Nhà ở xã hội “bài toán” đầy thách thức của TP.HCM sau sáp nhập

Gần 200.000 căn, tiến độ chưa đạt

Theo ông Giang, trong giai đoạn 2021–2025, TP.HCM đặt mục tiêu xây dựng 199.000 căn nhà ở xã hội. Tuy nhiên, đến nay, số lượng dự án triển khai và số căn hộ hoàn thành vẫn còn khiêm tốn. Nguyên nhân chính đến từ nhiều vướng mắc kéo dài liên quan đến pháp lý, thủ tục đầu tư, bồi thường giải phóng mặt bằng và đặc biệt là thiếu quỹ đất sạch, ổn định.

“Có những dự án vướng giải phóng mặt bằng kéo dài nhiều năm, không thể triển khai. Một số dự án nhà ở thương mại dù đã xác định quỹ đất 20% xây dựng nhà ở xã hội nhưng chủ đầu tư chậm bàn giao hoặc chưa có động thái triển khai” - ông Giang cho biết.

Để tháo gỡ các nút thắt và đạt mục tiêu đặt ra, Sở Xây dựng đã đề xuất hàng loạt giải pháp. Trong đó, đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vào chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của thành phố nhằm tăng tính giám sát và chỉ đạo. Đồng thời, thành phố đang tiến hành rà soát toàn bộ quy hoạch các khu chức năng để xác định cụ thể nhu cầu nhà ở xã hội đến năm 2030 và tầm nhìn 2040.

Đáng chú ý, thành phố sẽ công bố thiết kế mẫu và thiết kế điển hình cho các dự án nhà ở xã hội để giúp rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục đầu tư, đảm bảo tính đồng bộ và phù hợp hạ tầng. Bên cạnh đó, Sở Xây dựng cũng đang xây dựng nghị quyết riêng quy định về cơ chế hỗ trợ đầu tư nhà ở xã hội bằng nguồn vốn ngân sách thành phố.

Về tiến độ cụ thể, ông Giang cho biết: “Chúng tôi yêu cầu các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại thực hiện nghiêm quy định của Luật Nhà ở 2023, đặc biệt là khởi công xây dựng nhà ở xã hội trên quỹ đất 20% ngay trong năm 2025”.

Cần giải pháp mang tính đột phá

Ngoài việc kiện toàn Quỹ Phát triển nhà TP.HCM để cung cấp nguồn vốn vay ưu đãi cho cán bộ, công chức và người lao động tạo lập nhà ở, Sở Xây dựng cũng đề xuất thành lập Quỹ Phát triển Nhà ở Quốc gia. Quỹ này, nếu được thành lập, sẽ đóng vai trò đầu tư trực tiếp các dự án nhà ở xã hội đồng bộ hạ tầng, mua lại nhà xã hội hoặc nhà thương mại để cho thuê với giá phù hợp.

“Cơ chế đặt hàng hoặc hợp đồng mua nhà ở thương mại để phục vụ cán bộ, công chức, người lao động thuê sẽ giúp giải quyết nhanh nhu cầu nhà ở thực tế, đồng thời giảm áp lực đầu tư dàn trải” - ông Giang nhấn mạnh.

Một trong những điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là nguồn vốn dài hạn cho cả chủ đầu tư lẫn người mua. Theo ông Giang, mức vay tối đa 900 triệu đồng qua Quỹ Phát triển nhà ở TP.HCM với lãi suất 4,7%/năm là chưa đủ sức hấp dẫn, nhất là khi giá trị căn hộ ngày càng cao.

Đối với chủ đầu tư, TP.HCM đang áp dụng các chính sách hỗ trợ lãi suất ưu đãi. Cụ thể, các dự án nhà ở xã hội được vay tới 200 tỷ đồng/dự án từ Quỹ HFIT, với thời hạn không quá 7 năm, lãi suất thấp hơn 1,5–2% so với trung bình thị trường. Ngoài ra, phần vốn đầu tư công nghệ và thiết bị có thể được hỗ trợ đến 85%.

Về phía người mua, mức vay tối đa hiện là 70% giá trị căn nhà (không vượt quá 900 triệu đồng), với lãi suất chỉ 3,2%/năm và thời gian vay đến 20 năm. TP.HCM cũng mở rộng khả năng tiếp cận thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội, cho phép vay tới 80% giá trị hợp đồng thuê mua với thời hạn lên đến 25 năm.

Bên cạnh hình thức mua, thành phố đang khuyến khích phát triển nhà ở xã hội cho thuê với giá hợp lý để đảm bảo khả năng chi trả của công nhân, người lao động. Đây là một trong những chính sách dài hạn nhằm tạo điều kiện an cư cho nhóm dân cư có thu nhập thấp, đặc biệt tại các khu chế xuất, khu công nghiệp.

>> Bắc Ninh sẽ có thêm 5 dự án nhà ở xã hội mới, vốn đầu tư hơn 5.000 tỷ