Ngôi điện nổi tiếng Việt Nam sử dụng tới 20.000 lá vàng để trang trí, tiếp tục được dát thêm 300 lượng vàng trong lần trùng tu gần đây
Đây từng là nơi đăng quang của 13 vị vua triều Nguyễn, lưu giữ những giá trị văn hóa, kiến trúc đặc biệt quan trọng của lịch sử phong kiến Việt Nam.
Điện Thái Hòa là một biểu tượng quyền lực và linh thiêng của triều Nguyễn. Công trình được xây dựng tại trung tâm Hoàng thành Huế từ khi kinh thành Phú Xuân được khởi dựng đầu thế kỷ XIX. Điện nằm trên trục thần đạo của kinh thành và Hoàng thành Huế, phía sau Ngọ Môn. Từ cổng chính Ngọ Môn, vượt qua cầu Trung Đạo bắc ngang hồ Thái Dịch và ba cấp sân Đại Triều Nghi là đến chính điện.
Theo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, công trình này đã được các nhà quy hoạch và thiết kế thời Nguyễn cân nhắc kỹ lưỡng về vị trí và chức năng ngay từ đầu, trở thành một trong những kiến trúc có niên đại lâu đời nhất tại cố đô Huế.
Kinh thành Huế được khởi công từ năm 1805 dưới triều vua Gia Long và đến thời vua Minh Mạng năm 1832 mới cơ bản hoàn thiện. Tuy vậy, các công trình trong Hoàng thành vẫn tiếp tục được xây dựng qua nhiều triều vua. Trong số đó, điện Thái Hòa giữ vai trò đặc biệt quan trọng nên được xây dựng ngay từ giai đoạn đầu cùng với quá trình thiết lập kinh thành.
Năm 1806, sau bốn năm lên ngôi, vua Gia Long chính thức làm lễ đăng quang tại điện Thái Hòa. Kể từ đó, điện Thái Hòa trở thành nơi cử hành những nghi lễ trọng đại nhất của triều đình như lễ đăng quang, lễ vạn thọ, các đại khánh tiết và lễ hưng quốc khánh niệm. Đây cũng là nơi thiết triều của các vua nhà Nguyễn và tiếp đón sứ thần nước ngoài, là trung tâm chính trị và nghi lễ bậc nhất của triều đình suốt hơn một thế kỷ.
Về kiến trúc, theo Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, điện mang phong cách “trùng thiềm điệp ốc” đặc trưng với mái chồng mái, nhà nối nhà, tạo nên vẻ uy nghi và cân đối.
Mái được lợp bằng ngói hoàng lưu ly, loại ngói tráng men vàng chỉ dành cho kiến trúc dành riêng cho vua. Ba tầng mái chồng lên nhau vừa thể hiện sự lộng lẫy, vừa giúp giảm bớt cảm giác nặng nề của hệ mái. Trần vòm mai cua nối liền hai phần nhà trước và sau, tạo nên không gian nội thất thông suốt và liền mạch. Bên trong, công trình được chống đỡ bằng 80 cột gỗ lim sơn son thếp vàng, chạm khắc hình rồng vờn mây đầy sinh động và tinh xảo.
Nội thất điện Thái Hòa được trang trí công phu với gần 300 ô thơ văn chữ Hán và tranh vẽ. Nổi bật là bức hoành phi ở gian giữa treo bài thơ được xem như bản tuyên ngôn độc lập của triều Nguyễn. Chiếc ngai vàng – biểu tượng tối cao của vương quyền chưa từng rời khỏi nơi này trong suốt hơn 200 năm, bên trên là bửu tán chạm khắc hình chín con rồng, nổi bật con lớn ở giữa ngậm chữ “Thọ”. Ban đầu, dưới thời Gia Long, bửu tán được làm từ vải gấm, đến năm 1923, vua Khải Định cho thay bằng chất liệu gỗ thếp vàng, kỹ thuật chạm lộng đạt đến trình độ cao với các họa tiết rồng hết sức tinh xảo.
Theo châu bản triều Nguyễn, chỉ riêng lần trùng tu vào năm 1879 dưới thời vua Tự Đức, hơn 20.000 lá vàng đã được sử dụng để trang trí khắp điện, từ cột, vì kèo đến các bức hoành phi. Dẫu trải qua nhiều lần tu sửa, điện Thái Hòa vẫn không tránh khỏi sự xuống cấp do thời gian, khí hậu khắc nghiệt và chiến tranh.
Đặc biệt, sau cơn bão số 5 ngày 23/9/2020, tình trạng xuống cấp trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết. Để bảo tồn công trình có giá trị lịch sử và kiến trúc đặc biệt này, dự án trùng tu khẩn cấp điện Thái Hòa được khởi công từ tháng 11 năm 2021 với tổng kinh phí hơn 128 tỷ đồng.
Các nghệ nhân và công nhân thuộc Công ty CP Tu bổ di tích Huế đã nỗ lực làm việc liên tục để đưa điện Thái Hòa mở cửa trở lại vào tháng 11 năm 2024. Ngoài việc tu bổ cấu kiện và sơn son lại chi tiết gỗ, khoảng 300 lượng vàng được dát lên các họa tiết nội thất, góp phần khôi phục vẻ huy hoàng xưa kia của một trong những công trình linh thiêng và quan trọng bậc nhất của triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam.
Tổng hợp
Ảnh: Sưu tầm Internet
