Tỷ giá tăng vọt, NHNN nối lại công cụ điều tiết bị ‘bỏ quên’ suốt 3 tháng

Trong phiên giao dịch ngày 24/6/2025, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chính thức mở lại kênh tín phiếu sau hơn 3 tháng tạm dừng, đánh dấu một bước chuyển đáng chú ý trong định hướng điều hành thị trường tiền tệ. Theo thông tin công bố trên website của NHNN, trong ngày 24/6, cơ quan này đã phát hành tín phiếu (sell outright) kỳ hạn 7 ngày với khối lượng trúng thầu 3.100 tỷ đồng, lãi suất 3,5%/năm.

Kết quả giao dịch thị trường mở ngày 24/6/2025. Nguồn: Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Đây là lần đầu tiên kể từ ngày 05/3/2025, NHNN sử dụng lại công cụ tín phiếu để hút bớt thanh khoản tạm thời ra khỏi hệ thống ngân hàng, sau giai đoạn tập trung duy trì thanh khoản dồi dào nhằm hỗ trợ mặt bằng lãi suất thấp.

Trước đó, NHNN đã dừng phát hành tín phiếu từ ngày 5/3/2025, thực hiện theo chỉ đạo tại Công điện số 19/CĐ-TTg ngày 24/02/2025 của Thủ tướng Chính phủ, với mục tiêu hạ nhiệt chi phí vốn và thúc đẩy tín dụng hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Trong giai đoạn đó, NHNN đồng thời đẩy mạnh bơm ròng thanh khoản qua nghiệp vụ mua kỳ hạn giấy tờ có giá (reverse repo) trên thị trường mở (OMO), mở rộng kỳ hạn lên tối đa 91 ngày và giảm lãi suất tín phiếu từ mức 4,1% về 3%/năm, trước khi ngừng phát hành hoàn toàn.

Tuy nhiên, trong bối cảnh tỷ giá USD/VND tăng mạnh, NHNN đã có dấu hiệu điều tiết thận trọng hơn, nhằm kiểm soát rủi ro tỷ giá và ổn định thị trường tiền tệ. Cũng trong ngày 24/6, NHNN đã bơm 1.508,63 tỷ đồng qua nghiệp vụ mua kỳ hạn giấy tờ có giá (reverse repo) kỳ hạn 7 ngày và 91 ngày, với lãi suất trúng thầu đồng loạt 4%/năm, cho thấy cơ quan điều hành đang kết hợp linh hoạt cả hai công cụ mua bán tín phiếu (sell outright) và kênh cầm cố (reverse repo) để cân đối mục tiêu tỷ giá và lãi suất.

Tỷ giá USD/VND tăng vọt

Dữ liệu từ Hội Nghiên cứu Thị trường Liên ngân hàng (VIRA) cho thấy, ngày 24/6/2025, tỷ giá USD/VND trên thị trường liên ngân hàng bật tăng mạnh lên 26.174 VND/USD – mức cao nhất kể từ đầu năm, tương đương mức tăng 2,81% so với ngày 2/1/2025 (Ytd). Trong khi đó, tỷ giá trung tâm do NHNN công bố cùng ngày đạt 25.058 VND/USD, tăng 30 đồng so với phiên liền trước và tăng 2,94% so với đầu năm. Với biên độ ±5% đang áp dụng, tỷ giá trần tương ứng lên đến 26.311 VND/USD. Tỷ giá bán ra tại các ngân hàng thương mại lớn như Vietcombank, BIDV cũng tiệm cận ngưỡng trần, giao dịch quanh mức 26.279 VND/USD.

Diễn biến tỷ giá USD/VND và chỉ số DXY từ đầu năm 2025 đến nay. Nguồn: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), Hội Nghiên cứu Thị trường Liên ngân hàng (VIRA).

Đáng chú ý, trong bối cảnh tỷ giá USD/VND tăng vọt, chỉ số U.S. Dollar Index (DXY) – thước đo sức mạnh đồng bạc xanh so với rổ tiền tệ chủ chốt – lại lao dốc xuống 98,09 điểm vào ngày 24/6/2025, giảm tới 10,81% so với đầu năm và chạm vùng thấp nhất kể từ đầu 2025. Diễn biến này cho thấy áp lực tăng tỷ giá tại Việt Nam phần lớn đến từ các yếu tố nội tại, thay vì chịu tác động từ xu hướng của đồng USD trên thị trường quốc tế.

