Triển khai Chiến lược Logistics quốc gia: Quy hoạch trung tâm logistics phải ‘đi trước một bước’

Chiều 21/11, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị triển khai Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025–2035, tầm nhìn đến 2050, được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định 2229/QĐ-TTg ngày 9/10/2025.

Quy hoạch trung tâm logistics theo ba tầng

Phát biểu tại hội nghị, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, nhấn mạnh logistics phải được quy hoạch theo tư duy mới, coi đây là ngành dịch vụ hạ tầng then chốt.

Theo ông, mạng lưới trung tâm logistics hiện đại, phân tầng và liên thông cần được xây dựng “bài bản, đi trước một bước” để hỗ trợ phát triển kinh tế.

Ông Tuấn lưu ý, từ giữa năm 2025, cả nước còn 34 tỉnh, thành phố. Cấu trúc hành chính mới này mở ra không gian phát triển theo vùng, hành lang kinh tế và cực tăng trưởng, thay cho tình trạng manh mún, cục bộ trước đây. Vì vậy, mô hình logistics vùng và liên vùng quy mô lớn trở thành yêu cầu tất yếu.

Logistics hiện không chỉ phục vụ lưu thông hàng hóa, mà còn gắn với các yếu tố mới như khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế và thị trường giao dịch hàng hóa phái sinh. Trong hệ sinh thái này, trung tâm logistics đóng vai trò là “hạ tầng vật chất của thị trường hàng hóa và thị trường tài chính- phái sinh hàng hóa”.

Phó Cục trưởng Bùi Nguyễn Anh Tuấn cho biết, quy hoạch phải bám sát bốn trụ cột chiến lược gồm Nghị quyết 57, 59, 66 và 68, bảo đảm phát triển đổi mới sáng tạo, hội nhập sâu rộng, pháp luật kiến tạo và thúc đẩy kinh tế tư nhân. Từ đó, hệ thống trung tâm logistics được định hướng theo ba tầng.

Ở tầng quốc gia/quốc tế, Việt Nam sẽ hình thành các cực trung tâm logistics quốc tế tại Bắc – Trung – Nam, gắn với cảng biển, cảng hàng không cửa ngõ, các hành lang kinh tế và khu thương mại tự do.

Ở tầng vùng và liên vùng, mỗi vùng kinh tế phải có từ 2–3 trung tâm logistics vùng, phục vụ đồng thời sản xuất, xuất nhập khẩu và thị trường nội địa.

Ở tầng đô thị, khu công nghiệp, cửa khẩu, vùng nguyên liệu, các trung tâm logistics chuyên ngành cần được phát triển theo đặc thù như: Nông sản, thủy sản, da giày, dệt may, thương mại điện tử, hàng lạnh…

Đặc biệt tại TP.HCM và Đà Nẵng – nơi định hướng phát triển trung tâm tài chính quốc tế và khu thương mại tự do – các trung tâm logistics phải đóng vai trò nền tảng, phục vụ cả giao nhận hàng hóa và vận hành kho chuẩn cho giao dịch phái sinh.

Với các trung tâm logistics nông sản, năng lượng và kim loại, ông Tuấn nhấn mạnh yêu cầu xây dựng theo tiêu chuẩn kho giao nhận/kho bảo đảm, phục vụ hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai, giúp doanh nghiệp phòng ngừa rủi ro giá.

Xanh hóa- số hóa hệ thống trung tâm logistics

Một trong những điểm mấu chốt của Chiến lược là số hóa và xanh hóa toàn bộ hệ thống ngay từ đầu. Các trung tâm logistics mới phải bảo đảm năng lực quản lý số, chia sẻ dữ liệu, truy xuất nguồn gốc và sử dụng chứng từ điện tử theo tinh thần Nghị quyết 57.

Đồng thời, Bộ Công Thương khuyến khích mạnh mẽ mô hình logistics xanh, logistics đô thị thông minh, tiết kiệm năng lượng và gắn với hệ thống giao thông công cộng, đường sắt và đường thủy.

Để triển khai hiệu quả, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn đề nghị các địa phương tích hợp quy hoạch trung tâm logistics vào quy hoạch tỉnh và vùng, đồng thời xác định một số trung tâm ưu tiên, tránh dàn trải. Ông nhấn mạnh: “Không phải địa phương nào cũng thành lập trung tâm logistics”.

Các địa phương cần bố trí quỹ đất chiến lược, bảo đảm kết nối đa phương thức với đường cao tốc, đường sắt, cảng biển, hàng không và cảng thủy nội địa; đồng thời đổi mới cơ chế đầu tư theo tinh thần Nghị quyết 66 và 68, khuyến khích hợp tác công tư và thu hút nhà đầu tư chiến lược.

Chiến lược đặt mục tiêu đưa dịch vụ logistics Việt Nam phát triển bền vững, chất lượng cao, hiệu quả, có giá trị gia tăng tốt và tận dụng tối đa lợi thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.