TPHCM dồn lực để có 100% xe buýt điện trước năm 2030

Ngày 24/3, UBND TPHCM đã ban hành quyết định chính thức về định mức kinh tế - kỹ thuật và đơn giá dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt điện cỡ lớn. Quyết định này sẽ có hiệu lực từ ngày 15/4/2025, đánh dấu lần đầu tiên thành phố xây dựng khung pháp lý riêng cho loại hình xe buýt điện lớn.

Theo đó, việc ban hành đơn giá mới không chỉ tạo điều kiện để tổ chức đấu thầu minh bạch, lựa chọn các đơn vị vận hành phù hợp, mà còn gỡ bỏ rào cản tài chính đang tồn tại trong nhiều năm qua. Các doanh nghiệp từng phải áp dụng tạm thời đơn giá của xe buýt chạy khí nén thiên nhiên (CNG), vốn không phản ánh đúng chi phí vận hành xe điện, dẫn đến khó khăn trong duy trì dịch vụ.

Kể từ tháng 3/2022, Công ty TNHH Dịch vụ Vận tải Sinh thái Vinbus đã tiên phong triển khai tuyến xe buýt điện D4, kết nối khu đô thị Vinhomes Grand Park (TP Thủ Đức) với Bến xe buýt Sài Gòn (Quận 1). Với đội xe 67 chỗ hoàn toàn chạy bằng điện, tuyến buýt này nhận được nhiều phản hồi tích cực nhờ vận hành êm ái, không xả thải và không gây tiếng ồn.

TPHCM đã xây dựng khung pháp lý riêng cho loại hình xe buýt điện lớn. Ảnh minh họa

>> Quyết định bán VinFast VF 3 sau 180km sử dụng, chủ nhân tuyên bố tình hình chiếc xe

Tuy nhiên, trong suốt hơn hai năm hoạt động, Vinbus phải sử dụng đơn giá dành cho xe buýt CNG để tạm tính chi phí vận hành. Việc này khiến đơn vị vận hành thường xuyên gặp khó khăn trong cân đối tài chính và nhiều lần kiến nghị thành phố sớm ban hành mức giá phù hợp với đặc thù xe điện. Việc UBND TPHCM ban hành khung giá mới được xem là cú hích quan trọng, tạo nền tảng để nhân rộng mô hình xe buýt điện trên toàn địa bàn.

Hiện tại, TPHCM có tổng cộng 137 tuyến xe buýt với hơn 2.200 phương tiện đang hoạt động. Trong đó, khoảng 700 xe sử dụng năng lượng sạch như điện hoặc khí CNG, chiếm khoảng 31% tổng số.

Theo kế hoạch của thành phố, giai đoạn 2025–2029 sẽ là thời điểm chuyển đổi mạnh mẽ. Các xe buýt sử dụng dầu diesel đã hoạt động từ 15 năm trở lên sẽ dần bị loại bỏ và thay thế bằng xe điện. Cụ thể, năm 2027, dự kiến 32 tuyến với 572 xe sẽ chuyển sang điện; năm 2028 tiếp tục 21 tuyến với gần 400 xe; năm 2029 có thêm 19 tuyến và 268 xe nữa. Mục tiêu cuối cùng là đến năm 2030, toàn bộ hệ thống buýt công cộng TPHCM sẽ sử dụng 100% phương tiện chạy bằng điện hoặc năng lượng xanh.

Thành phố phấn đấu đến năm 2030, toàn bộ hệ thống buýt công cộng sử dụng phương tiện chạy bằng điện hoặc năng lượng xanh. Ảnh minh họa

>> VinFast bắt tay đối tác lớn đẩy mạnh sự hiện diện tại thị trường Indonesia: Mở showroom, nhà máy và hàng chục trạm sạc

Không chỉ dừng lại ở các tuyến có trợ giá, thành phố cũng đưa ra yêu cầu bắt buộc với các tuyến không trợ giá, bao gồm tuyến nội thành và liên tỉnh. Kể từ năm 2025, tất cả tuyến mới hoặc xe thay thế bắt buộc phải là xe điện.

Để hiện thực hóa tham vọng này, TPHCM đang tích cực triển khai xây dựng hệ thống hạ tầng trạm sạc điện. Giai đoạn 2025–2030, các bến xe và bãi đỗ do doanh nghiệp nhà nước quản lý sẽ được đầu tư hệ thống sạc nhằm đảm bảo hoạt động ổn định cho xe buýt điện. Song song đó, thành phố cũng khuyến khích khu vực tư nhân tham gia đầu tư trạm sạc thông qua các chính sách ưu đãi.

Trong bối cảnh chi phí đầu tư xe buýt điện và hạ tầng đi kèm còn khá cao, thành phố cam kết hỗ trợ doanh nghiệp thông qua các chính sách tài chính. Các đơn vị đầu tư phương tiện mới sẽ được hưởng ưu đãi lãi suất vay trong thời gian dài, đồng thời được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi để xây dựng trạm sạc.

>> Buýt điện số 05 đi vào hoạt động: Kết nối khu vực Mai Động - Đại học Tài nguyên & Môi trường