Rộng cửa cho các tập đoàn tư nhân như Vingroup, Thaco góp sức vào dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam
Quốc hội chính thức bổ sung hai hình thức mới – PPP và đầu tư kinh doanh – tạo điều kiện cho khối tư nhân góp sức vào tuyến đường sắt chiến lược quốc gia.
Sáng 27/6, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết kỳ họp thứ 9, chính thức cho phép Chính phủ lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp đối với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, thay vì chỉ giới hạn trong hình thức đầu tư công như trước. Theo đó, hai phương thức đầu tư mới được bổ sung là đối tác công tư (PPP) và đầu tư kinh doanh trực tiếp.
Trong đó, PPP là hình thức hợp tác giữa Nhà nước và nhà đầu tư thông qua hợp đồng dự án có thời hạn; còn đầu tư kinh doanh cho phép doanh nghiệp tư nhân bỏ vốn thực hiện dự án, vận hành và thu lợi nhuận. Chính phủ cũng được phép báo cáo Quốc hội xem xét nếu cần cơ chế vượt thẩm quyền.
Trước đó, một số tập đoàn lớn trong nước đã nhanh chóng bày tỏ nguyện vọng đầu tư. Ngày 6/5, Công ty VinSpeed (thuộc Tập đoàn Vingroup) đề xuất đầu tư tuyến đường sắt này theo hình thức trực tiếp. Theo đề xuất, doanh nghiệp góp 20% vốn (~12,27 tỷ USD) và đề nghị Nhà nước cho vay không lãi suất phần còn lại (~49 tỷ USD) trong vòng 35 năm. Doanh nghiệp cam kết trả nợ đúng hạn.
Chỉ ba tuần sau, đến lượt Tập đoàn Trường Hải (Thaco) nộp đề xuất với tổng vốn đầu tư hơn 61 tỷ USD (chưa bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng). Thaco cũng đề xuất góp 20% vốn, phần còn lại sẽ vay từ các tổ chức tài chính trong và ngoài nước. Đặc biệt, Thaco đề xuất Nhà nước bảo lãnh và hỗ trợ toàn bộ phần lãi vay trong 30 năm, đồng thời cam kết không chuyển nhượng cổ phần chi phối cho nhà đầu tư nước ngoài.
Cả hai đề xuất đều thể hiện rõ khát vọng nội lực của doanh nghiệp Việt trong việc đầu tư vào hạ tầng chiến lược quốc gia – điều vốn từ trước đến nay gần như phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn vốn đầu tư công hoặc vốn vay ODA.
 |
| Tàu cao tốc chạy tuyến Jakarta - Bandung (Indonesia). Ảnh: CGTN |
Việc bổ sung hình thức đầu tư được cho là phù hợp với Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 198/2025 của Quốc hội về huy động nguồn lực ngoài ngân sách cho hạ tầng chiến lược. Đây là bước ngoặt chính sách giúp giải bài toán vốn lớn của các dự án đường sắt tốc độ cao – vốn được đánh giá có tổng mức đầu tư khổng lồ nhưng chậm triển khai nhiều năm do vướng mắc cơ chế.
Hiện dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi. Tuy nhiên, việc Quốc hội chính thức mở đường cho khối tư nhân tham gia không chỉ giúp đa dạng hóa nguồn lực mà còn khơi thông tiềm năng phát triển ngành công nghiệp đường sắt hiện đại của Việt Nam.