Cụ thể, cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam trong nửa đầu tháng 6/2025 (K1-06/2025) chỉ ghi nhận mức xuất siêu khiêm tốn 0,08 tỷ USD, theo số liệu mới nhất từ Cục Hải quan (Bộ Tài chính). Đồng thời, nhu cầu ngoại tệ của doanh nghiệp được ghi nhận gia tăng trong nửa cuối tháng 6 khi bước vào kỳ thanh toán thương mại và các khoản trả nợ. Bối cảnh thương mại toàn cầu vẫn còn bất ổn, trong khi Việt Nam đang đối mặt với các mức thuế nhập khẩu nhất định từ Hoa Kỳ, cũng khiến các doanh nghiệp tăng cường tích trữ USD.

Cán cân thương mại hàng hóa Việt Nam từ tháng 01/2024 đến kỳ 1 tháng 06/2025. Nguồn: Cục Hải quan (Bộ Tài chính).

Bên cạnh đó, áp lực từ dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài (FII) có dấu hiệu rút ròng và hoạt động chuyển lợi nhuận về nước của khối FDI cũng được cho là đã góp phần tạo thêm áp lực lên thị trường ngoại hối.

Thêm vào đó, chênh lệch lãi suất VND – USD trên thị trường liên ngân hàng tiếp tục nới rộng theo hướng bất lợi cho VND. Tính đến ngày 24/6/2025, lãi suất liên ngân hàng qua đêm (O/N) bằng VND chỉ còn 1,73%, trong khi lãi suất O/N bằng USD vẫn duy trì ở mức 4,30%. Mức chênh lệch âm lên tới 2,57 điểm phần trăm – sâu nhất trong nhiều tháng qua – đang làm gia tăng xu hướng nắm giữ USD của các tổ chức tín dụng, qua đó góp phần tạo thêm áp lực lên tỷ giá USD/VND.

Diễn biến lãi suất liên ngân hàng VND và USD kỳ hạn qua đêm từ đầu năm 2025 đến nay. Nguồn: Hội Nghiên cứu Thị trường Liên Ngân hàng (VIRA).

Dư địa can thiệp tỷ giá hối đoái từ dự trữ ngoại hối

Dữ liệu mới nhất từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết, dự trữ ngoại hối của Việt Nam tính đến hết tháng 01/2025 đạt 78,99 tỷ USD, tiếp tục xu hướng giảm so với mức 81,21 tỷ USD vào cuối tháng 12/2024 và mức đỉnh 89,1 tỷ USD ghi nhận hồi tháng 3/2024. Theo IMF, Việt Nam đã mất gần 10 tỷ USD dự trữ chỉ trong vòng 10 tháng, chủ yếu do NHNN bán ra khoảng 9,4 tỷ USD trong năm 2024 để can thiệp ổn định thị trường ngoại hối.

Dự trữ ngoại hối của Việt Nam theo tháng (01/2024 – 01/2025). Nguồn: Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Mức dự trữ ngoại hối hiện tại tương đương khoảng 2,63 tháng nhập khẩu (khoảng 11,43 tuần), thấp hơn ngưỡng an toàn từ 3 đến 3,5 tháng (tức khoảng 12–14 tuần) theo khuyến nghị của IMF, cho thấy dư địa chính sách tiền tệ có phần thu hẹp.

Tại phiên chất vấn Quốc hội ngày 19/6, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng khẳng định, trong bối cảnh nền kinh tế mở và nhiều biến động, NHNN luôn điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, bám sát thực tiễn, sử dụng công cụ phù hợp để kiểm soát lạm phát, ổn định vĩ mô và giữ vững thị trường tiền tệ – ngoại hối. Động thái phát hành lại tín phiếu sau hơn 3 tháng tạm dừng là minh chứng rõ nét cho tinh thần điều hành “linh hoạt, đúng thời điểm và liều lượng” mà người lèo lái chính sách tiền tệ quốc gia đã nhấn mạnh trước Quốc hội.

>> Lãi suất liên ngân hàng chạm đáy, OMO 'im ắng': Tỷ giá USD/VND bất ngờ lập đỉnh mới?