Tỷ phú Lý Gia Thành mắc kẹt giữa hai siêu cường, giới đầu tư Hồng Kông 'ngồi trên đống lửa'
Thương vụ đình đám giữa Lý Gia Thành và BlackRock vấp phải phản ứng gay gắt từ Bắc Kinh, khiến giới đầu tư phải cân nhắc lại niềm tin vào trung tâm tài chính quốc tế này trong bối cảnh cạnh tranh khu vực ngày càng gay gắt.
Căng thẳng giữa tập đoàn của tỷ phú Lý Gia Thành và chính quyền Trung Quốc đang dấy lên mối lo ngại trong giới đầu tư giàu có tại Hồng Kông, trong khi Bắc Kinh gia tăng giám sát và cảnh báo rủi ro địa chính trị tại trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu châu Á.
Giới chức Trung Quốc gần đây đã công khai chỉ trích thỏa thuận hợp tác giữa Lý Gia Thành và BlackRock Inc. liên quan đến một cảng biển lớn, đồng thời mở cuộc điều tra chống độc quyền đối với thương vụ này. Diễn biến trên đã khiến các nhà đầu tư và cố vấn tài chính toàn cầu đặc biệt quan tâm.
“Nhiều gia đình đang tạm dừng các kế hoạch đầu tư lớn để theo dõi tình hình,” ông Jean-Sebastien Jacquetin, đối tác điều hành tại Cavendish Investment Corp. – công ty quản lý tài sản gia đình có trụ sở tại Hồng Kông – nhận định. Ông cho biết thêm, một số khách hàng đang tìm cách đa dạng hóa danh mục tài sản, mở tài khoản ngân hàng tại các khu vực pháp lý khác như Singapore và chuyển dịch tài sản ra ngoài Hồng Kông.
“Hồng Kông và Lý Gia Thành đang rơi vào thế kẹt giữa căng thẳng thương mại Mỹ - Trung,” ông Jacquetin nói. “Các gia tộc giàu có quốc tế có thể sẽ phải cân nhắc lại kế hoạch mở rộng sang Hồng Kông.”
Phản ứng cứng rắn của Bắc Kinh đối với thương vụ bán hàng chục cảng biển của CK Hutchison – tập đoàn do Lý Gia Thành điều hành – cho một liên danh có sự tham gia của công ty quản lý tài sản Mỹ BlackRock đang làm dấy lên lo ngại trong bối cảnh Hồng Kông đẩy mạnh nỗ lực thu hút dòng vốn toàn cầu. Sự việc diễn ra trong lúc thành phố này phải cạnh tranh khốc liệt với các trung tâm tài chính khác như Singapore và Dubai để giữ vững vị thế là điểm đến hàng đầu của giới siêu giàu.
“Sự thay đổi lớn nhất là cách các gia đình hiện nay phòng ngừa rủi ro — không chỉ là rủi ro thị trường hay lãi suất, mà cả rủi ro địa chính trị,” ông Harry Yu, đối tác cấp cao tại Fung Yu Trust Services và giám đốc danh dự Trung tâm Kinh doanh Gia đình thuộc Đại học Trung Hoa Hồng Kông, nhận định. “Dù thương vụ của CK Hutchison chưa tạo ra làn sóng rời khỏi Hồng Kông, nó đã củng cố một quan điểm vốn đã tồn tại: rủi ro địa chính trị cần được đánh giá nghiêm túc như rủi ro tài chính.”
Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng căng thẳng có thể hạ nhiệt nếu Trung Quốc và Mỹ đạt được tiến triển trong các cuộc đàm phán thương mại. Bất kỳ dấu hiệu hòa dịu nào, như thỏa thuận đình chiến được ký kết trong tuần này, đều có thể vực dậy niềm tin của nhà đầu tư, thúc đẩy giá tài sản tại Hồng Kông và tạm làm lu mờ những lo ngại xoay quanh vụ việc của Lý.
Chính quyền Hồng Kông vẫn giữ lập trường lạc quan. Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng Ba, Bộ trưởng Tài chính và Dịch vụ Tài chính Christopher Hui khẳng định thành phố vẫn là một môi trường kinh doanh ổn định và đáng tin cậy. Ông cho biết sự kiện này sẽ không làm giảm sức hút của Hồng Kông trong mắt các công ty quản lý tài sản gia đình.
Tuy nhiên, theo BNN, trong các cuộc phỏng vấn với 10 công ty quản lý tài sản gia đình, quan điểm đưa ra không hoàn toàn thống nhất. Một số bày tỏ bất ngờ trước việc Lý Gia Thành dường như tin rằng có thể hoàn tất thỏa thuận mà không cần thông qua sự chấp thuận từ Trung Quốc. Số khác thừa nhận rằng yếu tố địa chính trị hiện nay là điều không thể bỏ qua. Một vài ý kiến còn cho rằng thương vụ có thể bị đình lại, trở thành quân bài đàm phán trong các cuộc thương lượng giữa Bắc Kinh và Washington.
Trong khi đó, đại diện Cục Dịch vụ Tài chính và Kho bạc Hồng Kông cho biết trong phản hồi qua email rằng chính quyền thành phố vẫn đang nỗ lực thiết lập các mối quan hệ mới, thu hút dòng vốn đầu tư, thúc đẩy đổi mới và phát triển bền vững. Những hành động này, theo họ, sẽ giúp Hồng Kông duy trì vai trò là trung tâm toàn cầu cho các văn phòng quản lý tài sản gia đình.
