Thực phẩm chức năng giả hoành hành, người tiêu dùng hoang mang

Thời gian qua, tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ ngày càng diễn biến rất phức tạp. Điều này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự, an ninh - xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của các doanh nghiệp chân chính, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng, tác động xấu đến môi trường kinh doanh.

Sản xuất ở Chương Mỹ nhưng bao bì nhập khẩu

Mới nhất ngày 31/5/2023, Cục Quản lý thị trường TP. Hà Nội cùng Công an huyện Chương Mỹ đã tiến hành kiểm tra đột xuất một địa điểm tại thôn Cao Sơn, xã Tiên Phương, huyện Chương Mỹ, TP. Hà Nội. Tại đây, hàng chục nghìn lọ thực phẩm chức năng giả mới “ra lò” đã bị lực lượng chức năng phát hiện.

Cụ thể theo thông tin từ Cục QLTT Hà Nội cho biết, trên diện tích khoảng 50m2, ẩm thấp, chật chội, bốn công nhân đang thực hiện gia công, đóng gói những viên sủi, viên nén được đựng trong các bao nilon khác nhau vào các vỏ hộp nhựa không nhãn mác với số lượng viên được định lượng trước.

Tiếp theo đó, các công nhân sử dụng máy khò nhiệt và máy ép nhiệt dán các nhãn mác được in sẵn của các nhãn hiệu như Lady, V3, Xtraman, HYPOLY, HeBora Collggen Enrich; Collagen Top Queen New, Glucosamine, BORA ….lên phía ngoài vỏ hộp. Bước cuối cùng, một tem chống hàng giả sẽ được dán sau cùng. Và, sản phẩm sẽ được nằm ở vị trí chờ để sẵn sàng tới tay người tiêu dùng.

Kiểm tra thực tế, lực lượng chức năng ghi nhận tại cơ sở có gần 12.000 lọ/ hộp thực phẩm chức năng đã được đóng gói thành phẩm với bao bì nhãn mác bắt mắt. Đáng chú ý, mặc dù được cho sản xuất và đóng gói tại căn nhà chật hẹp này, tuy nhiên phía bên ngoài các vỏ hộp phần lớn được thể hiện có xuất xứ từ các nước như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc.

Bên cạnh đó, một lượng lớn sản phẩm thành phẩm tại đây còn thể hiện đơn vị chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm là các doanh nghiệp trong nước như: Công ty TNHH Supharmco; Công ty TNHH thương mại dịch vụ xuất nhận khẩu Lady cara; Công ty TNHH Thương mại GENIX, Công ty Cổ phần Thịnh Tâm Đường, Công ty TNHH thương mại Tavuco Việt Nam....

Ngoài số hàng hóa thành phẩm trên, lực lượng chức năng còn ghi nhận tại cơ sở kinh doanh chứa 4.070 lọ nhựa đựng 20 viên sủi/lọ không có nhãn mác; 67 kg viên thuốc các loại không có nhãn mác; 44.656 chiếc tem nhãn giấy các loại có chữ Lady, Xtraman, Toca, V3, tem chống hàng giả; 15.478 chiếc vỏ hộp giấy các loại cùng 1 chiếc máy khò nhiệt và 1 chiếc máy ép nhiệt đã qua sử dụng nhãn có chữ nước ngoài.

Theo các chuyên gia, khi hàng loạt cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng giả với quy mô lớn liên tiếp bị phát hiện đã cho thấy, thực trạng này đang ở mức báo động đỏ, đã đến lúc cần những biện pháp mạnh tay, quyết liệt để xử lý tận gốc.

Khó ngăn chặn khi “vàng thau lẫn lộn”

Trên thực tế, dù lực lượng chức năng kiểm tra, kiểm soát thị trường thuốc và thực phẩm chức năng thường xuyên nhưng hàng giả vẫn lưu hành. Ông Trần Đức Đông – Phó Chánh Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo Quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả nhận định, xu hướng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả nói chung, sản xuất, buôn bán hàng giả là tân dược, thực phẩm chức năng nói riêng dịch chuyển từ nhỏ lẻ, tự phát sang lợi dụng tư cách pháp nhân.

Các nhóm này thành lập công ty liên danh, liên kết trong và ngoài nước, hình thành đường dây, ổ nhóm lớn để buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất và buôn bán hàng giả với phương thức, thủ đoạn tinh vi, mức độ vi phạm ngày càng nghiêm trọng hơn. Bên cạnh đó, các đối tượng cũng chuyển từ hình thức sản xuất, kinh doanh mua bán, vận chuyển, giao nhận hàng hóa từ trực tiếp sang ứng dụng công nghệ số, thương mại điện tử để đặt hàng nên rất khó để ngăn chặn.

Còn ông Nguyễn Đức Lê, Phó cục trưởng Tổng cục quản lý thị trường cho biết, hiện việc giám định, phân biệt thuốc và thực phẩm chức năng giả hay thật rất khó khăn. “Việc kiểm nghiệm thành phần, chất lượng thuốc… là phương pháp được lựa chọn tối ưu để xác định độ thật giả của một sản phẩm. Tuy nhiên, chúng ta cần một khoản kinh phí lớn và thời gian dài để đánh giá, điều tra. Đây cũng là rào cản lớn trong việc phát hiện và xử lý kịp thời vấn nạn thuốc và thực phẩm chức năng giả trên thị trường”, ông Nguyễn Đức Lê nói.

Xung quanh vấn đề vì sao thực phẩm chức năng giả giả ngày càng nở rộ? Ông Nguyễn Đức Lê cho biết, doanh nghiệp tự công bố chất lượng nộp cho Cục ATTP, tự sản xuất và tự chịu trách nhiệm nên khi công bố một đằng, nhưng sản xuất lại một nẻo. Hiện có hơn 3.000 doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng, lực lượng quản lý thị trường phải đi hậu kiểm, trong khi cơ quan này còn quản lý rất nhiều hàng hoá khác.

Ông Lê cũng nêu thực trạng báo động nữa là do chưa có tiền kiểm, mà chỉ có hậu kiểm, nên thực phẩm chức năng không đạt chất lượng, khi phát hiện vi phạm thì người tiêu dùng đã sử dụng rồi.

Để ngăn chặn sản xuất và kinh doanh thực phẩm chức năng giả, kém chất lượng, vi phạm sở hữu trí tuệ, theo ông Lê, Bộ Y tế và các bộ, ngành có liên quan phải cùng doanh nghiệp chung tay trong hoạt động chống thực phẩm chức năng giả, vi phạm sở hữu trí  tuệ, kém chất lượng.

Hiệp hội phải là đầu mối quy tụ doanh nghiệp, người tiêu dùng phối hợp với cơ quan chức năng trong đấu tranh chống thực phẩm chức năng giả. Cần phải có những công cụ, giải pháp tiên tiến được pháp luật thừa nhận để có thể hỗ trợ cho lực lượng chức năng khi thực thi nhiệm vụ; có cơ sở để đánh giá, xác minh nhanh độ thật, giả của sản phẩm thực phẩm chức năng lưu thông trên thị trường.

“Cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao ý thức của người tiêu dùng không tự ý mua thực phẩm chức năng không qua tư vấn của cơ quan, đơn vị có chuyên môn hoặc mua theo trào lưu hoặc trên các chợ mạng”, ông Lê khuyến cáo.