Viettel 'tuyên chiến' với một hình thức khai thác làm ảnh hưởng đến ngành hàng 10 tỷ USD của Việt Nam

Viettel đã nhanh chóng vào cuộc theo chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Phiên họp lần thứ 14 và 15 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác IUU, vào ngày 23/9 và 30/9.

Khai thác IUU (Illegal, Unreported and Unregulated fishing) là hình thức đánh bắt hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không tuân thủ quy định. Đây là hành vi vi phạm pháp luật, gây tổn hại đến môi trường biển và nguồn lợi thủy sản, đồng thời tạo ra những tác động tiêu cực đối với đời sống kinh tế - xã hội của cộng đồng ngư dân.

Trước thực trạng đó, Việt Nam đang nỗ lực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm chấm dứt tình trạng khai thác IUU, hướng tới việc sớm gỡ bỏ “thẻ vàng” mà Liên minh châu Âu (EU) đã cảnh báo đối với ngành thủy sản nước ta.

Chỉ trong vòng chưa đầy hai tuần, từ ngày 24/9-5/10/2025, Viettel đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng, Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) hoàn thành việc kết nối, liên thông và chia sẻ dữ liệu giữa hệ thống quản lý tàu cá của Bộ đội Biên phòng với các hệ thống của các Bộ, ngành liên quan.

Việc kết nối này giúp cơ quan chức năng có thể quản lý toàn diện hoạt động khai thác hải sản trên bờ và trên biển một cách đồng bộ.

Cụ thể, Viettel đã tích hợp dữ liệu từ hệ thống quản lý tàu cá của Bộ đội Biên phòng với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia VNFishbase và hệ thống giám sát hành trình VMS.

Bên cạnh đó, hệ thống quản lý tàu cá cũng đã được nâng cấp, bổ sung các tính năng mới như cảnh báo tàu hết hạn giấy phép, mất tín hiệu VMS hoặc có dấu hiệu nghi vấn về hải trình. Các công cụ này giúp lực lượng chức năng chủ động phát hiện, theo dõi và xử lý vi phạm kịp thời.

Không dừng lại ở đó, Viettel còn tham mưu cho cơ quan quản lý về việc số hóa thủ tục hành chính và dịch vụ công trong lĩnh vực khai thác thủy sản, tích hợp lên Cổng Dịch vụ công Quốc gia và hướng tới kết nối với ứng dụng định danh VNeID. Việc này sẽ tạo sự thuận tiện và minh bạch cho ngư dân.

Trong giai đoạn phối hợp liên ngành, Viettel đã tổ chức 6 buổi làm việc và hội thảo chuyên sâu, nhằm thống nhất hành động giữa các lực lượng thực thi. Theo kế hoạch, từ ngày 6/10/2025, Viettel sẽ phối hợp cùng Cục Thủy sản và Kiểm ngư, Bộ Tư lệnh Hải quân và Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển tổ chức các khóa tập huấn trên phạm vi toàn quốc về phần mềm quản lý tàu cá và công tác chống khai thác IUU.

Những kết quả đã đạt được cùng các bước triển khai tiếp theo cho thấy tinh thần chủ động, quyết liệt và đồng bộ của Viettel trong việc cùng Chính phủ “tuyên chiến” với hoạt động khai thác IUU. Qua đó, Viettel thể hiện rõ quyết tâm gỡ bỏ “thẻ vàng” của EC, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành nghề cá.

Ngày 23/10/2017, Ủy ban châu Âu (EC) đã chính thức áp dụng cảnh báo “thẻ vàng” đối với hải sản Việt Nam do chưa đáp ứng đầy đủ các quy định về chống khai thác bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU).

Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), kể từ thời điểm bị cảnh báo, hoạt động xuất khẩu hải sản của Việt Nam sang thị trường EU liên tục gặp trở ngại, kéo theo nhiều hệ lụy tiêu cực cho doanh nghiệp và toàn chuỗi giá trị ngành thủy sản.

Trước năm 2017, EU từng là thị trường xuất khẩu chủ lực, chiếm tới 30–35% xuất khẩu hải sản của Việt Nam. Sau khi “thẻ vàng” được ban hành, con số này giảm mạnh, từ năm 2020 đến nay chỉ còn ở mức 9–10%. Việc này khiến doanh thu của doanh nghiệp sụt giảm, trong khi chi phí và rủi ro trong xuất khẩu lại gia tăng.

Toàn bộ các lô hàng hải sản khai thác của Việt Nam xuất sang EU hiện phải kiểm tra 100% giấy tờ, kéo dài thời gian thông quan gấp 2–3 lần so với trước đây. Mỗi container phát sinh thêm chi phí từ 400–500 bảng Anh, chưa kể nguy cơ bị ách tắc, trả hàng hoặc hủy hợp đồng, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp xuất khẩu.

Dù đối mặt khó khăn, thủy sản vẫn là ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam, đóng góp khoảng 4–5% GDP và tạo việc làm cho hơn 4 triệu lao động. Việt Nam hiện vẫn duy trì vị thế là một trong ba quốc gia xuất khẩu thủy sản hàng đầu thế giới.

Năm 2024, tổng sản lượng thủy sản của cả nước đạt khoảng 9,6 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu gần 10 tỷ USD. Riêng 8 tháng đầu năm 2025, sản lượng ước tính đạt 6,4 triệu tấn.