Trung Quốc tung ‘kế hoạch đặc biệt’ nhằm vực dậy nền kinh tế, đối phó sức ép từ Mỹ
Trung Quốc đang đặt cược lớn vào công nghệ và chi tiêu công để vượt qua suy thoái kinh tế, đối phó với áp lực từ Mỹ và thúc đẩy tiêu dùng nội địa.
Mới đây, lãnh đạo Trung Quốc đã công bố kế hoạch định hướng nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vượt qua những thách thức sắp tới bằng cách đẩy mạnh phát triển công nghệ và tăng chi tiêu nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng.
Kỳ họp thứ ba Quốc hội Trung Quốc khóa XIV đã chính thức bế mạc vào ngày 11/3. Trong kỳ họp này, hàng nghìn đại biểu tham dự đã bỏ phiếu nhất trí thông qua kế hoạch phát triển kinh tế và công nghệ của Chính phủ.
Việc thực hiện đúng các sáng kiến này có ý nghĩa rất lớn đối với Chính phủ Trung Quốc. Hiện Bắc Kinh cần giải quyết hàng loạt vấn đề trong nước, bao gồm hậu quả của cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài, nợ chính quyền địa phương cao và nhu cầu tiêu dùng yếu. Đồng thời, Trung Quốc cũng chịu sức ép kinh tế ngày càng lớn từ Mỹ khi Tổng thống Donald Trump tăng thuế đối với hàng nhập khẩu và đe dọa thắt chặt dòng vốn đầu tư vào nước này.
Dữ liệu công bố hôm 16/3 cho thấy giá tiêu dùng Trung Quốc giảm xuống mức thấp nhất trong 13 tháng vào tháng 2, phản ánh áp lực giảm phát đang đè nặng lên nền kinh tế.
Các nhà lãnh đạo Trung Quốc thẳng thắn thừa nhận những thách thức phía trước, ngay cả khi họ nhấn mạnh sự tự tin vào tương lai của đất nước. Thủ tướng Lý Cường phát biểu tại phiên khai mạc Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc (NPC) hôm 18/3 rằng mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% "thể hiện quyết tâm của Trung Quốc trong việc đối mặt với khó khăn và nỗ lực đạt được kết quả”.
Lấy AI và "các ngành công nghiệp tương lai" làm trọng tâm
Trí tuệ nhân tạo (AI) là chủ đề nóng tại kỳ họp năm nay, với sự quan tâm ngày càng cao của Trung Quốc dành cho công nghệ này sau thành công vang dội của công ty công nghệ DeepSeek.
Mô hình ngôn ngữ lớn của DeepSeek, ra mắt vào tháng 1, đã gây chấn động giới công nghệ khi có khả năng gần sánh ngang với các đối thủ Mỹ, bất chấp việc Washington đã siết chặt kiểm soát đối với các chip AI tiên tiến mà Trung Quốc cần để phát triển công nghệ này.
Trước diễn biến đó, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đã công bố một quỹ do Nhà nước hậu thuẫn nhằm hỗ trợ AI và các công nghệ đổi mới khác, với mục tiêu thu hút gần 1.000 tỷ nhân dân tệ (138 tỷ USD) vốn đầu tư từ chính quyền địa phương và khu vực tư nhân trong vòng 20 năm.
Báo cáo công tác Chính phủ – tài liệu dài khoảng 30 trang phác thảo kế hoạch của Bắc Kinh cho năm tới – nhấn mạnh Trung Quốc sẽ "thúc đẩy các ngành công nghiệp mới nổi và công nghệ tương lai" như công nghệ sinh học, điện toán lượng tử, AI hiện thân và công nghệ 6G. Ngoài ra, Trung Quốc cũng cần đẩy mạnh đào tạo nhân lực và cải thiện nghiên cứu – phát triển để tăng cường tự chủ công nghệ, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ tiếp tục hạn chế khả năng tiếp cận công nghệ của Trung Quốc với lý do an ninh.
Tất cả những điều này đều là một phần trong tầm nhìn tổng thể của Chủ tịch Tập Cận Bình nhằm hiện đại hóa ngành công nghiệp Trung Quốc bằng công nghệ cao và tăng cường tự chủ công nghệ, trong bối cảnh Mỹ tìm cách hạn chế Trung Quốc tiếp cận công nghệ Mỹ vì lý do an ninh.