Tầm ảnh hưởng ngày càng phai nhạt
Từng được mệnh danh là “Siêu nhân” bởi sự nhạy bén trong đầu tư, Lý Gia Thành từ lâu đã được xem là biểu tượng kinh doanh của Hồng Kông. Gia đình ông di cư khỏi Trung Quốc đại lục vào thập niên 1940, và ông đã xây dựng một đế chế trải dài từ bất động sản, năng lượng đến cơ sở hạ tầng. Trong nhiều năm, ông là người giàu nhất thành phố và từng được Bắc Kinh săn đón vì tầm ảnh hưởng cũng như các mối quan hệ rộng rãi.
Tuy nhiên, ảnh hưởng chính trị của ông đã dần suy giảm trong những năm gần đây. Và thương vụ gần đây của CK Hutchison Holdings Ltd. – bao gồm việc thoái vốn khỏi các cảng quốc tế, trong đó có hai cảng tại Panama – được cho là đã khiến giới chức Trung Quốc nổi giận. Dù thỏa thuận vẫn đang được tiến hành, các bên liên quan đã không đạt được mốc hoàn tất phần Panama như dự kiến ban đầu vào ngày 2 tháng 4.
CK Hutchison hiện được đăng ký tại Quần đảo Cayman và chỉ thu về khoảng 12% doanh thu từ Hồng Kông và Trung Quốc đại lục. Tuy nhiên, nếu thương vụ hoàn tất, nó có thể khiến mối quan hệ kinh doanh với Trung Quốc trở nên nhạy cảm hơn, đặc biệt đối với thế hệ kế thừa trong gia tộc họ Lý.
Theo các nguồn tin thân cận, vào tháng 3 vừa qua, Bắc Kinh đã chỉ thị các doanh nghiệp nhà nước tạm hoãn bất kỳ hợp tác mới nào với các công ty có liên hệ với Lý Gia Thành và gia đình ông.
Con trai cả của ông, Victor Li, hiện là Chủ tịch CK Hutchison và lãnh đạo CK Asset Holdings Ltd. – công ty bất động sản chủ lực của tập đoàn. Khoảng 20% danh mục bất động sản cho thuê dài hạn của CK Asset đặt tại Trung Quốc đại lục, nơi tập trung phần lớn quỹ đất dành cho các dự án phát triển để bán.
Con trai thứ hai, Richard Li, cũng có sự hiện diện tại Trung Quốc thông qua Pacific Century Group. Chi nhánh bảo hiểm của công ty – FWD Group Holdings Ltd. – từng bày tỏ tham vọng mở rộng thị trường tại đại lục, điều này nhiều khả năng sẽ cần sự hợp tác với các doanh nghiệp Trung Quốc trong tương lai.
Hồng Kông: Trung tâm tài sản toàn cầu
Chính quyền Hồng Kông đang đặt mục tiêu đầy tham vọng: thu hút thêm 200 văn phòng quản lý tài sản gia đình (family offices) lớn vào cuối năm nay, nâng tổng số lên khoảng 2.900 văn phòng. Theo dữ liệu được công bố hồi đầu tháng 4, hiện có khoảng 150 văn phòng đã xác định hoặc bày tỏ ý định thành lập tại Hồng Kông, trong đó khoảng một phần tư đến từ châu Âu và Mỹ.
Tuy nhiên, thương vụ gây tranh cãi của Lý Gia Thành đã làm dấy lên những suy ngẫm trái chiều về tương lai của Hồng Kông trong vai trò trung tâm quản lý tài sản của giới siêu giàu toàn cầu.
Một giám đốc điều hành tại một công ty gia đình châu Á cho biết vụ việc này có thể là lời cảnh báo rằng Hồng Kông — dù là cửa ngõ quốc tế — vẫn là trung tâm chủ yếu phục vụ Trung Quốc đại lục và có thể chịu sự can thiệp từ Bắc Kinh. Trong khi đó, Singapore vẫn được nhiều gia đình Đông Nam Á ưu ái nhờ sự minh bạch và ổn định chính trị.
Tuy nhiên, không phải ai cũng cho rằng vụ việc mang tính cảnh báo rộng rãi. Carman Chan, người sáng lập Click Ventures – công ty có văn phòng tại cả Hồng Kông và Singapore – cho rằng các công ty gia đình giàu kinh nghiệm sẽ không bị tác động nhiều. “Đây là điều không liên quan,” bà nói, “vì các gia đình tinh vi thường thiết lập cấu trúc đa dạng, phân tách rõ ràng giữa nhóm quản lý và các pháp nhân đầu tư đặt tại nhiều khu vực pháp lý.”
Cùng quan điểm thận trọng nhưng không bi quan, Hersh Oberoi – cố vấn tài sản cấp cao tại Balfour Capital Group, công ty quản lý đầu tư với tài sản khoảng 400 triệu USD – nhận định rằng vụ việc có thể ảnh hưởng tới tâm lý nhà đầu tư trong ngắn hạn. Tuy nhiên, ông cho rằng Hồng Kông vẫn giữ sức hút mạnh mẽ trong vai trò một trung tâm tài chính quốc tế.
“Trường hợp của Lý Gia Thành là một lời cảnh tỉnh rõ ràng rằng yếu tố địa chính trị nay đã trở thành một phần thiết yếu trong các quyết định tài chính,” chuyên gia Oberoi nói. “Các văn phòng gia đình không còn có thể xem các khoản đầu tư chiến lược – đặc biệt là vào cơ sở hạ tầng, công nghệ và dữ liệu – là phi chính trị. Những lĩnh vực này đang ngày càng được xem như phần mở rộng của quyền lực quốc gia”.
Tham khảo BNN, South China Morning Post (SCMP)
