Thái Lan tung đòn thuế CBPG tới 30% với một mặt hàng thép Việt, Hòa Phát (HPG) may mắn thoát hiểm vì sớm rời cuộc chơi
Hòa Phát (HPG) từng khởi động dự án sản xuất thép không gỉ tại Quảng Ngãi từ năm 2018, nhưng sau đó đã tạm dừng do gặp rào cản về nguồn nguyên liệu quan trọng.
Ngày 17/10/2025, Cục Phòng vệ thương mại nhận được thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Thái Lan về việc Cục Ngoại Thương Thái Lan (DFT) ban hành kết luận cuối cùng trong vụ điều tra chống bán phá giá (CBPG) đối với mặt hàng thép không gỉ cán nguội có xuất xứ hoặc nhập khẩu từ Việt Nam. Theo đó, DFT quyết định áp dụng mức thuế chống bán phá giá từ 9,95 - 29,8% theo giá CIF, nhằm ngăn chặn thiệt hại đáng kể có nguy cơ xảy ra đối với hàng hóa nội địa.
Biện pháp chống bán phá giá này không áp dụng cho hàng nhập khẩu nhằm mục đích sản xuất để tái xuất, theo quy định của Luật Cơ quan Khu công nghiệp Thái Lan, Luật Khuyến khích Đầu tư hoặc Luật Hải quan.
Vụ việc này ban đầu được khởi xướng vào tháng 10/2024 với nguyên đơn là Công ty TNHH Posco-Thainox Public. Sản phẩm bị điều tra bao gồm thép không gỉ cán nguội dạng cuộn, tấm và dải, có độ dày từ 0,3 đến 3mm và chiều rộng không vượt quá 1.320mm, được phân loại theo 33 mã HS khác nhau.
Hòa Phát (HPG) thoát hiểm vì sớm rời cuộc chơi
Trước đó, vào năm 2018, Tập đoàn Hòa Phát (HoSE: HPG) đã hợp tác với Danieli - nhà sản xuất thiết bị luyện kim danh tiếng của Ý - để nghiên cứu và khởi động dự án sản xuất thép không gỉ tại Việt Nam. Dự án dự kiến trở thành nhà máy sản xuất inox hiện đại bậc nhất Việt Nam, đặt tại Khu liên hợp gang thép Hòa Phát Dung Quất (Khu kinh tế Dung Quất, Quảng Ngãi), với công suất ban đầu 600.000 tấn/năm, có thể nâng lên 1 triệu tấn/năm.
Ở thời điểm đó, nhu cầu inox trong nước đang gia tăng, trong khi Việt Nam chủ yếu nhập nguyên liệu để gia công và chưa có nhà máy sản xuất loại nguyên liệu đặc thù này. Vì vậy, Hòa Phát quyết định triển khai dự án nhằm tận dụng hạ tầng sẵn có, giảm áp lực nhập khẩu và giảm sự phụ thuộc vào thị trường nước ngoài.
Tuy nhiên, đến năm 2023, tại ĐHĐCĐ, Chủ tịch Hòa Phát, ông Trần Đình Long giải thích lý do tạm ngừng sản xuất thép không gỉ: “Việt Nam không có lợi thế sản xuất thép không gỉ do thiếu nguồn cung quặng nickel”.
Nickel là nguyên liệu quan trọng nhất để chế tạo và đảm bảo chất lượng thép không gỉ. Tại châu Á, hai quốc gia cung cấp nguồn quặng nickel lớn là Trung Quốc và Indonesia. Ông Long khẳng định: “Nếu Hòa Phát làm thì sẽ thua”.
Theo thống kê, sản lượng thép không gỉ toàn cầu mỗi năm đạt khoảng 55 triệu tấn. Trong đó, Trung Quốc chiếm 65% với 36 triệu tấn, còn Indonesia sản xuất 5,5 triệu tấn, chiếm khoảng 10%, đúng với lợi thế về nguồn quặng nickel.
Tại Việt Nam, sản lượng thép không gỉ hiện nay vào khoảng gần 1 triệu tấn mỗi năm, trong khi nhu cầu trong nước chỉ khoảng 120.000 tấn. Do đó, phần lớn sản phẩm được dành cho xuất khẩu. Một số cái tên nổi bật trong ngành là Inox Hòa Bình (Hưng Yên) và Posco (Đồng Nai) với công suất 250.000 tấn/năm.
