Trung Quốc đặt mục tiêu xây dựng 'cường quốc tài chính'

Trở lại năm 1997, hội nghị cách đây 26 năm nhấn mạnh tài chính là huyết mạch của nền kinh tế quốc gia và là chìa khóa cho năng lực cạnh tranh cốt lõi của đất nước. Mỗi hội nghị cách nhau 5 năm đều tập trung vào các vấn đề và nhiệm vụ khác nhau, phản ánh những thách thức đang thay đổi mà hệ thống tài chính Trung Quốc phải đối mặt.

Được dẫn dắt bởi Chủ tịch Tập Cận Bình, hội nghị diễn ra vào cuối tháng 10 vừa qua trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế chậm lại, ngành bất động sản sụt giảm kéo dài, thị trường chứng khoán sụt giảm và nợ chính quyền địa phương ngày càng gia tăng.

Lần đầu tiên, lĩnh vực bất động sản được thảo luận sôi nổi. Sự sụt giảm của ngành bất động sản đã tác động mạnh đến thị trường chứng khoán Trung Quốc. Chỉ số CSI 300 giảm xuống mức thấp nhất trong 4 năm rưỡi vào ngày 24/10. Chỉ số này đã giảm khoảng 10% trong năm nay sau khi hàng loạt biện pháp vực dậy thị trường không còn hiệu quả.

Luo Zhiheng, nhà phân tích kinh tế vĩ mô trưởng của công ty Yuekai Securities, cho biết chủ đề của hội nghị năm nay có thể được mô tả là “tăng cường quy định, phòng ngừa rủi ro và thúc đẩy tăng trưởng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong lĩnh vực tài chính”.

Vai trò của Đảng

Các quan chức Trung Quốc cho biết họ sẽ tăng cường sự lãnh đạo “tập trung và thống nhất” của Đảng Cộng sản đối với lĩnh vực tài chính, đây là “sự đảm bảo cơ bản” cho mọi công tác tài chính.

Một số người quan chức cấp cao trong ngành tài chính cho biết, tên của hội nghị đã được đổi thành Hội nghị Công tác Tài chính Trung ương từ Hội nghị Công tác Tài chính Quốc gia để báo hiệu sự giám sát tài chính ngày càng tăng của Đảng.

Hội nghị cho biết Ủy ban Tài chính Trung ương (CFC), được thành lập vào tháng 3 để lãnh đạo công tác tài chính dưới sự giám sát trực tiếp của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, sẽ lãnh đạo việc lập kế hoạch và điều phối tổng thể. Ngoài ra, Ủy ban Công tác Tài chính Trung ương (CFWC) sẽ tập trung vào cong tác xây dựng đảng trong hệ thống tài chính và các chi nhánh địa phương của CFC và CFWC nên thực hiện các trách nhiệm tương tự.

CFC đã tiếp nhận Ủy ban Phát triển và Ổn định Tài chính, một cơ quan được thành lập trực thuộc Hội đồng Nhà nước vào năm 2017 để điều phối việc giám sát và quản lý tài chính giữa ngân hàng trung ương và các cơ quan giám sát tài chính khác. Một cơ quan quản lý tài chính cho biết việc thành lập CFC cho thấy ủy ban cũ đã không làm đủ công việc lập kế hoạch và phối hợp để ngăn ngừa rủi ro tài chính.

Trước đây, chính quyền địa phương thường chịu trách nhiệm chính trong việc xử lý rủi ro tài chính của địa phương, nhưng các cơ quan quản lý tài chính cấp tỉnh thường cảm thấy họ không có đủ thẩm quyền. Các chi nhánh cấp tỉnh của ngân hàng trung ương và văn phòng điều tiết tài chính cấp tỉnh, tương đương ở cấp hành chính, thường không thể quyết định cơ quan nào sẽ đứng đầu trong việc ra quyết định.

Chính quyền địa phương sẽ thành lập các văn phòng cấp tỉnh và thành phố của CFC và CFWC, làm rõ thẩm quyền của họ trong việc giám sát tài chính ở cấp địa phương, một cơ quan quản lý tài chính cấp cao ở Thượng Hải cho biết.

