Nhạc sĩ đầu tiên của Việt Nam được UNESCO vinh danh, tên được đặt cho con đường sầm uất, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao khen là ‘chứng tích sống’
Việc đặt tên đường Hoàng Vân không chỉ là sự ghi nhận công lao của nhạc sĩ lớn mà còn là niềm tự hào của người dân Quảng Bình – nơi được ông dành rất nhiều tình cảm.
Mới đây, UBND TP. Đồng Hới đã tiến hành gắn tên đường cho các tuyến phố mới. Đáng chú ý, một con đường tại khu đô thị hiện đại nhất thành phố thuộc xã Bảo Ninh – được mang tên nhạc sĩ Hoàng Vân, tác giả của ca khúc nổi tiếng “Quảng Bình quê ta ơi!”.
Việc đặt tên đường không chỉ phục vụ công tác quản lý đô thị và giao thông mà còn là dịp để tôn vinh các giá trị lịch sử, văn hóa và tinh thần. Mỗi tên gọi đều được lựa chọn kỹ lưỡng, mang trong mình câu chuyện, dấu ấn của những nhân vật, sự kiện có đóng góp to lớn cho đất nước và địa phương. Để đặt tên đường, UBND TP. Đồng Hới đã tổ chức hội thảo, mời các nhà nghiên cứu, sử học, chuyên gia văn hóa tham gia đóng góp ý. Sau đó, trình Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thẩm định và HĐND tỉnh thông qua.
Việc đặt tên đường Hoàng Vân không chỉ là sự ghi nhận công lao của nhạc sĩ lớn mà còn là niềm tự hào của người dân Quảng Bình – nơi được ông dành rất nhiều tình cảm.
Nhạc sĩ Hoàng Vân (tên thật là Lê Văn Ngọ, sinh năm 1930 tại Hà Nội), là tác giả của nhiều ca khúc bất hủ như “Hò kéo pháo”, “Tôi là người thợ lò”, “Bài ca xây dựng”, “Hát về cây lúa hôm nay”, “Tình ca Tây Nguyên”, “Con chim vành khuyên, “Vĩ tuyến 17 ngày và đêm”, “Em bé Hà Nội”... Đặc biệt, ca khúc “Quảng Bình quê ta ơi!” đã chạm đến trái tim của hàng triệu người Việt, được xem là biểu tượng tinh thần không thể thiếu với người dân Quảng Bình.
Ca khúc này được nhạc sĩ Hoàng Vân sáng tác ở HTX Đại Phong (huyện Lệ Thủy) vào tháng 8/1964, trong một chuyến đi thực tế đầy xúc động tại vùng đất Quảng Bình – nơi được mệnh danh là tuyến lửa của miền Trung. Tận mắt chứng kiến không khí lao động sôi nổi, tinh thần chiến đấu quật cường và khát vọng xây dựng quê hương của người dân nơi đây, nhạc sĩ không giấu được xúc động. Ông đã dành những rung cảm đặc biệt nhất, sâu sắc nhất để viết nên một trong những ca khúc bất hủ của nền âm nhạc cách mạng Việt Nam.
Với tác phẩm này, nhạc sĩ Hoàng Vân đã truyền tải vẻ đẹp của mảnh đất giàu truyền thống anh hùng, của miền quê kiên cường đang từng ngày vươn mình đổi mới. Giai điệu thiết tha cùng ca từ giản dị, chân thành đã khiến ca khúc nhanh chóng đi vào lòng người.
Chỉ sau khoảng hai năm ra đời, bài hát đã lan tỏa rộng rãi và trở nên nổi tiếng khắp cả nước. Nhạc sĩ Hoàng Vân vinh dự được trình diễn ca khúc này trước Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư Lê Duẩn, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng các đồng chí trong Bộ Chính trị. Đặc biệt, Tỉnh ủy Quảng Bình đã trao tặng ông một chiếc đài bán dẫn Liên Xô – món quà có giá trị lớn cả về vật chất lẫn tinh thần thời bấy giờ, như một biểu tượng tri ân đối với người đã khắc họa đầy xúc cảm hình ảnh quê hương trong âm nhạc.
Không chỉ thành công ở mảng ca khúc, nhạc sĩ Hoàng Vân còn để lại dấu ấn sâu đậm trong âm nhạc giao hưởng, nhạc phim, kịch, hợp xướng và âm nhạc thiếu nhi. Ông là tác giả của bốn bản giao hưởng, trong đó có bản nổi tiếng “Thành đồng Tổ quốc” (1960), vũ kịch “Chị Sứ” (1968), cùng hàng chục tác phẩm giá trị khác.
Vào lúc 23 giờ ngày 10/4/2025 (giờ Paris), tại trụ sở UNESCO, Hội đồng Chấp hành đã chính thức ghi danh “Bộ sưu tập của Nhạc sĩ Hoàng Vân” vào Danh mục Ký ức Thế giới. Đây là lần đầu tiên một bộ sưu tập âm nhạc của Việt Nam được công nhận là Di sản Tư liệu Thế giới, mở ra một dấu mốc đặc biệt trong tiến trình bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ngô Lê Văn, Trưởng đoàn Việt Nam, nhấn mạnh rằng việc ghi danh này không chỉ là vinh dự của riêng cố nhạc sĩ Hoàng Vân và gia đình mà còn thể hiện sự khẳng định vị trí của âm nhạc Việt Nam trong kho tàng di sản trí tuệ toàn cầu. Ông khẳng định bộ sưu tập là minh chứng sống động cho sức sống trường tồn của âm nhạc Việt, gắn liền với ký ức lịch sử và phản ánh chiều sâu tâm hồn, bản sắc cũng như khát vọng dân tộc.
Đại sứ Nguyễn Thị Vân Anh, Trưởng Phái đoàn Việt Nam bên cạnh UNESCO, cũng bày tỏ, hồ sơ này là một trong số 74 hồ sơ được khuyến nghị ghi danh trên tổng số 121 hồ sơ được xem xét. Việc được phê duyệt thuận lợi và vượt mong đợi là kết quả từ nỗ lực phối hợp chặt chẽ của các cơ quan liên quan. Bà đặc biệt nhấn mạnh vai trò tư vấn quan trọng của Tiến sĩ Vũ Thị Minh Hương – Ủy viên Ủy ban Tư vấn Quốc tế Chương trình Ký ức Thế giới UNESCO nhiệm kỳ 2024–2028 – người đã đóng góp quyết định trong việc hoàn thiện và bảo vệ hồ sơ.
Việc được ghi danh không chỉ nâng tổng số Di sản Tư liệu Thế giới của Việt Nam lên bốn trong số 570 di sản được công nhận toàn cầu, mà còn đánh dấu lần đầu tiên một bộ sưu tập âm nhạc Việt Nam nhận được vinh dự này – một bước tiến ý nghĩa trên hành trình khẳng định giá trị văn hóa Việt trong diễn đàn quốc tế.
