TS Nguyễn Trí Hiếu cảnh báo: Cơn sốt vàng tác động đến tâm lý lạm phát và gây áp lực tỷ giá

Theo báo cáo thị trường tháng 7 và 7 tháng đầu năm 2025 của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), chỉ số giá vàng tháng 7 tăng 1,02% so với tháng 6 do số lượng vàng miếng lưu thông trên thị trường thấp. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm trước, chỉ số giá vàng trong tháng 7 đã tăng 49,7%. Bình quân 7 tháng năm 2025, chỉ số giá vàng tăng 39,09%.

Nhận định về sự biến động giá vàng trong tương lai, tại talk show của VTC News diễn ra mới đây, chuyên gia kinh tế TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, yếu tố then chốt tại Việt Nam nằm ở cơ chế quản lý. Thị trường hiện kỳ vọng vào việc sửa đổi Nghị định 24. Nếu được thông qua, thị trường sẽ minh bạch, cạnh tranh hơn, từ đó thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế về khoảng 4–5 triệu đồng/lượng.

Tuy nhiên, ông lưu ý chưa có thông tin chính thức về việc cấp phép nhập khẩu vàng cho doanh nghiệp. “Khi chưa liên thông thực sự với thị trường thế giới, nguồn cung mới hạn chế, chênh lệch giá khó giảm,” TS Hiếu nói.

Chuyên gia kinh tế Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu. Ảnh: Báo Đầu tư.

Lãng phí nguồn lực, kích hoạt tâm lý lạm phát, áp lực tỷ giá

Theo TS Hiếu, thói quen tích trữ vàng của người Việt bắt nguồn từ những năm chiến tranh. Khi đó, vàng là “lá chắn” giúp người dân bảo toàn giá trị tài sản giữa biến động, khủng hoảng và mất mát. “Người nào có vàng là người đó có khả năng sống sót rất lớn,” ông nói.

Ngày nay, vàng không còn là phương tiện thanh toán hợp pháp, nhưng với nhiều người, đặc biệt là những người không có bảo hiểm nhân thọ hay bảo hiểm sức khỏe, thì vàng trở thành một dạng tự bảo hiểm (self-insurance). Nhiều tiểu thương, người buôn bán nhỏ, hay cả những người bán rau vẫn cất giữ vàng để phòng bệnh tật, rủi ro, hoặc làm của thừa kế,

TS Hiếu cho rằng, về mặt tiêu cực, việc người dân đổ xô mua vàng và cất giữ tại nhà là một sự lãng phí cho nền kinh tế. Số tiền này, nếu gửi ngân hàng, sẽ trở thành nguồn vốn cho vay; nếu đầu tư vào chứng khoán hay bất động sản, sẽ tạo ra giá trị sản xuất, kinh doanh.

Đáng lo ngại hơn, việc mua vàng ồ ạt đẩy giá vàng lên cao, tạo tâm lý lạm phát. “Nhiều người không hiểu CPI là gì, nhưng chỉ cần thấy giá vàng và giá xăng tăng là mặc định nghĩ lạm phát đang tăng. Khi đó, họ sẵn sàng trả nhiều hơn để mua hàng hóa, còn doanh nghiệp thì tăng giá bán để bù trừ,” ông phân tích.

Ngoài ra, nhu cầu nhập vàng, dù chính ngạch hay buôn lậu, làm tăng cầu ngoại tệ. Khi USD tăng giá, tỷ giá VND/USD bị đẩy lên, kéo theo chi phí nhập khẩu hàng hóa tăng và gây thêm áp lực lạm phát. Mặc dù giá trị ngoại tệ dùng nhập vàng hàng năm chỉ vài tỷ USD, con số không quá lớn so với dự trữ ngoại hối khoảng 80 tỷ USD, nhưng tác động dây chuyền đến cán cân thương mại và ổn định vĩ mô vẫn đáng kể.

Trong nước, giá vàng miếng dao động quanh 122,6-124 triệu đồng/lượng, khả năng tăng lên 125 triệu đồng/lượng.

Có nên mua vàng lúc này?

Tuy nhiên, ông cũng nhìn nhận mặt tích cực, với nhiều người, vàng là khoản tiết kiệm sinh lời tốt hơn gửi ngân hàng. “12 tháng qua, giá vàng thế giới tăng gần 50%, trong khi lãi suất tiền gửi chỉ 5–6%/năm, trừ lạm phát còn khoảng 1%. Nếu nắm giữ vàng trong giai đoạn này, nhà đầu tư có thể thu lợi rất lớn,” TS Hiếu dẫn chứng.

Bên cạnh đó, nếu thị trường vàng được quản lý bài bản, số vàng cất trong dân có thể đưa vào giao dịch qua sàn vàng, góp phần tạo thanh khoản và phục vụ phát triển kinh tế.

Hiện giá vàng thế giới đang tiến sát mức 3400 USD/ounce, và theo dự báo của TS Hiếu, có thể lên 3.400 USD/ounce. Trong nước, giá vàng miếng dao động quanh 123-124 triệu đồng/lượng, khả năng tăng lên 125 triệu đồng/lượng.

“Tuy nhiên, đầu tư vàng không nên vội vàng hay chạy theo lướt sóng. Thị trường vàng rất bất ổn, giá có thể giảm mạnh khi nhà đầu tư lớn chốt lời. Ai mua vào lúc giá đỉnh có thể chịu lỗ khi bán ra. Nếu đã đầu tư, nên nắm giữ ít nhất 6 tháng đến 1 năm, hoặc dài hơn,” ông khuyến nghị.

Vị chuyên gia cũng nhấn mạnh, hiểu rõ tâm lý và thói quen tích trữ vàng của người dân là điều cần thiết để xây dựng chính sách quản lý thị trường vàng phù hợp, vừa đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, vừa đáp ứng nhu cầu dự phòng của người dân.