Tài trợ công nghệ

Chủ đề chính của hội nghị năm nay là tài chính sẽ phục vụ nền kinh tế thực như thế nào. Hội nghị kêu gọi tăng thêm nguồn tài chính để thúc đẩy đổi mới nền khoa học và công nghệ, sản xuất tiên tiến, phát triển xanh và các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa.

Hỗ trợ dành cho các doanh nghiệp công nghệ vừa và nhỏ đã được đề cập trong hội nghị công tác tài chính năm 2002, nhưng không được đề cập trong các cuộc họp tiếp theo. Năm nay, khoa học và công nghệ được đặt lên hàng đầu trong các ưu tiên tài chính.

Nhiều ngân hàng thiếu động lực và năng lực để phục vụ các doanh nghiệp công nghệ vừa và nhỏ, một giám đốc điều hành tại một ngân hàng hạng trung cho biết. Hầu hết các công ty khởi nghiệp công nghệ chủ yếu dựa vào vốn mạo hiểm và thị trường vốn để huy động nguồn tiền, trong khi việc cho vay từ các ngân hàng thương mại hiện đang "đóng băng".

Trên thực tế, để làm cho dữ liệu tài chính công nghệ trông đẹp hơn, các ngân hàng sử dụng một số "thủ thuật", chẳng hạn như phân loại khoản vay cho một doanh nghiệp nhà nước sử dụng tiền để mua sản phẩm hoặc dịch vụ từ các công ty công nghệ dưới dạng tài trợ công nghệ hoặc lạm phát các khoản vay công nghệ. Con số này sẽ tăng lên bằng cách bao gồm các khoản vay dành cho các công ty có liên quan từ xa đến lĩnh vực công nghệ.

Wang Tianyu, cựu Chủ tịch Ngân hàng Thương mại Zhengzhou, cho biết: Bản chất rủi ro cao của các công ty khởi nghiệp công nghệ và việc thiếu tài sản thế chấp truyền thống thường tạo ra áp lực kiểm soát rủi ro cho các ngân hàng khi cho các công ty công nghệ vay.

Giám đốc điều hành cho biết, các khoản vay ban đầu dành cho các công ty khởi nghiệp công nghệ giống như đánh bạc. “Nếu thắng, bạn chỉ kiếm được một số thu nhập từ lãi”, ông Wang nói. "Nhưng nếu thua, bạn có thể mất hết tiền gốc Rủi ro và lợi nhuận sẽ không tương xứng nếu các ngân hàng cung cấp các khoản vay cho các công ty kiểu này".

Hỗ trợ lĩnh vực bất động sản

Hội nghị của các nhà lập pháp tài chính Trung Quốc đã thảo luận một số trường hợp nổi bật trong ngành bất động sản, chẳng hạn như vụ lừa đảo hàng tỷ đô la của một số ngân hàng địa phương tỉnh Hà Nam, vụ vỡ nợ của Tập đoàn Evergrande và vụ phá sản của tập đoàn nhôm khổng lồ Zhongwang.

Hội nghị cho biết sẽ có những nỗ lực để cải thiện quy định của các nhà phát triển bất động sản và khả năng tiếp cận nguồn vốn của họ. Các kế hoạch kêu gọi đối xử bình đẳng với tất cả các nhà phát triển, dù thuộc sở hữu nhà nước hay tư nhân, trong việc đáp ứng nhu cầu tài chính hợp lý.

Theo nội dung cuộc họp, mỗi thành phố cần thực hiện chính sách nhà ở phù hợp với tình hình của mình và tận dụng tối đa các chính sách hỗ trợ nhu cầu nhà ở, đẩy nhanh xây dựng nhà ở giá rẻ và xây dựng mô hình phát triển bất động sản mới.

Chuyên gia kinh tế Luo Zhiheng cho biết, việc xây dựng nhà ở giá rẻ, cải tạo các làng đô thị và xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng không chỉ có thể bù đắp đà suy giảm đầu tư bất động sản mà còn cải thiện điều kiện sống của người dân.

