Ngọn hải đăng 65m cao nhất Việt Nam chính thức được xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh

Báo Công lý thông tin, ngày 19/6/2025, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận đã ký Quyết định số 1125/QĐ-UBND, xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh đối với Di tích lịch sử và kiến trúc hải đăng Kê Gà – biểu tượng hàng trăm năm tuổi của vùng duyên hải Nam Trung Bộ.

Theo quyết định, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh cùng UBND huyện Hàm Thuận Nam sẽ chịu trách nhiệm quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị của di tích theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

> > Cây cầu đá cổ đẹp nhất Việt Nam: Không dùng vôi vữa, hơn 200 năm vẫn còn nguyên vẹn hiếm thấy

Hải đăng Kê Gà tọa lạc trên hòn đảo cùng tên, cách trung tâm TP. Phan Thiết khoảng 30km. Công trình được người Pháp khởi công xây dựng từ năm 1897 và hoàn thành vào năm 1899, tức đã tồn tại hơn 126 năm. Đây là ngọn hải đăng cổ nhất Việt Nam, từng được xác lập kỷ lục quốc gia.

Ngọn tháp được thiết kế bởi kiến trúc sư người Pháp Chnavat, mang dáng dấp phương Tây cổ điển với kết cấu bát giác cao khoảng 35m. Tính từ mặt biển đến đỉnh đèn là 65m – tương đương một tòa nhà 12 tầng, đây là ngọn hải đăng cao nhất Việt Nam. Tường tháp được xây dựng từ đá hoa cương do Pháp đưa sang, các khối đá được chạm khắc tinh xảo và ghép nối khít vào nhau không cần dùng vữa kết dính, thể hiện kỹ thuật xây dựng đỉnh cao của thế kỷ XIX.

Theo Trung tâm Xúc tiến du lịch tỉnh Bình Thuận, tháp đèn có kết cấu vững chắc với tường dày 1,6m ở chân và mỏng dần còn 1m ở đỉnh. Bóng đèn công suất 2.000W được đặt trên đỉnh, với tầm chiếu sáng 22 hải lý (tương đương 40km), đóng vai trò quan trọng trong dẫn đường, đảm bảo an toàn hàng hải ban đêm.

Bên trong tháp là 183 bậc thang xoắn ốc bằng thép, dẫn lên đài quan sát nơi du khách có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh trời biển bao la của Hàm Thuận Nam. Đây cũng là một trong những điểm ngắm bình minh và hoàng hôn đẹp nhất khu vực.

Một điểm đặc biệt khác là hai hàng cây sứ cổ thụ dọc lối lên tháp, được người Pháp trồng hơn 100 năm trước. Mỗi mùa hoa nở, sắc trắng và hương thơm dìu dịu lan tỏa khắp khuôn viên, tạo nên không gian yên bình, thi vị giữa biển trời lộng gió.

Không chỉ mang giá trị kỹ thuật – mỹ thuật, hải đăng Kê Gà còn là biểu tượng văn hóa lâu đời của vùng duyên hải Nam Trung Bộ, nơi giao thoa giữa văn hóa Việt và phương Tây cuối thế kỷ XIX. Công trình hài hòa giữa vẻ đẹp cổ kính, thiên nhiên hoang sơ và không gian biển trời mênh mông, trở thành điểm đến không thể bỏ qua với du khách trong và ngoài nước.

Ngày nay, đảo Kê Gà đã phát triển thành một trong những điểm du lịch nổi bật nhất của Bình Thuận, nơi du khách tìm đến để thư giãn, khám phá kiến trúc cổ, hòa mình vào làn nước trong xanh và dạo bước trên bãi cát trắng mịn.

Ít ai biết rằng, hành trình để hải đăng Kê Gà được công nhận di tích kéo dài gần ba thập kỷ. Từ năm 1998, các cơ quan chuyên môn của tỉnh Bình Thuận và huyện Hàm Thuận Nam đã hoàn tất hồ sơ khoa học đề xuất xếp hạng. Tuy nhiên, do nhiều yếu tố – đặc biệt là liên quan đến an toàn hàng hải – nên việc công nhận bị trì hoãn nhiều lần.

Mãi đến năm 2025, sau hơn 25 năm kiên trì, ngọn hải đăng trăm tuổi mới chính thức được xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh. Đây không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng đối với giá trị lịch sử – kiến trúc – văn hóa của công trình, mà còn tạo cơ sở pháp lý quan trọng để bảo tồn và phát huy di sản, phục vụ cho phát triển du lịch bền vững.

Việc xếp hạng di tích đối với hải đăng Kê Gà là một dấu mốc quan trọng trong công tác bảo tồn di sản của Bình Thuận, thể hiện ý thức trân trọng quá khứ, cũng như tầm nhìn phát triển văn hóa gắn với du lịch. Từ nay, ngọn đèn hơn trăm năm tuổi không chỉ tiếp tục soi sáng biển khơi, mà còn thắp lên niềm tự hào về một di sản độc đáo giữa lòng biển Việt Nam.

> > Kênh đào lớn nhất Việt Nam thời phong kiến, do 80.000 nhân công đào bằng tay trong suốt 5 năm để hoàn thành được công nhận là di tích lịch sử