Nguy cơ teo não, giảm trí nhớ từ một thói quen gần như dân văn phòng nào cũng mắc phải
Đáng chú ý, thậm chí nguy cơ này còn không hề suy giảm dù bạn có thói quen tập thể dục.
Dù bạn có chăm chỉ tập thể dục mỗi ngày, việc ngồi lâu trong thời gian dài vẫn có thể để lại những hậu quả khó lường đối với não bộ. Cụ thể, một nghiên cứu mới đây từ các nhà khoa học tại Đại học Vanderbilt (Mỹ) cho thấy thói quen ít vận động, đặc biệt là dành nhiều giờ mỗi ngày để ngồi vẫn có thể liên quan đến sự suy giảm thể tích não và giảm khả năng ghi nhớ, thậm chí làm tăng nguy cơ mắc Alzheimer.
Trong suốt bảy năm, các chuyên gia đã theo dõi hơn 400 người cao tuổi, với độ tuổi trung bình khoảng 71, thông qua thiết bị đeo tay nhằm ghi nhận mức độ vận động hằng ngày. Kết quả cho thấy, dù nhiều người trong số họ vẫn đáp ứng khuyến nghị về tập luyện thể chất của CDC (Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ), nhưng việc ngồi hơn 13 giờ mỗi ngày vẫn để lại dấu hiệu rõ ràng của việc teo nhỏ vùng não liên quan đến trí nhớ và nhận thức.
Một trong những khu vực bị ảnh hưởng rõ nét là vùng hồi hải mã – trung tâm xử lý ký ức và cũng là nơi đầu tiên bị tổn thương trong quá trình phát triển bệnh Alzheimer. Những người ngồi nhiều hơn không chỉ có vùng não mỏng hơn mà còn thể hiện kết quả kém hơn trong các bài kiểm tra trí nhớ tiêu chuẩn. Đáng lưu ý, sự suy giảm này diễn ra cả ở những cá nhân có mức độ vận động thể chất tương đương với những người ngồi ít hơn, cho thấy rằng việc luyện tập đơn thuần không đủ để bù đắp cho thói quen ngồi lâu.
Mức độ ảnh hưởng càng trở nên nghiêm trọng hơn đối với những người mang biến thể gen APOE-ε4 – một yếu tố di truyền liên quan đến nguy cơ mắc Alzheimer cao hơn. Nhóm người này khi có thời gian ngồi lâu dễ bị tổn thương nhiều hơn ở các vùng não như thùy trán và thùy đỉnh, so với người không mang gen dù có cùng thói quen ngồi.
Trước đây, các nghiên cứu đã nhấn mạnh mối liên hệ giữa việc ngồi lâu với các bệnh lý như tim mạch, tiểu đường và ung thư. Nghiên cứu lần này tiếp tục bổ sung thêm bằng chứng về mối đe dọa tiềm tàng đối với sức khỏe thần kinh. Các nhà khoa học nhận định rằng việc ngồi bất động quá lâu có thể ảnh hưởng tiêu cực đến mạch máu trong não, gây viêm và làm gián đoạn kết nối giữa các tế bào thần kinh.
Một điểm nổi bật trong nghiên cứu là việc sử dụng thiết bị cảm biến hiện đại có khả năng ghi nhận dữ liệu chuyển động với tần suất lên đến 30 lần mỗi giây, giúp phân biệt rõ các mức độ vận động từ ngồi yên đến hoạt động mạnh. Điều này làm tăng độ chính xác so với các nghiên cứu trước đây vốn chỉ dựa vào tự báo cáo của người tham gia.
Trong bối cảnh công nghệ phát triển, làm việc từ xa và sự phổ biến của các thiết bị thông minh đang khiến lối sống ít vận động trở thành xu hướng phổ biến. Theo dữ liệu được trích dẫn, người cao tuổi hiện nay trung bình dành hơn 9 tiếng mỗi ngày để ngồi, một con số đáng lo ngại và có thể còn tăng lên sau đại dịch Covid-19.
Thông điệp rút ra là rõ ràng: chăm sóc sức khỏe não bộ không chỉ nằm ở việc tập luyện đều đặn mà còn ở việc thay đổi cách ta sử dụng thời gian trong ngày. Những biện pháp như chuyển sang bàn làm việc đứng, thường xuyên đứng dậy đi lại, hay tích cực vận động trong sinh hoạt hằng ngày có thể giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của việc ngồi lâu. Giữ cho bộ não khỏe mạnh không chỉ là chuyện một tiếng tập thể dục mỗi ngày, mà còn là cách bạn vận động trong suốt phần thời gian còn lại.
Dịch: Hindustan Times
>> WHO chính thức công bố: Điện thoại di động không liên quan đến ung thư não