Thị trường bất động sản Trung Quốc rơi vào cuộc khủng hoảng thanh khoản vào năm 2021 sau khi chính phủ trung ương phát động chiến dịch giảm nợ nhắm vào các nhà phát triển mắc nợ quá mức. Chính sách này đã góp phần làm doanh số bán nhà sụt giảm và giá nhà giảm khi niềm tin suy giảm.

Giờ đây, cuộc khủng hoảng đã ảnh hưởng đến một số nhà phát triển bất động sản lớn nhất quốc gia, chẳng hạn như Country Garden Holdings, bất chấp một loạt biện pháp nhằm giảm bớt khủng hoảng. Một số nhà phát triển đã vỡ nợ hàng tỷ đô la trái phiếu nước ngoài. Nhiều chủ đầu tư đã bỏ lại những dự án còn dang dở với khả năng tiếp cận nguồn tài chính hạn chế.

Hội nghị cho biết, Trung Quốc sẽ tăng cường và củng cố hệ thống đăng ký phát hành cổ phiếu, phát triển nguồn vốn cổ phần đa dạng và cải thiện mạnh mẽ chất lượng của các công ty giao dịch đại chúng.

Nợ chính quyền địa phương

Các nhà hoạch định chính sách ngày càng lo ngại về những rủi ro do các khoản vay ngoài bảng cân đối của chính quyền địa phương gây ra sau nhiều năm kiểm soát COVID-19 tốn kém và cuộc khủng hoảng tài sản kéo dài.

Giới chức tài chính Trung Quốc cho biết tại hội nghị rằng họ sẽ thiết lập một hệ thống để giải quyết rủi ro nợ của chính quyền địa phương và xây dựng cơ chế quản lý nợ chính phủ nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế chất lượng cao.

Cuộc họp gần đây nhất vào năm 2017 đã yêu cầu chính quyền địa phương giải quyết khoản nợ tiềm ẩn của họ trong vòng 5 đến 10 năm và không được phép phát sinh khoản nợ tiềm ẩn nào sau đó. Tại kỳ họp năm nay, vấn đề nợ được mở rộng từ nợ tiềm ẩn sang toàn bộ nợ địa phương, thể hiện quyết tâm của lãnh đạo trong việc giải quyết toàn bộ vấn đề nợ địa phương, trong đó có nghĩa vụ trả nợ của các phương tiện tài chính của chính quyền địa phương (LGFV) như vay ngân hàng, trái phiếu phát hành công khai và các khoản nợ của doanh nghiệp.

Cuộc họp cũng kêu gọi tối ưu hóa cơ cấu nợ của chính quyền trung ương và địa phương. Hiện tại, chính quyền địa phương chiếm tỷ trọng lớn hơn trong nợ chính phủ của Trung Quốc so với chính quyền trung ương và chi phí đi vay của họ cũng cao hơn.

Theo Zhang Ming, phó giám đốc Viện Tài chính & Ngân hàng, hoạt động trực thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, các khoản nợ của chính quyền địa phương lên tới 80% tổng nợ chính phủ Trung Quốc. Trái phiếu kỳ hạn 10 năm do Bộ Tài chính phát hành có lãi suất từ 2,5% đến 2,6%, trong khi nợ địa phương có kỳ hạn tương tự trả lãi suất trung bình là 6%.

Một số học giả kêu gọi chính quyền trung ương giúp giảm bớt gánh nặng nợ nần của chính quyền địa phương bằng cách tăng cường cho vay. Cuộc họp ngày 24/10 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc, cơ quan giám sát việc vay mượn của chính phủ, đã thông qua trái phiếu đặc biệt trị giá 1 nghìn tỷ nhân dân tệ (137 tỷ USD). Số tiền này sẽ được phân bổ cho chính quyền địa phương.

Các nhà phân tích cho biết, tài trợ cho đầu tư cơ sở hạ tầng thông qua phát hành nợ có chủ quyền có thể phản ánh sự thay đổi trong tư duy chính sách của Trung Quốc bằng cách đặt thêm gánh nặng tài chính lên chính quyền trung ương thay vì chính quyền địa phương, vốn đang không còn dư địa để vay.