Nở rộ trạm sạc xe điện trong quán cà phê: Chuyên gia nói gì?

Mày mò làm trạm sạc

Trong khu dân cư Cityland (phường Gò Vấp, TPHCM), nhiều quán cà phê có diện tích nhỏ nhưng từ ngày có thêm dịch vụ sạc xe điện, nơi này bỗng trở nên đông khách hẳn. Tài xế công nghệ đến đây vừa tranh thủ tiếp nhiên liệu cho xe điện, vừa ăn uống, nghỉ ngơi trong khi chờ đơn hàng.

“Trước đây muốn sạc xe tôi phải đem đến hãng hoặc chạy về nhà trọ, nhưng từ ngày các quán cà phê có thêm dịch vụ sạc xe điện đã giúp tôi yên tâm hơn rất nhiều. Khi nào thấy pin chỉ còn tầm 20%, tôi liền tìm quán nước có dịch vụ sạc xe tấp vào. Chi phí khoảng 15.000 đồng cho mỗi lần sạc đầy, rất tiện lợi” – anh Hùng (28 tuổi, tài xế công nghệ) cho biết.

Ở các phường Tân Thuận, Tân Mỹ… cũng nở rộ dịch vụ cà phê kiêm sạc xe điện. Ông Bình, chủ một quán cà phê ở phường Tân Thuận cho biết, thấy nhiều khách có nhu cầu sạc xe nên ông mày mò tìm hiểu, rồi kêu thợ điện đến lắp hệ thống điện ba pha nhằm tăng công suất để có thể sạc được nhiều xe cùng một lúc. Từ ngày có dịch vụ này, quán nước của ông Bình đa số khách đến đều là tài xế công nghệ, giao hàng.

Quan sát một quán ăn kiêm dịch vụ sạc xe, chủ quán câu thêm các ổ điện gắn trên tường để phục vụ khách hàng. Có nơi hiện đại hơn thì lắp thêm bộ cảm biến.

Tuy nhiên cũng có một số quán cho phép sạc cùng lúc từ 5 đến 20 xe bằng các ổ cắm dân dụng thông thường. Không có thiết bị hạn dòng, không kiểm soát công suất tải, càng không có bất kỳ cảnh báo nào về nguy cơ cháy nổ.

Nguy cơ “cháy từ trong tường”

Theo các chuyên gia, mặc dù mô hình trạm sạc trong hàng quán đã đáp ứng nhu cầu hiện tại nhưng hiện tại mô hình này đều phát triển tự phát, thiếu kiểm soát của lực lượng chức năng.

Theo TS.Đỗ Chí Phi, Trưởng khoa Điện – Điện tử trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng, điều nguy hiểm nhất ở các điểm sạc kiểu tự phát này là người vận hành không nắm rõ hệ thống điện trong quán của mình chịu được bao nhiêu tải.

“Nguy cơ cháy không đến từ bộ sạc hay pin xe mà đến từ dây dẫn điện âm tường, vốn thiết kế chỉ để phục vụ vài thiết bị gia dụng. Khi sạc nhiều xe cùng lúc, dòng điện tăng cao, dây dẫn sinh nhiệt, nếu không đủ tải sẽ âm ỉ cháy từ bên trong rất khó phát hiện cho đến khi lửa bùng lên” - ông Phi phân tích.

Ông Phi cho rằng, ít nhất mỗi điểm kinh doanh phải lắp đặt thiết bị hạn dòng khi dòng điện vượt mức cho phép, hệ thống sẽ tự ngắt. Đồng thời cần kiểm tra hệ thống dây dẫn định kỳ. Đây là giải pháp đơn giản nhất để tránh thảm họa.

Theo các chuyên gia, hiện chưa có bất kỳ văn bản pháp lý nào hướng dẫn, giám sát hay cấp phép cho mô hình “quán kiêm trạm sạc” này. Đã đến lúc cơ quan chức năng phải vào cuộc, đưa ra bộ quy chuẩn về kỹ thuật, công suất, phòng cháy chữa cháy (PCCC) cho loại hình này.

Ở góc độ kỹ thuật điện dân dụng, ông Lê Hải, chuyên gia độc lập nói rằng, xe điện và bộ sạc chính hãng ngày nay đều đạt chuẩn an toàn. Nhưng nơi nguy hiểm lại chính là ổ điện và hệ thống dây dẫn trong nhà.

Ông Hải phân tích, một quán cà phê bình thường chỉ tiêu thụ điện cho quạt, đèn, máy pha cà phê. Nay gánh thêm hàng chục xe điện sạc cùng lúc, mỗi xe 400 – 800W, thì hệ thống cũ không thể chịu nổi. Dây dẫn sinh nhiệt, chập chờn rồi phát cháy – đó là điều đã từng xảy ra tại nhiều nơi.

Theo ông Hải, các cơ sở có dịch vụ sạc cần được đăng ký chính thức với ngành điện lực. “Khi đó, họ sẽ được cấp công tơ riêng, nâng công suất điện, và bắt buộc phải lắp hệ thống ngắt mạch, cảnh báo cháy. Thậm chí có thể hợp tác với các hãng lớn như VinFast để thiết lập trạm sạc đạt chuẩn,” ông Hải đề xuất.

Ông Phan Văn Hưng, Giám đốc Công nghệ Công ty CP công nghệ Dreamax cho rằng, với đà phát triển mạnh mẽ của xe điện, nhu cầu trạm sạc là xu hướng tất yếu. Tuy nhiên, điều đáng lo là hiện nay Việt Nam chưa có quy định pháp lý cụ thể nào cho việc vận hành các trạm sạc tại cơ sở dân dụng.

“Điều tối thiểu là phải xây dựng bộ tiêu chuẩn kỹ thuật cho hệ thống sạc, có lực lượng kiểm tra giống như phòng cháy chữa cháy. Khi có tiêu chuẩn rồi, các trạm sạc mới có thể được cấp phép hoạt động. Nếu tiếp tục để các mô hình tự phát hoạt động thì chỉ cần một ổ cắm kém chất lượng cũng có thể gây họa lớn” - ông Hưng khẳng định.

Ông Hưng cũng đề nghị nên phân biệt rõ giữa “trạm sạc chuyên dụng” và “ổ điện tận dụng” để quản lý. Đồng thời, học hỏi kinh nghiệm của các quốc gia đang phát triển xe điện mạnh như Trung Quốc, nơi mỗi loại xe, mỗi mô hình sạc đều có quy định riêng phù hợp.

Ông Lê Mai Hữu Lâm, Tổng giám đốc Công ty Cát Vạn Lợi, đơn vị chuyên cung cấp vật tư ngành điện nhìn nhận, sự cố cháy tại các điểm sạc thường xuất phát từ việc sử dụng vật liệu rẻ tiền, không đạt tiêu chuẩn chống cháy.

“Cần thay đổi thói quen dùng ống nhựa luồn dây điện trong các điểm sạc. Nên dùng ống thép loại vật liệu không cháy, không sinh khói độc và chịu được lửa tối thiểu 60 phút. Như vậy đủ thời gian để hệ thống PCCC tự động phát huy tác dụng” - ông Lâm khuyến cáo.

Ông cũng cho rằng các khu vực sạc nên được xây dựng vách chống cháy đạt chuẩn EI60 (ngăn lửa, khói trong 60 phút) để bảo vệ cả người lẫn tài sản. Những yêu cầu này đã trở thành bắt buộc tại nhiều quốc gia phát triển.

>> Nở rộ hàng quán kiêm trạm sạc xe điện ở TPHCM: Chỉ 15.000 đồng/lần sạc, ngủ võng mát lạnh