PMI tháng 9 giữ vững 50,4 điểm: Điểm sáng đơn hàng mới tăng liệu có đủ sức chống lạm phát?

Sáng 1/10, S&P Global công bố báo cáo Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam tháng 9/2025. Kết quả cho thấy PMI đạt 50,4 điểm, mức không đổi so với tháng trước, đồng thời duy trì trên ngưỡng 50 điểm trong ba tháng liên tiếp. Điều này phản ánh điều kiện kinh doanh trong lĩnh vực sản xuất tiếp tục cải thiện nhẹ.

Tuy nhiên, đằng sau con số tưởng chừng ổn định ấy là bức tranh đa chiều: Đơn hàng mới khởi sắc trở lại, xuất khẩu có dấu hiệu ổn định, nhưng áp lực lạm phát ngày càng hiện hữu và niềm tin doanh nghiệp vẫn còn mong manh.

Theo báo cáo, số lượng đơn đặt hàng mới trong tháng 9 đã tăng trở lại sau khi giảm nhẹ vào tháng 8. Mức tăng không lớn nhưng vẫn là tín hiệu tích cực, góp phần quan trọng giữ PMI trên ngưỡng 50 điểm.

Tăng trưởng đơn hàng mới cũng giúp sản lượng ngành sản xuất tiếp tục tăng tháng thứ năm liên tiếp. Dù vậy, tốc độ tăng chậm hơn và đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 6/2025.

Đối với thị trường quốc tế, tình hình chưa có sự bứt phá rõ rệt. Đơn hàng xuất khẩu mới tiếp tục giảm trong tháng 9, đánh dấu tháng thứ 11 liên tiếp sụt giảm. Tuy nhiên, điểm tích cực là tốc độ giảm đã chậm lại đáng kể, chỉ còn ở mức yếu nhất trong chuỗi giảm này.

Một yếu tố hỗ trợ cho việc duy trì sản lượng là khối lượng công việc tồn đọng giảm mạnh. Đây là mức giảm nhiều nhất trong 5 tháng, cho thấy các doanh nghiệp đang tận dụng nguồn lực hiện có để xử lý backlog, thay vì mở rộng sản xuất với tốc độ nhanh.

S&P Global cho biết, sự ổn định trong chính sách thuế quan của Mỹ đã giúp một số doanh nghiệp Việt Nam giành thêm đơn hàng quốc tế, bù đắp phần nào sự suy yếu từ các thị trường khác. Dù vậy, nhu cầu toàn cầu nhìn chung vẫn ở mức thấp, nên triển vọng phục hồi xuất khẩu chưa thực sự bền vững.

Trái ngược với đà tăng trưởng đơn hàng và sản lượng, lực lượng lao động ngành sản xuất tiếp tục bị cắt giảm trong tháng 9. Đây là tháng thứ 12 liên tiếp số lượng nhân viên sụt giảm, đánh dấu tròn một năm suy giảm liên tục.

Theo khảo sát, nguyên nhân chính là khối lượng công việc thực tế vẫn chưa đủ lớn để thúc đẩy tuyển dụng mới. Ngoài ra, lao động nghỉ hưu hoặc nghỉ việc không được thay thế, phản ánh sự thận trọng trong chiến lược nhân sự của doanh nghiệp. Diễn biến này cho thấy niềm tin vào nhu cầu dài hạn vẫn chưa đủ mạnh để khuyến khích các công ty mở rộng quy mô lao động.

Trong tháng 9, các nhà sản xuất tăng cường hoạt động mua hàng tháng thứ ba liên tiếp, để đáp ứng nhu cầu sản xuất đang cải thiện. Tuy nhiên, do phần lớn nguyên liệu đầu vào được đưa thẳng vào sản xuất, hàng tồn kho đầu vào tiếp tục giảm.

Song song, tồn kho thành phẩm cũng giảm mạnh, ghi nhận mức giảm lớn nhất kể từ tháng 7/2024. Điều này cho thấy các doanh nghiệp đang đẩy nhanh tiêu thụ hàng hóa hoặc chưa dám tích trữ sản phẩm quy mô lớn, do nhu cầu thị trường vẫn tiềm ẩn rủi ro.

Một vấn đề đáng quan ngại khác là thời gian giao hàng của nhà cung cấp tiếp tục bị kéo dài tháng thứ 13 liên tiếp. Dù vậy, mức độ chậm trễ trong tháng 9 là thấp nhất trong 4 tháng gần đây.

Các doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết họ đang đối mặt với tình trạng khan hiếm hàng hóa, thiếu hụt nguyên vật liệu và các vấn đề liên quan đến vận tải. Điều này khiến chuỗi cung ứng vẫn trong tình trạng căng thẳng, làm gia tăng chi phí và rủi ro sản xuất.

Một điểm nhấn quan trọng trong báo cáo là chi phí đầu vào tăng nhanh nhất kể từ tháng 7/2024. Nguyên nhân chủ yếu đến từ giá thị trường leo thang và biến động tỷ giá hối đoái bất lợi.

Để bù đắp chi phí, các công ty đã tăng giá bán hàng với tốc độ nhanh nhất trong 14 tháng qua. Đây là tín hiệu rõ ràng cho thấy áp lực lạm phát đang gia tăng trong nền kinh tế.

Theo ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Market Intelligence:

“Tin tích cực trong tháng 9 là số lượng đơn đặt hàng mới đã tăng trở lại, và xuất khẩuLAO vốn liên tục giảm từ cuối năm ngoái cũng có dấu hiệu ổn định. Tuy nhiên, điều cần lưu tâm nhất lúc này chính là bức tranh lạm phát. Chi phí đầu vào và giá bán đang tăng nhanh, nếu xu hướng này kéo dài, nhu cầu sẽ sớm bị hạn chế”.

S&P Global cho biết, môi trường kinh tế ổn định hơn dự kiến sẽ tiếp tục hỗ trợ đơn hàng mới và sản lượng trong năm 2026. Đặc biệt, đầu tư công vẫn được xem là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng ngành sản xuất.

Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra rằng niềm tin của doanh nghiệp đã giảm so với tháng 8, và đang ở dưới mức trung bình lịch sử. Điều này cho thấy tâm lý doanh nghiệp vẫn thận trọng trước triển vọng nhu cầu toàn cầu và áp lực chi phí.