Vội vã mua ô tô tránh thuế quan, người dân Mỹ đối mặt ‘cú sốc’ nợ nần
Trong khi các hãng xe hưởng lợi từ doanh số tăng vọt, nhiều người tiêu dùng giờ đây đối mặt với khoản nợ dài hạn, lãi suất cao và nguy cơ mất khả năng thanh toán nếu nền kinh tế suy thoái.
Cơn sốt mua ô tô trước thuế nhập khẩu
Chiếc Volkswagen Atlas đời 2023 của Bliss Bednar vẫn hoạt động tốt. Đây không phải là mẫu xe hào nhoáng nhất cô từng sở hữu, nhưng với kế hoạch sửa sang nhà cửa và chi phí xây dựng leo thang, nữ giáo viên đã nghỉ hưu ở Texas dự định gắn bó với chiếc SUV ba hàng ghế này thêm vài năm nữa.
Nhưng khi Tổng thống Donald Trump công bố kế hoạch áp thuế 25% lên ô tô nhập khẩu, Bednar trở thành một trong hàng triệu người Mỹ đổ xô đến các đại lý xe nhằm mua được xe mới trước khi giá tăng thêm hàng nghìn USD.
Bednar (58 tuổi) cho biết: “Tôi cũng hơi do dự, vì chiếc xe cũ vẫn chạy tốt”. Sau khi bán chiếc VW, cô mua một chiếc BMW X3 đời 2025 với giá khoảng 65.000 USD, trả trước 20.000 USD và gánh khoản vay với số tiền trả góp hằng tháng 500 USD.
Dù hiện tại vẫn xoay xở được, cô lo lắng sẽ gặp khó nếu chi phí sinh hoạt tiếp tục leo thang. “Tôi sợ thuế, sợ giá xe sẽ tăng chóng mặt. Giờ nghĩ lại, tôi thấy mình đã quá vội”, người phụ nữ nói.
Các nhà hoạch định tài chính trên khắp nước Mỹ tiết lộ họ đang nhận được làn sóng yêu cầu tư vấn từ khách hàng muốn mua xe trước khi thuế nhập khẩu chính thức có hiệu lực. Dù các chỉ đạo mới từ Tổng thống được kỳ vọng sẽ làm dịu tác động, những người đã kịp xuống tiền vẫn sẽ phải trả góp trong nhiều năm tới.
Michael Girard, Giám đốc cấp cao phụ trách chứng khoán đảm bảo bằng tài sản tại Fitch Ratings, cho rằng đối với những người có nền tảng tài chính ổn định, việc mua xe sớm để tránh tăng giá có thể là quyết định khôn ngoan. Tuy nhiên, giá xe mới vốn đã cao, cộng thêm tâm lý gấp gáp vì lo sợ thuế có thể khiến nhiều người hối hận nếu kinh tế suy thoái.
Các hãng xe và đại lý - vốn đã tung ra hàng loạt chương trình “giá nhân viên cho tất cả” và kêu gọi khách hàng mua trước khi hết hàng tồn không chịu thuế vào mùa hè này - đang chứng kiến một đợt bùng nổ doanh số do hiệu ứng FOMO (sợ bị bỏ lỡ). Tháng 3, Honda ghi nhận doanh số tại Mỹ tăng 13%, trong khi Nissan tăng 10%. Tốc độ bán xe hàng năm tại Mỹ theo ước tính đạt 17,8 triệu xe trong tháng 3 và 17,3 triệu xe trong tháng 4, so với mức khoảng 16 triệu xe của cả năm ngoái.
Nguy cơ nợ nần và mất khả năng chi trả
Đằng sau sự sôi động này là nguy cơ về một cơn “choáng tài chính”. Tỷ lệ trễ hạn thanh toán vay mua ô tô đang tăng, thống kê từ Recovery Database Network cho thấy số lượng xe bị thu hồi do không trả được nợ đã vọt lên 2,7 triệu xe trong năm ngoái - gần gấp đôi so với năm 2021.
