Việt Nam chuẩn bị cho làn sóng FDI thế hệ mới: Tập trung công nghệ, năng lượng tái tạo và R&D

Tại Diễn đàn “Hoàn thiện chính sách thu hút làn sóng FDI thế hệ mới vào các khu công nghiệp” thu hút sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, ông Phạm Thanh Bình – Giám đốc Trung tâm xúc tiến thông tin hỗ trợ đầu tư phía Bắc, Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Tài chính cho biết, Việt Nam đã và đang trở thành điểm đến của nhiều tập đoàn, công ty lớn trong các lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, điện tử, năng lượng, dịch vụ.

Tuy nhiên, theo ông, với bối cảnh thế giới đang thay đổi mạnh mẽ, từ chuyển dịch chuỗi cung ứng, chuyển đổi số cho đến các cam kết về tăng trưởng xanh, đặt ra yêu cầu Việt Nam phải tái định vị chiến lược, hướng đến thu hút nguồn vốn FDI chất lượng và giá trị hơn”.

Theo ông Phạm Thanh Bình, trong những năm gần đây, Việt Nam tiếp tục khẳng định là một trong những điểm đến hấp dẫn của dòng vốn FDI. Dù tình hình kinh tế toàn cầu còn nhiều bất ổn, môi trường đầu tư tại Việt Nam tiếp tục được cải thiện mạnh mẽ, thực sự hấp dẫn với các nhà đầu tư nước ngoài.

Tính riêng 10 tháng đầu năm 2025, tổng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam đạt gần 31,5 tỷ USD, tăng trên 15,6% so với cùng kỳ 2024. Vốn thực hiện của các dự án đầu tư nước ngoài ước đạt khoảng 21,3 tỷ USD, tăng 8,8% so với cùng kỳ. Tính lũy kế đến nay, đã có 153 quốc gia và vùng lãnh thổ có hoạt động đầu tư tại Việt Nam với tổng số 44.801 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đầu tư đăng ký đạt khoảng 525,86 tỷ USD.

Ông Bình cho rằng, những con số ấn tượng này thể hiện niềm tin mạnh mẽ của cộng đồng nhà đầu tư quốc tế vào môi trường đầu tư và triển vọng phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam trong trung và dài hạn.

“Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam đã và đang triển khai nhiều cải cách thể chế, cắt giảm thủ tục hành chính, minh bạch hóa thông tin và số hóa toàn diện hoạt động quản lý đầu tư, với quyết tâm cao nhằm kiến tạo môi trường đầu tư thuận lợi, công bằng, và hiệu quả”, ông Bình nhấn mạnh.

Trên thực tế, Việt Nam đã và đang trở thành điểm đến của nhiều tập đoàn, công ty lớn trong các lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, điện tử, năng lượng, dịch vụ. Tuy nhiên, với bối cảnh thế giới đang thay đổi mạnh mẽ – từ chuyển dịch chuỗi cung ứng, chuyển đổi số cho đến các cam kết về tăng trưởng xanh – đặt ra yêu cầu Việt Nam phải tái định vị chiến lược, hướng đến thu hút nguồn vốn FDI chất lượng và giá trị hơn.

Theo ông Bình, trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tập trung vào những định hướng sau:

Một là, ưu tiên thu hút FDI công nghệ cao, đổi mới sáng tạo; đặc biệt trong lĩnh vực bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học và các trung tâm R&D.

Hai là, thúc đẩy đầu tư chuyển đổi xanh, phát triển bền vững, năng lượng tái tạo và năng lượng tuần hoàn.

Ba là, tăng cường hợp tác giữa doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp trong nước nhằm nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, đẩy mạnh chuyển giao công nghệ và năng lực sản xuất.

Bốn là, thu hút đầu tư có chọn lọc, gắn với các tiêu chí môi trường, sử dụng đất hiệu quả, đóng góp vào ngân sách nhà nước và đảm bảo trách nhiệm với xã hội.

Năm là, phát triển mô hình Trung tâm Tài chính quốc tế và Khu Thương mại tự do, tập trung thu hút đầu tư vào các mô hình mới này.

Và cuối cùng, phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, chế biến nông sản, phát triển vùng nguyên liệu bền vững.

Để thu hút FDI thế hệ mới, ông Phan Hữu Thắng, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính), Chủ tịch Liên chi hội tài chính khu công nghiệp đã đưa ra 1 số đề xuất cụ thể.

Thứ nhất, với Chính phủ, cần sớm ban hành Chiến lược thu hút FDI thế hệ mới giai đoạn 2025 - 2035; phê duyệt Bộ tiêu chí quốc gia về FDI thế hệ mới phù hợp với từng địa phương, từng vùng; xây dựng gói đặc biệt ưu đãi cho công nghệ cao và bán dẫn.

Thứ hai, Bộ Tài chính cần hoàn thiện khung pháp luật về KCN xanh, KCN sinh thái; thiết lập cơ chế dữ liệu quốc gia về FDI; xác định mức ưu đãi về thuế cho R&D, cho đổi mới sáng tạo.

Thứ ba, liên quan đến tổ chức thực hiện, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần tập trung đào tạo nguồn nhân lực cho thế hệ mới để có lực lượng lao động sẵn sàng tham gia chuỗi, đồng thời giao các trường dạy nghề về các địa phương. Hiện nay, tỷ lệ doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài chiếm trên 70%, trong khi các doanh nghiệp trong nước, theo VCCI, 98% là doanh nghiệp SME, trình độ nhân lực hạn chế. Do đó, dù doanh nghiệp FDI có mong muốn liên doanh cũng khó khăn trong việc tìm kiếm đối tác kết nối, chuyển giao.

Cuối cùng, trong giai đoạn phát triển mới, cần thúc đẩy liên kết và chính sách áp dụng từng vùng miền cụ thể thay cho chính sách áp dụng chung trong toàn quốc.