Nguy cơ Mỹ, EU, Úc... điều tra loạt mặt hàng xuất khẩu tỷ USD, Bộ Công Thương cảnh báo nóng

Bộ Công Thương vừa phát đi cảnh báo về một loạt nhóm hàng xuất khẩu chủ lực, với kim ngạch hàng tỷ USD, đang đứng trước nguy cơ bị Mỹ, EU, Canada, Mexico, Úc, Ấn Độ và nhiều thị trường khác điều tra, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM) hoặc lẩn tránh PVTM.

Gỗ và sản phẩm gỗ: nhóm hàng tỷ USD đối mặt rủi ro

Trong lĩnh vực gỗ, các mặt hàng nổi bật gồm gỗ dán, ghế sofa khung gỗ, ghế bọc đệm, đồ nội thất phòng ngủ và gỗ thanh. Nhiều sản phẩm đang chiếm trên 50% thị phần nhập khẩu của Mỹ như ghế sofa (1,7 tỷ USD, chiếm 51,9%) và đồ nội thất phòng ngủ (983 triệu USD, chiếm 55,7%).

Mỹ đã áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp với sản phẩm tương tự từ Trung Quốc, đồng thời từng khởi xướng điều tra lẩn tránh PVTM đối với gỗ dán Việt Nam. Với tỷ trọng cao và tốc độ tăng trưởng mạnh, nguy cơ Mỹ mở rộng điều tra, áp dụng biện pháp PVTM là hiện hữu. Canada cũng đã áp dụng thuế với ghế bọc đệm, song kim ngạch của Việt Nam sang nước này vẫn đạt gần 88 triệu USD trong nửa đầu 2025.

Ảnh minh họa

Thép và sản phẩm thép: nhiều thị trường giám sát chặt

Hàng loạt sản phẩm thép như thép dẹt cán nguội, thép phủ hữu cơ, thép cán phẳng mạ thiếc, bu lông, thép hình, thép kết cấu rỗng… đều nằm trong diện cảnh báo. Xuất khẩu sang EU tăng nhanh, có mặt hàng tăng tới 60% trong 6 tháng, trong khi Úc và Mexico cũng ghi nhận kim ngạch tăng gấp nhiều lần, tỷ trọng thị phần đáng kể.

Đáng chú ý, thép hình cán nóng xuất khẩu sang Úc đạt 24,1 triệu USD, tăng hơn 400% so với cùng kỳ 2024, chiếm 24,4% tổng nhập khẩu của nước này. Đây là những con số khiến khả năng khởi xướng điều tra phòng vệ thương mại gia tăng.

Nhóm kim loại và vật liệu khác như nhôm thanh, kính nổi, sợi polyester bền cao, thủy tinh nghiền cũng nổi lên trong cảnh báo. Đặc biệt, kính nổi xuất khẩu sang Mỹ tăng đột biến, từ chỉ 1,2 triệu USD cùng kỳ 2024 lên 47,6 triệu USD trong 6 tháng đầu 2025, chiếm 11,6% tổng nhập khẩu. Tại Ấn Độ, mặt hàng này đạt hơn 43 triệu USD, chiếm tới 26% thị phần. Tốc độ tăng mạnh trong thời gian ngắn khiến nguy cơ bị điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp là rất lớn.

Ngoài gỗ, thép và vật liệu, nhiều sản phẩm công nghiệp chế tạo cũng lọt danh sách cảnh báo. Máy giặt dân dụng cỡ lớn, lốp xe tải và xe khách, xe đạp điện, xe nâng tay, tháp điện gió bằng thép… đều có kim ngạch xuất khẩu hàng chục đến hàng trăm triệu USD, với mức tăng trưởng từ 30% đến gần 100% chỉ trong nửa đầu 2025.

Chẳng hạn, lốp xe tải và xe khách xuất khẩu sang EU đạt 155 triệu USD, tăng 45,6%, trong khi sang Mỹ đạt 238,7 triệu USD, tăng 31,6%. Tháp điện gió bằng thép sang EU đạt 187 triệu USD, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ.

Cảnh báo cho doanh nghiệp

Bộ Công Thương nhấn mạnh, việc xuất khẩu tăng trưởng mạnh, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nhập khẩu của các thị trường đối tác, đồng nghĩa với rủi ro cao bị điều tra PVTM hoặc chống lẩn tránh.

Các doanh nghiệp được khuyến nghị: (1) Tránh sử dụng nguyên liệu nhập khẩu từ các thị trường đang bị áp thuế (như Trung Quốc, Ấn Độ…): (2) Duy trì hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch; (3) Chủ động theo dõi, cập nhật diễn biến điều tra của các cơ quan chức năng nước nhập khẩu.

Danh sách cảnh báo lần này được đánh giá là "chuông báo động" cho nhiều ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Nếu không kịp thời ứng phó, rủi ro mất thị trường tỷ USD có thể xảy ra ngay trong giai đoạn tăng trưởng cao.