Để đối phó, nhiều người mua xe mới đang kéo dài thời hạn vay - cứ 5 người thì có 1 người chọn khoản vay kéo dài 7 năm, theo công ty nghiên cứu ô tô Edmunds.com.
Điều này làm gia tăng nguy cơ âm vốn - tức xe trị giá thấp hơn khoản nợ còn lại. Hiện có tới 1/4 xe đem đổi trả đang có giá trị thấp hơn khoản vay ban đầu.
“Bạn không muốn mắc kẹt với khoản vay 7 hay 8 năm cho chiếc xe mà bạn ghét và chẳng đủ khả năng chi trả trong vài năm tới”, Joseph Yoon, chuyên gia phân tích thị trường tại Edmunds, cảnh báo. “Đó sẽ là một sai lầm vừa đắt đỏ vừa đau đớn”.
Chuyên gia tài chính Brittany Wolff khuyên khách hàng rằng nếu chưa định mua xe trong năm nay thì không có lý do gì phải vội vàng. Cô khuyến nghị các gia đình không nên dành quá 10% thu nhập sau thuế để trả góp xe. Bởi lẽ, ô tô gần như luôn là tài sản mất giá - khác với nhà đất hay cổ phiếu.
Trong khi đó, Shane Sideris, đồng sáng lập Synchronous Wealth Advisors, lưu ý rằng ngay cả khi khách hàng có thể trả đúng hạn hằng tháng, điều đó vẫn có thể ảnh hưởng đến kế hoạch hưu trí, tiết kiệm hoặc trả các khoản nợ có lãi suất cao hơn. Bên cạnh đó, ông thừa nhận nhiều người vẫn bị cuốn theo các chiêu trò gây sợ hãi của đại lý xe.
Jonathan Smoke, nhà kinh tế trưởng của Cox, cho hay người tiêu dùng được nhắc đi nhắc lại rằng họ ‘phải mua ngay trước khi mọi thứ tệ hơn nữa’.
Chính tâm lý đó đã khiến Jackie Erker quyết định mua xe mới. Cô gái 26 tuổi sống ở ngoại ô Chicago, làm nghề thiết kế đồ họa tự do, đã gắn bó với chiếc Jeep Patriot đời 2007 trong nhiều năm và đã trả hết.
Nhưng khi chi phí sửa chữa tăng cao, cô quyết định mua chiếc Hyundai Palisade đời 2023 đã qua sử dụng với giá khoảng 40.000 USD vào đầu tháng 4. Với lãi suất vay vẫn ở mức cao, cô hiện đang phải trả 525 USD mỗi tháng.
“Chúng tôi phải cắt giảm chi tiêu ở các khoản khác”, cô nói. Cô và bạn đời chuyển sang mua hàng nhãn hiệu rẻ hơn và chia nhỏ các đơn hàng với người thân để tiết kiệm.
Rủi ro tài chính
Một số người mua xe mới sẽ không gặp vấn đề, đặc biệt nếu họ đã có kế hoạch chi tiêu rõ ràng. Nhưng trong kịch bản xấu nhất, những người vội vã xuống tiền có thể đối mặt với nguy cơ mất khả năng thanh toán.
Điều này không chỉ làm ảnh hưởng đến điểm tín dụng mà còn khiến họ có nguy cơ mất luôn phương tiện đi lại. Dù vậy, người vay thường ưu tiên trả nợ xe hơn các khoản nợ khác để tránh bị thu hồi tài sản.
Dù thế, Vaughn Clemmons - Chủ tịch Hiệp hội Thu hồi Tài sản Mỹ - cho biết ngành công nghiệp thu hồi xe đang chuẩn bị cho một năm “bận rộn”.
“Tình trạng thu hồi xe chắc chắn đang trên đà tăng”, ông lưu ý. “Chi phí sinh tồn đang leo thang, và người tiêu dùng sẽ là bên chịu ảnh hưởng”.
>> Thuế nhập khẩu tăng vọt, dân Mỹ bay hẳn sang Trung Quốc để săn hàng giá rẻ