"Trung Quốc đang gửi tín hiệu ra thế giới rằng nước này giờ đã khá độc lập với Mỹ, ông Wang Yiwei, Giám đốc Viện Quan hệ Quốc tế tại Đại học Nhân dân ở Bắc Kinh, cho biết. "Giờ đây, chúng ta phải tự đổi mới công nghệ giống như hai vòng tròn đổi mới song song”.
Ông Tập cũng cho thấy ý định kêu gọi sự tham gia của các doanh nghiệp tư nhân vào nỗ lực công nghệ cao. Tháng trước, ông đã gặp gỡ lãnh đạo các tập đoàn công nghệ lớn của Trung Quốc và nói với họ rằng đây là "thời điểm vàng" để khu vực tư nhân "phát huy hết khả năng”.
Động thái này đánh dấu sự thay đổi quan điểm rõ rệt đối với ngành công nghệ sau nhiều năm chịu sự giám sát chặt chẽ của chính quyền. Ông Tập tiếp tục nhấn mạnh thông điệp này trong một cuộc họp bên lề NPC tuần trước, yêu cầu các đại biểu "triển khai đầy đủ tinh thần" của hội nghị với doanh nghiệp tư nhân.
Kích cầu nội địa sẽ là động lực chính cho tăng trưởng
Chính phủ cũng tuyên bố sẽ hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng "khoảng 5%" đầy tham vọng bằng cách tăng chi tiêu công, nâng thâm hụt ngân sách lên khoảng 4% GDP – mức cao nhất trong nhiều thập kỷ.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích vẫn hoài nghi liệu các biện pháp được công bố trong những ngày gần đây có đủ để bù đắp cú sốc tăng trưởng nếu chiến tranh thương mại với Mỹ leo thang hay không. Đồng thời, liệu chúng có giúp Trung Quốc đạt được mục tiêu quan trọng nhất trong năm nay, đó là kích thích nhu cầu tiêu dùng nội địa?
Thủ tướng Lý Cường cho hay Trung Quốc sẽ "đẩy nhanh" việc giải quyết tình trạng nhu cầu nội địa yếu và biến nó thành "động lực chính" cho tăng trưởng.
Tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao, hệ thống phúc lợi xã hội chưa đầy đủ, sự biến động của thị trường chứng khoán và bất ổn tài chính do khủng hoảng bất động sản đều khiến nhiều người Trung Quốc lo ngại về tương lai kinh tế. Do đó, họ có xu hướng tiết kiệm thay vì chi tiêu.
Bắc Kinh đang tìm cách trấn an công chúng rằng Chính phủ đang giải quyết các vấn đề trong lĩnh vực bất động sản, bao gồm công bố cơ chế hỗ trợ chính quyền địa phương mua lại những căn nhà tồn kho do khủng hoảng.
Dù vậy, các chuyên gia cảnh báo rằng phần lớn các biện pháp này sẽ do chính quyền địa phương chi trả. Trong khi đó, hầu hết các tỉnh đều không có đủ ngân sách, trừ khi họ tăng thuế – điều có thể làm giảm tiêu dùng.
Tinh thần “chiến đấu”
Bất chấp những thách thức và sự không chắc chắn trong quan hệ với Mỹ, thông điệp từ Bắc Kinh trong tuần qua cho thấy một niềm tin vững chắc vào tương lai.
Tại cuộc họp báo thường niên bên lề kỳ họp, Ngoại trưởng Vương Nghị nhấn mạnh Trung Quốc là một cường quốc ổn định trên trường quốc tế, trái ngược với chính sách "Nước Mỹ trên hết" của Washington.
Trước đó, một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cảnh báo: "Nếu Mỹ muốn tiến hành chiến tranh thuế quan, chiến tranh thương mại hay bất kỳ cuộc chiến nào khác, Trung Quốc sẽ chiến đấu đến cùng”.
Dù vậy, giới quan sát cho rằng tâm lý lạc quan hiện nay sẽ chỉ được duy trì nếu Chính phủ có các bước đi thực sự hiệu quả để thúc đẩy tăng trưởng và hỗ trợ khu vực tư nhân.
Theo Egypt Independent
