‘Siêu trái cây’ của Việt Nam khiến người Trung Quốc phát sốt: Xuất khẩu số 1 thế giới, sản lượng 1 triệu tấn/năm

Theo Tổng cục Hải quan, trong quý III/2025, giá trị xuất khẩu thanh long của Việt Nam đạt gần 109 triệu USD, tăng 10,8% so với cùng kỳ năm trước. Lũy kế 9 tháng đầu năm, xuất khẩu thanh long mang về 397 triệu USD, tăng nhẹ 1,6% so với năm 2024. Dù mức tăng không quá cao, thanh long vẫn giữ vị trí là loại trái cây xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam, chỉ sau sầu riêng.

Năm 2024, Việt Nam đạt 600 triệu USD kim ngạch xuất khẩu thanh long, chiếm 85% thị phần toàn cầu. Với sản lượng hơn 1 triệu tấn/năm, thanh long không chỉ là nông sản chủ lực mà còn là thương hiệu quốc gia. Ở các thị trường như Hàn Quốc, Nhật Bản, thanh long Việt được chế biến thành đa dạng sản phẩm giá trị cao, giúp giá trị thương mại tăng 5-7 lần so với xuất thô.

Hiện diện tích trồng thanh long cả nước dao động từ 55.000 - 60.000 ha, tập trung ở duyên hải Nam Trung Bộ và đồng bằng sông Cửu Long.

• Bình Thuận (nay thuộc Lâm Đồng) là “thủ phủ thanh long” với gần 28.000 ha, sản lượng hơn 550.000 tấn/năm. Địa phương này dẫn đầu cả nước về ứng dụng tiêu chuẩn VietGAP (9.500 ha) và GlobalGAP (350 ha).
• Đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt Tiền Giang (nay thuộc Đồng Tháp), có 8.600 ha thanh long ruột đỏ, tập trung ở Chợ Gạo, Gò Công Tây và Gò Công Đông - vùng trồng hướng hữu cơ, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu khắt khe.
• Long An (nay thuộc Tây Ninh) chiếm 15% diện tích cả nước, nổi bật với công nghệ chiếu sáng ban đêm giúp ra hoa trái vụ, đảm bảo nguồn cung quanh năm.

Ngoài ra, Vĩnh Long, Tây Ninh và TP.HCM (trước là Bà Rịa - Vũng Tàu) cũng đang mở rộng vùng trồng theo hướng bền vững, xây dựng chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ phục vụ xuất khẩu.

Hiện Việt Nam xuất khẩu hai loại thanh long chính: ruột trắng và ruột đỏ, trong đó ruột đỏ ngày càng được ưa chuộng tại các thị trường cao cấp nhờ màu sắc đẹp, độ ngọt cao và bảo quản tốt.

Tuy nhiên, 80% sản lượng thanh long Việt Nam xuất sang Trung Quốc, khiến ngành hàng phụ thuộc lớn vào thị trường này. Đáng chú ý, Trung Quốc đã trồng thành công thanh long với diện tích hơn 67.000 ha, sản lượng khoảng 1,6 triệu tấn/năm, tạo ra cạnh tranh trực tiếp.

Để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, đa dạng hóa thị trường là mục tiêu cấp thiết. Hiện Mỹ chiếm gần 10% kim ngạch xuất khẩu thanh long của Việt Nam và được đánh giá có dư địa tăng trưởng lớn.

Trong buổi làm việc với Cục Kiểm dịch Động thực vật Mỹ (APHIS), Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung đã đề xuất Mỹ công nhận quy trình xử lý thanh long bằng hơi nước nóng, giúp giảm chi phí, rút ngắn thủ tục xuất khẩu. Nếu được chấp thuận, đây sẽ là bước ngoặt quan trọng giúp thanh long Việt Nam mở rộng thị phần tại Mỹ, củng cố vị thế trên bản đồ nông sản toàn cầu.