Vì sao phụ nữ thường sống thọ hơn nam giới?

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới 2019, tuổi thọ trung bình của phụ nữ trên toàn cầu là 74,2, trong khi nam là 69,8. Độ tuổi sống khỏe của phụ nữ cũng cao hơn. Phần lớn người sống thọ từ 100 tuổi trở lên là phụ nữ.

Ở Việt Nam, khoảng cách tuổi thọ nam-nữ là 5,3 năm (nữ 76,3 tuổi và nam 71 tuổi), theo số liệu Tổng điều tra dân số năm 2019.

Ở Anh, nam giới có tuổi thọ trung bình 79,8 tuổi (số liệu từ năm 2017-2019). Chỉ số tương ứng ở nữ là 83,4 tuổi. Tuổi thọ năm 2020 của cả hai giới giảm một chút do tác động của đại dịch Covid-19, lần lượt là 78,6 và 82,6 tuổi. Điều này cho thấy trung bình, phụ nữ có thể sống lâu hơn gần 4 năm so với nam giới...

Đây không phải là xu hướng gần đây hay mang tính khu vực. Kể từ giữa thế kỷ XIX và trên toàn cầu, phụ nữ đã có tuổi thọ cao hơn so với đàn ông. Tuổi thọ của một người bị ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố phức tạp và đan xen. Tuy nhiên, vẫn có những khác biệt chung về sinh học, văn hóa và hành vi giữa nam giới và nữ giới ảnh hưởng đến khoảng cách tuổi thọ.

Nhiễm sắc thể, hormone và sức khỏe tim mạch

Phụ nữ mang hai nhiễm sắc thể XX, cấu trúc cơ thể nhỏ trong khi nam giới chỉ một nhiễm sắc thể X và Y, nên dễ bệnh tật. Điều này có nghĩa là phụ nữ giữ hai bản sao của mỗi gen mà họ có, trong khi đàn ông chỉ giữ một bản. Nếu một gen bị lỗi hoặc trục trặc với tuổi tác, phụ nữ có một gen khác để quay trở lại. Đàn ông thì không, vì vậy họ có nguy cơ mắc các bệnh như ung thư cao hơn.

Ở Anh, người ta ước tính rằng đàn ông có nguy cơ tử vong vì ung thư cao hơn 40% và mắc bệnh cao hơn 16% so với phụ nữ. Mức estrogen (hormone sinh dục nữ) cao hơn và sự hiện diện của nhiễm sắc thể X thứ hai đồng nghĩa phụ nữ có nhiều chất béo dưới da trong khi đàn ông có nhiều chất béo xung quanh các cơ quan (mỡ nội tạng). Chất béo nội tạng là yếu tố nguy cơ của bệnh tim.

Theo Ranker, nguyên nhân khiến nam giới nguy cơ tử vong cao liên quan đến cúm và dễ bị biến chứng do các bệnh hô hấp nghiêm trọng. Điều này phần lớn là do estrogen ở nữ có khả năng tăng cường hệ thống miễn dịch trong khi testosterone ở nam giới ức chế khả năng miễn dịch. Testosterone đã được chứng minh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, nhiễm trùng và ung thư.

Sự sống còn của phụ nữ một phần do cấu trúc nhiễm sắc thể. Các nhà khoa học cho rằng phụ nữ thường sống lâu hơn đàn ông vì nhiễm sắc thể X kép của họ bảo vệ chống lại bệnh tật khi các tế bào bắt đầu gặp trục trặc theo tuổi tác.

Sức khỏe tâm thần và cách đối phó

Tự tử

Mặc dù bệnh trầm cảm không ảnh hưởng đến đàn ông nhiều hơn phụ nữ, nhưng số liệu thống kê ở Anh cho thấy số đàn ông tự tử cao hơn. Tỷ lệ nam giới tự tử là 15/100.000 người, con số này ở phụ nữ là 5 người. Nam giới từ 45-49 tuổi có tỷ lệ tự tử lên tới 24 người trên 100.000 dân.

Bệnh liên quan đến căng thẳng

Tất nhiên, cả đàn ông và phụ nữ đều có khả năng cảm thấy căng thẳng. Khi chúng ta căng thẳng, cơ thể sẽ tiết ra adrenaline, làm tăng nhịp tim và huyết áp.

Khi bạn giảm stress, huyết áp sẽ trở lại bình thường. Ngược lại, cảm giác căng thẳng kéo dài dẫn đến huyết áp cao, tăng nguy cơ mắc một số bệnh nghiêm trọng, bao gồm bệnh tim và đột quỵ. Căng thẳng cũng có thể tạo ra các thói quen không lành mạnh - như uống quá nhiều rượu và hút thuốc.

Nghiên cứu cho thấy rằng phụ nữ có nhiều khả năng hình thành các cơ chế đối phó với stress lành mạnh hơn so với nam giới. Ví dụ, nam giới ít có xu hướng tìm kiếm các dịch vụ hỗ trợ sức khỏe tâm thần hoặc tập yoga.

Hành vi mạo hiểm

Nam giới - đặc biệt là thanh niên - có nhiều khả năng tham gia vào các hành vi dễ dẫn đến bệnh tật nghiêm trọng và tử vong. Đó là những lựa chọn không lành mạnh như hút thuốc và uống rượu quá nhiều đến tai nạn giao thông do lái xe nguy hiểm. Trên thực tế, nam thanh niên chiếm 73% tổng số ca tử vong do giao thông đường bộ.

Ít đi bệnh viện

Đây là một trong những lý do phổ biến khiến nam giới giảm tuổi thọ nhưng có thể tránh được. Quan điểm nam tính độc hại có thể đóng một vai trò quan trọng ở đây. Một nghiên cứu đánh giá, những người đàn ông theo quan niệm truyền thống về nam tính - bao gồm cả tính tự chủ và dũng cảm - chỉ quan tâm tới chăm sóc sức khỏe bằng một nửa so với những người đàn ông khác.

>> Thành phố lớn nhất Việt Nam có hơn 1 triệu người cao tuổi, già hoá dân số nhanh, tuổi thọ trung bình 76,5 tuổi