân lực trầm trọng, trước kia chỉ dành cho nam nay phái nữ cũng làm rất tốt: Mức lương ‘chạm đỉnh’ 90 triệu/tháng