Thời hoàng kim, một hot TikToker như Lộc Fuho có thể kiếm 1 triệu USD/tháng, vượt xa doanh thu nhiều tòa soạn báo chí chính thống

Chiều 19/6, Diễn đàn Báo chí Toàn quốc 2025, một sự kiện thuộc chuỗi các hoạt động kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam đã diễn ra với những phiên thảo luận giàu chiều sâu, xoáy thẳng vào các thách thức sống còn của báo chí trong kỷ nguyên AI và mạng xã hội. Phiên đầu tiên, với chủ đề “Báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên mới: Tầm nhìn kiến tạo không gian phát triển”, đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của giới làm nghề lẫn công chúng.

Phát biểu khai mạc, ông Lê Quốc Minh – Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đã dẫn báo cáo mới nhất từ Hiệp hội Báo chí và Truyền thông Thế giới (WAN-IFRA), cho thấy AI và mạng xã hội không chỉ thay đổi hành vi người dùng mà đang tái định hình cả ngành truyền thông.

“Trước đây, người ta chủ động gõ VnExpress, Nhân Dân… để đọc tin. Giờ đây, tỷ lệ đó chỉ còn 10–20%. Khoảng 50% traffic đến từ công cụ tìm kiếm, 30% từ mạng xã hội. Nhưng chúng ta chỉ có traffic, chứ không có độc giả, từ đó dễ mất định hướng, dễ bị chi phối bởi tương tác”, ông Minh thẳng thắn cảnh báo.

Thực tế, không chỉ mất độc giả trực tiếp, báo chí còn bị làm mờ vai trò bởi chính những nền tảng đang sống trên nội dung mà báo chí tạo ra. Theo INMA (Hiệp hội Báo chí và Truyền thông Quốc tế), từ tháng 5/2024 đến 2/2025, lượng truy cập từ các công cụ tìm kiếm giảm hơn 64 triệu lượt, trong khi 60% tìm kiếm trên Google không dẫn đến bất kỳ cú nhấp chuột nào.

TS Trần Đăng Tuấn, chuyên gia báo chí và truyền thông, chia sẻ một câu chuyện gây chấn động: Thời kỳ “hoàng kim”, một hot TikToker như Lộc Fuho có thể thu về 1 triệu USD/tháng, một con số vượt xa doanh thu nhiều tòa soạn báo chí chính thống.

“Xã hội đang ném rất nhiều tiền vào truyền thông. Nhưng báo chí thì khổ sở và nghèo đi”, ông Tuấn chua chát.

ông Lê Quốc Minh – Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam. Ảnh: Hà Thanh.

>>> Chuyên gia du lịch: Báo chí và du lịch tiên phong tạo nên bản sắc, 'sức mạnh mềm' của Việt Nam

Không chỉ vậy, thị phần quảng cáo của báo chí ngày càng co hẹp. Theo ông Lê Quốc Minh, trong thị trường quảng cáo toàn cầu trị giá hơn 1.000 tỷ USD, chỉ 5% chảy vào báo chí, dù báo chí là nơi sản sinh nội dung, nỗ lực phục vụ độc giả. Phần lớn ngân sách bị hút về các nền tảng số như Google, Facebook, nơi có công nghệ nhắm mục tiêu tốt hơn, dù không phải nơi tạo ra tin tức gốc.

Ông Lê Quốc Minh cho rằng, báo chí cần giảm phụ thuộc vào quảng cáo bằng cách phát triển các mô hình thu phí như “freemium” hay “premium”, tổ chức sự kiện, hợp tác sản xuất nội dung, và khai thác bản quyền số. Ngoài ra, các cơ quan báo chí cần tính toán đầu tư vào nội dung số, ứng dụng AI và dữ liệu lớn giúp tiếp cận độc giả trẻ trên YouTube, podcast và mạng xã hội.

Cùng với đó, việc củng cố vị thế nguồn tin uy tín với nội dung chuyên sâu, độc quyền là cách để báo chí khác biệt so với tin tức đại trà. Hoạt động hợp tác với doanh nghiệp, cung cấp quảng cáo tích hợp và nội dung tài trợ minh bạch hay tham gia thị trường truyền thông chính sách cũng mang lại nguồn thu ổn định cho các cơ quan báo chí.

Dẫn chứng từ các sản phẩm báo chí đột phá của Báo Nhân Dân gần đây, ông Lê Quốc Minh khẳng định: Các cơ quan báo chí biết kết hợp công nghệ số với giá trị cốt lõi của nghề báo sẽ tạo được sự gắn kết với độc giả, nâng cao uy tín thương hiệu, và xây dựng mô hình kinh doanh bền vững.

Dù đối mặt với hàng loạt thách thức, các chuyên gia tại diễn đàn đều thống nhất một điều: Báo chí không hết cơ hội, nếu quay lại với điều căn cốt nhất: Sự thật.

TS Lê Quốc Vinh, Chủ tịch Le Group of Companies, chỉ ra rằng: “Mạng xã hội gợi ý cho bạn những gì bạn muốn thấy, đúng với niềm tin, cảm xúc của bạn. Nhưng đó không phải là thông tin phản biện, không mở rộng phạm vi hiểu biết. Báo chí có thể và cần làm điều đó”.

Ông nhấn mạnh, doanh nghiệp không còn quan tâm nhiều đến lượt theo dõi hay lượng view, mà tìm kiếm kênh thông tin khả tín để định hình uy tín thương hiệu. Báo chí chính là nơi có thể đảm nhận vai trò ấy, nhưng phải từ bỏ cuộc đua tương tác để tập trung vào chất lượng và xác tín nội dung.

"Giữa cơn bão thông tin, báo chí phải giành lại niềm tin công chúng bằng cách đào sâu sự thật, soi rọi những điều mạng xã hội bỏ qua. Không chỉ đưa tin, báo chí cần trở thành “người gác cổng” – lựa chọn, kiểm chứng và định hướng thông tin đưa đến công chúng. Đồng thời, báo chí phải là không gian đối thoại cởi mở, kết nối cộng đồng, thay vì chỉ truyền tải một chiều", Chủ tịch Le Group nhận định.

Trong phần thảo luận sâu sắc và đầy cảm xúc, TS Trần Đăng Tuấn ví von: “Chúng ta cứ loay hoay thêm sạp mới, ra chợ mới mà quên mất hàng mình bán là gì. Giữa cái chợ hỗn loạn ấy, nếu báo chí có món hàng tốt là nội dung chất lượng, xác tín, khai mở tri thức, thì cơ hội vẫn còn nguyên”.

Ông cho rằng, báo chí cần thay đổi tư duy: Không chỉ đưa tin mà khơi gợi tư duy, tạo ra phản biện xã hội, là diễn đàn đối thoại hai chiều giữa báo giới và công chúng. Đó không phải là chuyện “làm báo đa nền tảng” đơn thuần, mà là làm lại từ gốc, xác lập lại vai trò của báo chí như một lực lượng kiến tạo tri thức và sự thật.

“Chúng ta không thể cạnh tranh với AI về tốc độ, không thể đấu với mạng xã hội về lượng tương tác. Nhưng AI không có sự tò mò, cảm xúc, hoài nghi, phản biện, những điều chỉ người làm báo có”, ông Tuấn nói.

>>>Áp dụng 10% thuế thu nhập doanh nghiệp với cơ quan báo chí